نشستی دور از قاب‌های تکراری؛ جرقه‌ای برای افزایش انسجام و اعتماد عمومی
گفتگوی صمیمانه رئیس جمهور، با سه تن از فعالین و شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ای، ابتکار خلاقانه‌ای بود که خارج از پروتکل ها و قاب های تکراری تلاش کرد تا اعتماد و سرمایه های اجتماعی را افزایش دهد.
گفتگوی صمیمانه رئیس جمهور، با سه تن از فعالین و شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ای، ابتکار خلاقانه‌ای بود که خارج از پروتکل ها و قاب های تکراری تلاش کرد تا اعتماد و سرمایه های اجتماعی را افزایش دهد.
خبرگزاری مهر_ گروه سیاست؛ رامین عبدالله شاهی: نشست و گفتگوی صمیمانه مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان، با سه تن از شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ای کشورمان، ابتکار جدید و خلاقانه‌ای بود که در روز پنجشنبه 7 شهریور برگزار، ضبط و فردای آن در روز جمعه بعد از خبر ساعت 21 شبکه اول سیما پخش شد.
این گفتگوی صمیمانه و به دور از پروتکل‌های سنتی و مرسوم، ابتکار خلاقانه‌ای بود که، تلاش کرد تا وحدت، انسجام، اعتماد و سرمایه‌های اجتماعی را فزونی بخشد و در جهت بیشتر کردن قدرت اقناعی مردم، دامنه وفاق را تا دل‌های مردم و منازل آنها گسترش دهد.
هرچند برخلاف بسیاری از دولت‌ها، آخرین بار که مسئولین رسانه‌های مهم و اثرگذار کشورمان با رئیس قوه اجرایی کشور اینگونه به این صورت شکلی، وارد گفتگو و صحبت صمیمانه شدند و در خصوص مسائل مهم کشور نظرات خود را مطرح کرده بودند، به دولت مرحوم هاشمی بازمی‌گردد. بعد از آن، عموماً رؤسای جمهور طبق قاب مورد نظر صدا و سیما و پروتکل‌های مرسوم، عموماً پاسخگوی سوالات مجری‌های صدا و سیما بودند و یا اینکه در نشست‌های خبری به سوالات خبرنگاران از رسانه‌های داخلی و خارجی توضیحاتی مختصر می‌دانند که به دلیل محدودیت‌های زمانی و کثرت و کمیت بالای پرسش‌هایی که در نشست‌های خبری پرسیده می‌شود، متأسفانه سوالات و پاسخ‌ها چالشی و عمیق و تخصصی نبودند.
گفتگوی شیشه‌ای بدور از پروتکل‌های مرسوم
قابل توجه است که به گفته برخی از شرکت‌کنندگان هیچ بخشی از آن نه تنها حذف یا سانسور نشده بود، بلکه حتی قبل از شروع این نشست، به هیچکدام از سه مهمان شرکت کننده، خط فکری و یا طرح محورها و سوالاتی خاص القا یا گوشزد نشده و فقط از آنها خواسته شده بود که از پروتکل‌های مرسوم فاصله بگیرند و صمیمانه گفتگو کنند، لذا آنان آزادانه هر آنچه که مد نظرشان بوده است را از پزشکیان پرسیدند و با او در میان گذاشتند. در واقع این نکته بسیار قابل تأمل است که دولت خود را بی‌واهمه در اتاق و قاب شیشه‌ای قرار داده و به دور از تعارفات و پروتکل‌های مرسوم، سعی کرد پاسخگوی مسائل مهم و کلان کشور باشد.
هرچند در این برنامه کمبود زمان و نیز خلأ حضور یک بانوی فرهیخته به‌عنوان نماینده‌ای از جامعه زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و همچنین نبود یک کارشناس اقتصادی برای طرح مسائل کلیدی این حوزه مهم و راهبردی مشهود بود، اما به نظر می‌رسد می‌توان نشست‌های صمیمانه‌ای از این دست را در آینده با گروه‌های هدف و تخصصی‌تر همچون اساتید دانشگاه، فعالان اقتصادی، زنان، جوانان، ورزشکاران و هنرمندان تکرار کرد. برگزاری چنین نشست‌هایی به‌دور از تشریفات و مراسم رسمی، زمینه را برای گفت‌وگویی عمیق‌تر و تخصصی‌تر درباره مسائل مهم کشور فراهم می‌کند و از آنجا که مردم در چنین فضایی اعتماد و اقناع بیشتری پیدا می‌کنند، اثربخشی این نشست‌ها افزایش می‌یابد.
حضور عبدالله گنجی، فعال سیاسی اصولگرا و مدیرمسئول سابق روزنامه همشهری به‌عنوان نماینده جریان اصولگرا؛ حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در دوره اصلاحات و فعال سیاسی اصلاح‌طلب؛ و علیرضا معزی، صاحب‌امتیاز و مدیر خبرگزاری خبرآنلاین و معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به‌عنوان نماینده جریان میانه‌رو، نشان می‌داد که در این نشست صمیمانه تلاش شده است نمایندگانی از همه طیف‌های فکری حضور داشته باشند تا صداهای مختلف طرح و شنیده شود.
هرچند طرح برخی مسائل از سوی مهمانان که شائبه جناحی شدن گفت‌وگوها را به همراه داشت، خالی از لطف نبود و در عین حال نشان داد جامعه ما در کنار انسجام، از تکثر نیز برخوردار است، اما مدیریت رئیس‌جمهور در حفظ بی‌طرفی و جلوگیری از اوج‌گیری چنین مباحثی از نقاط قوت دولت وفاق به شمار می‌رود. البته باید تأکید کرد همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب بارها بر ضرورت برپایی کرسی‌های آزاداندیشی تصریح کرده‌اند، نباید صداهای مختلف حذف شود؛ با این حال، طرح برخی مسائل و طعنه‌ها در چنین جلساتی شایسته نیست. به‌ویژه آنکه رهبر انقلاب «اتحاد مقدس» را ثمره مقاومت و دفاع 12 روزه ملت ایران در برابر رژیم صهیونیستی دانسته و پاسداشت آن را ضروری خوانده‌اند. رئیس‌جمهور نیز در سخنان خود بر این نکته تأکید داشت که حفظ اتحاد و کاستن از اختلافات، حتی از تحریم‌های سنگین غرب یا بازگشت مکانیسم ماشه، مهم‌تر است.
دوری از دعواهای جناحی
در عین حال، رئیس‌جمهور در این برنامه نشان داد که به اصل وفاق پایبند است و فراتر از اختلافات جزئی و مناقشات جناحی، با نگاهی هوشمندانه به مسائل کلان کشور می‌نگرد. او حل چالش‌های اساسی کشور را برخلاف شعارهای انتخاباتی نه در اقدامات شتاب‌زده و یک‌جانبه، بلکه در گرو اجماع با سایر گروه‌های سیاسی و اتکا به حمایت مردمی می‌داند. رئیس‌جمهور تأکید کرد که هر گام بزرگی اگر بدون این دو عامل برداشته شود، نتیجه‌ای جز عقب‌گرد، بی‌برنامگی و ایجاد بازخوردهای منفی و بی‌ثمر نخواهد داشت. برای نمونه، در حالی که در زمان انتخابات وعده‌هایی درباره رفع فیلترینگ مطرح شده بود، وی در این نشست تصریح کرد که هرگونه تصمیم در این زمینه منوط به ایجاد وفاق و اجماع با جناح‌های منتقد دولت است؛ چراکه هر اقدام بدون حفظ اتحاد می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای کشور به همراه داشته باشد. او در عین حال تأکید کرد که گام‌های کوچک اما همراه با اجماع، انسجام و همدلی، به‌مراتب ماندگارتر و اثربخش‌تر از اقدامات شتاب‌زده و یک‌جانبه خواهد بود.
هرچند نبود یک مجری رسمی محاسن خود را داشت و شخصیت ذاتاً پروتکل‌گریز مسعود پزشکیان به صمیمیت جلسه می‌افزود، اما بهتر بود خود مهمانان در مدیریت زمان و رعایت عدالت در طرح پرسش‌ها دقت بیشتری می‌کردند. همگان می‌دانند که مسئولیت ریاست‌جمهوری بسیار دشوار است؛ بازدیدها، برگزاری جلسات و به‌ویژه تمرکز بر تصمیم‌گیری‌ها، انرژی فراوان می‌طلبد. با این حال، اگر با دقت نگاه کنیم، رئیس‌جمهور در برخی پرسش‌ها کمی خسته و بی‌حوصله به نظر رسید که امیدواریم در برنامه‌های بعدی شاهد انرژی همیشگی ایشان باشیم. با توجه به شناختی که از رئیس‌جمهور داریم، او شخصیتی خونگرم، صمیمی، متواضع و خستگی‌ناپذیر دارد.
در عین حال، برخی بر این باورند که دولت در مواجهه با انتقادات، به جای ارائه پاسخ‌های شفاف، عمدتاً به دفاع از عملکرد خود پرداخته و از پاسخگویی مستقیم به مسائل اساسی خودداری کرده است. از سوی دیگر، فعالان سیاسی بر نگرانی‌های عمومی تأکید کرده‌اند و معتقدند که برگزاری این نوع نشست‌ها می‌تواند تا حدودی بخشی از بی‌اعتمادی‌ها را جبران کند. حل ناترازی‌های کشور مستلزم اجماع، حمایت و پشتیبانی مردم است و دستیابی به این اهداف نیازمند افزایش سرمایه‌های اجتماعی در جامعه است.
بخش‌های مهم سخنان رئیس جمهور به شرح زیر است:
_توجه به وحدت و انسجام داخلی به عنوان مانع جهت طمع‌ورزی بیگانگان به کشور
_طرح این موضوع که ایران برای دسته خاص نیست. _ما جنگ‌طلب نیستیم اما با قدرت مقابل متجاوز می‌ایستیم.
_پشت چهره زیبای آمریکا شیطان است و دشمن دست از دشمنی برنمی‌دارد.
_سیاست‌های کلان کشور دانشگاه، دولت و مجمع مصلحت نظام و کارشناسی کردند و باید به آنها اهمیت داد و توجه کرد.
_حذف برخی دستگاه‌های موازی
_دلیل حل نشدن مشکلات نگاه‌های جناحی است.
_صداهای وحدت‌شکن در داخل کشور از اسنپ‌بک خطرناک‌تر است.
_حفظ انسجام داخلی از موشک و جنگ واجب‌تر است، دولت هرگز از اسنپ‌بک استقبال نمی‌کند.
_در عین حال بیشترین مشکلات خیلی زاییده تحریم است، اینکه فیلترینگ هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و قرار بود سایر پلتفرم‌ها هم رفع فیلتر شود اما جنگ 12 روزه مانع آن شد.
_رفع فیلترینگ نیازمند تعامل سایر دستگاه‌هاست و رفع فیلترینگ بدون برنامه وضعیت را بدتر می‌کند.
_سپردن پست‌های مدیریتی به افراد فاقد تخصص ساختار اداری کشور را بر هم می‌زند.
_اجرای قانون حجاب جنگی را در کشور راه می‌انداخت که نمی‌شد آن را جمع کرد و ثمره وفاق را در جنگ 12 روزه دیدیم.
_دعوت از دانشگاهیان برای رفع مشکلات کمبود آب و محیط زیست برای اینکه به میدان بیایند.
_رسیدن به زبان مشترک نیازمند زمان است.
_نمی‌توانیم با همه مردم به یک روش برخورد کنیم.
_ساخت بیش از 2000 مدرسه در شش ماه گذشته.
_به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گفتم هر کدام بیاید یک گوشه کار را بگیرید.
_ دست هر کس که مشکل مردم را حل کند می‌بوسم.
هیچ تحمیلی در طرح سوالات به ما نشده بود
عبدالله گنجی، فعال سیاسی اصولگرا و مدیر مسئول روزنامه همشهری و یکی از سه مهمان نشست صمیمانه با رئیس جمهور، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این برنامه، اظهار کرد: این برنامه دو ویژگی متمایز و خلاقانه داشت. نخست اینکه کلیشه‌های مرسوم را دنبال نمی‌کرد، زیرا سال‌ها بود که رئیس جمهور در قالبی کلیشه‌ای و با سوالات از پیش تعیین‌شده از سوی کارشناسان یا مجریان صدا و سیما پاسخگو بود که مردم نیز این فضا را مصنوعی می‌دیدند.
وی افزود: ویژگی دوم این بود که هیچ‌کس از اطرافیان رئیس جمهور به ما نگفت که چه سوالی بپرسیم یا نپرسیم، یعنی واقعاً آنچه که خودمان می‌خواستیم، طرح کردیم و هیچ تحمیلی به ما صورت نگرفت. این به نظر من یک گام رو به جلو بود باید این فضا تمرین شود.
هیچ بخشی از نشست سانسور نشده بود
این فعال سیاسی اصولگرا تصریح کرد: محتوای جلسه شامل مسائل کلان دولت، شعارهای رئیس جمهور در انتخابات، موضوعات خیابانی، سیاست خارجی، انسجام ملی و مأموریت‌های دولت بود. ترکیب حاضران نیز به گونه‌ای بود که از رنگ مناظره به سمت مصاحبه با رئیس جمهور حرکت کرد و هرچند جنبه تضاد هم داشت، اما هدف برگزاری مصاحبه‌ای صمیمانه بود. نکته مهم دیگر این بود که هیچ بخشی از مصاحبه حذف یا سانسور نشد و آنچه از صدا و سیما پخش شد، همان چیزی بود که در نشست مطرح شده بود، لذا از لحاظ شکلی این مسئله برای اولین بار بسیار حائز اهمیت بود.
وی افزود: پاسخ‌های رئیس جمهور به نظر من حقیقی و بدون ریاکاری بود؛ او آنچه را می‌فهمید و باور داشت، بیان کرد. ممکن است برخی بگویند این روش با شأن رئیس جمهوری همخوانی ندارد، اما به هر حال، آنچه رئیس جمهور در این مصاحبه نشان داد، حقیقت و روش شخصی خود او بود.
نشست را عالی ارزیابی می‌کنم
حجت‌الاسلام سید محمد علی ابطحی فعال سیاسی اصلاح طلب و رئیس دفتر رییس جمهور دولت اصلاحالت و یکی از سه مهمان نشست صمیمانه با رئیس جمهور، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این برنامه، گفت: سال‌هاست که تأکید دارم باید از فضای رسمی خارج شویم. من تقریباً 20 سال پیش اولین بار تصویری متفاوت از وزرا را از قاب رسانه‌ها دیده‌ام که برای مردم جذاب بود و تفاوت ایجاد کرد.
وی افزود: با این حال، به‌طور شخصی معتقدم حضور یک خانم در آن جمع کم بود و همچنین نماینده‌ای از حوزه اقتصاد نیز لازم بود. اما به‌عنوان نماینده مجموعه رسانه‌ای، وظیفه داشتیم به مسائل اقتصادی در مصاحبه بپردازیم.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اظهار کرد: نکته دیگر این بود که فضای گفتگو بسیار بی‌ریا و صمیمانه بود. حداقل من خودم در مواجهه با آقای پزشکیان چنین احساس کردم و درباره موضوعاتی مانند: رفاه و سیاست خارجی صحبت کردم. البته برخی دوستان نیز موضوعات دیگری مطرح کردند.
حجت‌الاسلام ابطحی تصریح کرد: انتظار داشتم آقای پزشکیان پاسخ‌ها را کمی کوتاه‌تر ارائه کنند، اما در مجموع این نشست را بسیار عالی ارزیابی می‌کنم.
در این نشست از پروتکل‌های مرسوم رییس جمهور ها فاصله گرفتیم
علیرضا معزی صاحب امتیاز و مدیر خبرگزاری خبر آنلاین، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم و یکی از سه مهمان نشست صمیمانه با رئیس جمهور، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این برنامه، گفت: در خصوص تاریخچه برگزاری نشست‌هایی این گونه باید گفت به جز آقای هاشمی، آقای خاتمی نیز با کارشناسان به صورت نخصصی چنین نشستی را برگزار کردند که آن زمان آقای نهاوندیان، آقای جواد لاریجانی و سایر کارشناسان حضور داشتند، اما می‌توان گفت که در تاریخ روسای جمهور کشورمان، گفتگوهایی اینگونه به زمان آقای هاشمی برمی‌گردد و پس از آن دیگر تکرار نشده بود.
وی افزود: معمولاً با توجه به عادتی که در مصاحبه‌های رئیس جمهورها وجود دارد، آنها با مجریان تلویزیونی این مصاحبه‌ها را انجام می‌دهند، اما این نوآوری و ابتکار بسیار خوبی بود، لذا زحمتی که معاونت رئیس جمهور و رئیس جمهور کشیدند، قابل تقدیر است. هرچند اساساً هیچ کاری و هیچ گفتگویی خالی از اشکال نیست و می‌توانست این مصاحبه خیلی بهتر شود، ولی به عنوان یک ابتکار اولیه، اتفاق خوبی بود که افتاد. اگر وقت بیشتری داشتیم، می‌توانستیم سوالات بیشتری مطرح کنیم و پاسخ‌های دقیق‌تری دریافت کنیم.
معزی با اشاره به پشت صحنه‌های این نشست صمیمانه، بیان کرد: دوستان اصرار داشتند ما به عنوان کسانی که گفتگو می‌کنیم، گپ و گفتی صمیمانه باشد، لذا همه تلاش کردیم تا برنامه غیررسمی باشد؛ البته با توجه به اخلاق و خلق و خوی دکتر پزشکیان، طبیعتاً به این سمت حرکت می‌کردیم. همچنین وقتی هم که این کار انجام شد، مشخص شد که خیلی از پروتکل‌های رسمی که از رئیس جمهورها سراغ داریم، فاصله گرفته بودیم.
وی افزود: آنچه که بسیار مهم است این است که ببینیم در چنین فضایی واقعاً آن تأثیری که می‌خواهیم، یعنی قدرت اغنا و رضایتمندی، آرامش‌بخشی و اطمینان خاطری که باید ایجاد شود، در میان مردم را داشته است یا خیر، لذا باید ارزیابی کنیم آیا این گونه برنامه‌ها تأثیر خود را دارد.
این فعال سیاسی اظهار کرد: این ارزیابی بسیار مهم است که باید از سوی معاونت اطلاع رسانی رئیس جمهور و نیز رسانه‌ها صورت بپذیرد، زیرا در شرایط کنونی مردمان نیازمند آرامش هستند و باید پیام‌ها و سیگنال‌هایی از سوی مسئولین به مردم برسد تا آنها ضمن داشتن اطلاعات دقیق و اقناع، به آرامش کافی و رضایتمندی برسند، زیرا عدم پاسخ مناسب در میان مردم، همه تلاش‌ها را بی‌اثر می‌کند.
