نظام مسایل ایران

در فاصله سال های 90 تا 94 که مشغول نگارش کتاب آینده پژوهی انقلاب اسلامی؛ بیم ها و امیدها بودم (که در اسفند 1394 در کتابخانه ملی رونمایی شد و تاکنون چاپ سوم خود را توسط انتشارات امیرکبیر طی کرده است). در یک اقتراح (طرح پرسش) از 110 نفر از استادان، نخبگان، مدیران، مقامات... سوال کردم که " از نظر آنها پنج ابرمساله اصلی ایران کدام است"؟

از پاسخ های دریافتی بیش از 120 مساله استخراج شد که در پیوست کتاب آورده ام. مرادم از بیان این مقدمه نشان دادن پراکندگی دیدگاه ها و تنوع نظرها و اختلاف آراء است. دولت ها وظیفه دارند با کمک و مشارکت نهادهای مدنی چون رسانه ها، احزاب سیاسی، تشکل ها و ایجاد ساز و کارهایی این تنوع آراء را " دریافت، دسته بندی (فرموله)، اولویت بندی" و در نظام برنامه ریزی و مدیریت کشور از طریق قوه مقننه و سایر نهادهای ذیربط جانمایی کنند و آن را " تابلوی راهنما " و " سند برنامه ریزی" قرار دهند. ایران عزیز ما با صدها مسائل ریز و درشت روبرو است، رقابت میان کشورها بر سر توسعه و پیشرفت بسیارفشرده وشکننده شده است فرصت ها کوتاه و گذرا و عمر دولت ها و جریانات سیاسی زودگذر است. اختلاف بر سر برنامه داشتن یا نداشتن، و عقب ماندگی بزرگ از آنچه در سند چشم انداز 20 ساله کشور (1404) باید بدان دسترس پیدا می کردیم و اولویت های دولت های پس از جنگ (هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدی نژاد - روحانی و اینک رئیسی) به اندازه کافی گویای دیدگاه های مختلف دولت ها بر سر نظام مسایل ایران است:

1. اصلاح ساختار مدیریتی و مدل حکمرانی. 2. فقدان ثبات در سیاست ها، برنامه ها، راهبردها. 3. دولت بزرگ و انحصار قدرت و ثروت و بخش خصوصی ضعیف و ناتوان. 4. تحریم و اثرات مخرب و ویرانگر آن در سیاست، اقتصاد، فرهنگ جامعه. 5. برجام و مساله هسته ای ایران. 6. تورم وگرانی. 7. بحران بیکاری. 8. کسری بودجه مفرط دولت و لزوم تامین منابع مالی (ارزی - ریالی) برای سرمایه گذاری های بزرگ. 9. کرونا و تاثیرات منفی آن بر صنعت، اقتصاد، توریسم. 10. کاهش روز افزون بی اعتمادی و نا امیدی و سیر صعودی مهاجرت از ایران. 11. تهدید ژئو پولیتیک مرزهای کشور. 12. ظهور نسل جدید و مطالبات و خواسته های خاص آنها از جمله گسترش آزادی ها، کاهش مداخلات دولت در امور شهروندی، برخورداری از شرایط زیست مناسب (مسکن - شغل - تحصیل) و... 13. سهم پایین کشور از بازارهای جهانی (انرژی، صنعت). 14. ایران هراسی توسط دشمنان مکار و قدرت های جهانی که اثرات این رویکرد و راهبرد در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و داد و ستد، و... خودنمایی می کند و چنبره ای برای توسعه ایران است. 15. لزوم انفتاح فضای فرهنگی، اجتماعی و فضای باز سیاسی در کشور و.... 16. محیط زیست، بحران آب و دگرگونی های آب و هوایی و اقلیمی 17.... دولت ومجلس شورای اسلامی برای تدوین سندآمایش واولویت های برنامه ای براساس سیاست های کلی نظام مسوول اصلی این کار هستند. که باید با مشارکت نخبگان، نهادهای مدنی و بهره گیری از تجارب موفق دیگر کشورها اقدام کرد.