نقدی بر مستند احمد
سیدمسعود شهیدی در یادداشتی نوشت؛ در هفته قبل، فیلم مستند بلندی به نام «احمد» در مورد زندگی مرحوم حاج احمد آقای خمینی با سرمایه‌گذاری و تهیه‌کنندگی مؤسسه عروج امام در جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآمد. کارگردان فیلم آقای مصطفی رزاق کریمی در مصاحبه خود گفته است این مستند، سیاسی نیست و در آن نه دروغ گفته‌ام و نه تحریف کرده‌ام. اولا باید از ایشان سؤال کرد آیا امکان دارد در مورد حاج احمد آقا که تمام عمر خود را در دریای سیاست غواصی کرده و مشاور و معاون و همراه رهبر یک انقلاب و معمار یک نظام سیاسی بوده، مستندی ساخته شود و آن مستند سیاسی نباشد؟ باید از ایشان پرسید اگر مستندی در سال 1402 نمایش داده شود و در آن افرادی مثل آقایان کروبی، خاتمی، خوئینی‌ها، روحانی و کرباسچی به‌عنوان یاران امام و انقلاب ویاران حاج احمد آقا معرفی شوند و ادعا شود این مستند سیاسی نیست، خود ایشان می‌توانند این ادعا را قبول کنند؟
بعید است کارگردان محترم، به این موضوع ساده و روشن توجه نداشته باشند، پس شاید منظور ایشان از سیاسی نبودن این مستند این است که خودم سیاسی نیستم یعنی به هیچ جریان سیاسی وابستگی ندارم، این ادعا نیز با مروری بر اسامی اعضای هیئت‌مدیره مؤسسه عروج امام که سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده فیلم‌اند قابل‌بررسی است. برخی از اعضای هیئت‌مدیره که 30 سال قبل آقای کارگردان را از اتریش به ایران دعوت کرده‌اند آقایان سید محمد بهشتی، مهدی ارگانی و محمدمهدی حیدریان هستند که بعید است کارگردان محترم بعد از رفاقت و همکاری 30ساله از گرایشات سیاسی آن‌ها بی‌اطلاع باشند. پس چاره‌ای باقی نمی‌ماند مگر آن‌که بپذیریم این مستند یک اثر سیاسی است و البته سیاسی بودن عیب نیست و اگر جهت‌گیری فیلم صحیح باشد، نقطه قوت است.
اما در مورد این‌که گفته‌اند تحریف نکرده‌ام و دروغ نگفته‌ام ابتدا باید به معنای دقیق این واژه‌ها توجه کرد. تحریف و دروغ گاهی آشکار و عریان است یعنی سخنی خلاف واقع است و گاهی پنهان و پوشیده است و بسیاری از افراد عادی متوجه تحریف نمی‌شوند. تحریف پنهانی، عبارت از بیان بخشی از واقعیت و مخفی کردن بخش دیگر، مخصوصا بخش مهم آن است. تحریف پنهانی، همان اثر تحریف علنی را دارد زیرا در ذهن مخاطب تصویری خلاف واقع ایجاد می‌کند. در فیلم‌ها و مستندها باید مراقب این نوع تحریف پنهان که معمولا با اهداف سیاسی صورت می‌گیرد و حتی گاه ممکن است غیر عمد و ندانسته و ناخواسته صورت گیرد باشیم. در فیلم مستند «احمد» چنین تحریف‌های پنهانی مخصوصا در رابطه با سال‌های آخر عمر حاج احمد آقا وجود دارد که امید است از روی غفلت باشد که در این نوشته فقط به چند مورد که مهم‌تر است اشاره می‌شود: حاج احمد آقا همان‌گونه که در فیلم هم بیان‌شده پس از رحلت امام عزیز و تشکیل شدن مجلس خبرگان، نظر مثبت امام راحل در مورد رهبری آیت‌الله خامنه‌ای را به مجلس خبرگان اطلاع داده‌اند که این کار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و بیان آن در فیلم جای قدردانی از کارگردان محترم را دارد، اما در ادامه این مرحله، دو موضوع بسیار مهم دیگر هست که به‌جرئت می‌توان گفت مهم‌ترین بخش‌های زندگی حاج احمد آقا پس از انتخاب رهبر جدید را شکل می‌دهد که باکمال تعجب در این فیلم هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نشده، گویی کارگردان محترم، مواضع بسیار مهم و تعیین‌کننده حاج احمد آقا بعد از انتخاب رهبر جدید و در پنج سال آخر زندگی را کلا فراموش کرده و یا می‌خواهند به فراموشی سپرده شود، یکی از این موارد بسیار مهم موضع‌گیری‌های بسیار صریح و تعیین‌کننده ایشان در مورد رهبری جدید است و دیگری موضع‌گیری‌های صریح و انتقادی ایشان در قبال رویکردهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دولت آقای هاشمی است. این دو موضوع، موضوعات کم‌اهمیتی نیستند که کارگردان محترم بگویند زمان محدود فیلم اجازه بیان آن را نمی‌داد و مطالب پنهان و محرمانه‌ای نیستند که کارگردان محترم که یک سال هم در مورد زندگی حاج احمد آقا تحقیق کرده‌اند بگویند از آن اطلاع نداشتم، این مطالب بارها و بارها در طول این 30 سال و حتی در زمان حیات آن مرحوم رسما و علنا در رسانه‌ها منتشرشده و در فضای اینترنت در دسترس همه هست.
در این سال‌ها، دیدگاه‌های حاکم بر دولت سازندگی آقای هاشمی که پس از ایشان در مواضع حزب سازندگی تداوم‌یافته و در یک کلمه سیاست گرایش به غرب است و قبلا پنهان بود و حالا رهبر این حزب به‌طور رسمی و علنی آن را لیبرالیسم اسلامی نام نهاده هنوز هم موضوع مهمی است و در هر انتخابات به شکلی جدید و با ادبیاتی جدید مطرح می‌شود تا دل‌هایی را به‌سوی آمریکا و غرب و به‌سوی لیبرالیسم غربی و الگوی اقتصادی نئولیبرال متمایل کند . شاید بتوان گفت اولین کسی که انحراف این دولت از مکتب امام و از اندیشه رهبری را تشخیص داد و به کمک رهبر وارد میدان شد و آن سیاست‌های انحرافی را به‌طور علنی مورد نقد صریح قرارداد، حاج احمد آقا بود. او تا آخرین روزهای زندگی خود به روشنگری در مورد ماهیت و عواقب خطرناک این انحراف ادامه داد و حمله‌های سنگین دولت را به جان خرید و با این کار، بی‌مهری‌ها و مخالفت‌های دوستان گذشته خود را نیز سبب شد. آیا می‌شود مستندی در مورد حاج احمد آقا ساخت و این بخش بسیار مهم از زندگی ایشان را نادیده گرفت؟
آیا می‌شود انکار کرد که جریان سیاسی اصلاحات که همان دوستان بی‌مهر احمد بودند سال‌ها است تلاش می‌کنند این قسمت از زندگی حاج احمد آقا از حافظه جامعه پاک شود؟ کارگردان محترم خود قضاوت کنند که حذف این قسمت بسیار مهم از زندگی حاج احمد آقا در مستند احمد اگر تحریف نباشد چه نام دیگری می‌توان بر آن نهاد؟ بخش مهم دیگر از زندگی حاج احمد آقا مربوط به مواضع ایشان در قبال رهبر جدید در سال‌های بعداز رحلت امام عزیز است که به مذاق دوستان ایشان که به دنبال رهبری شورایی و یا رهبر دیگری غیر از آیت‌الله خامنه‌ای بودند خوش نمی‌آمد و زمینه‌های بی‌مهری و جدایی از دوست قدیمی را پدید آورد ولی یادگار امام از این جفای دوستان و عزلت و تنهاشدن باکی نداشت. ایشان که در زمان امام عزیز بالاترین جایگاه را در میان دوستان و مشاوران و معتمدان امام داشتند، و در ضمن از مخالفت‌های برخی دوستان خود با رهبر جدید نیز آگاه بودند، در اولین روز بعد از تعیین رهبر ، در ملاقاتی با ایشان که ویدئوی آن در فضای مجازی در دسترس است در کمال خضوع گفتند: «ما صمیمانه در خدمت شما هستیم و عاشقانه حاضریم هر کاری داشته باشید انجام دهیم، ما به فتوای امام شما را ولی خودمان می‌دانیم و لحظه‌ای از تأیید و تکریم و سایر چیزهایی که وظیفه‌مان است در مورد شما انجام دهیم کوتاهی نخواهیم کرد» . ایشان در سخنرانی‌های بعدی، این وفاداری را پررنگ‌تر و قوی‌تر مورد تأکید قراردادند تا با دوستان دیروز خود که وارد فاز مخالفت با رهبر شده بودند اتمام‌حجت کنند: 7/8/69: باید در کنار نظاممان و پشت سر رهبری قرار بگیریم، رهبر ما شاگرد امام است، هیچ‌کس حق شکستن حریم رهبری را ندارد، حرمت رهبری از اصول خدشه‌ناپذیر انقلاب اسلامی ما است، همه باید به دستور رهبری عمل کنند. 19/10/69: اگر روزی حرکت ما با حرکت ولی نخواند بدانید که نقص از ما است. حاج احمد آقا سپس هشدارهای تندتری دادند؛ 12/11/69: اطاعت از خامنه‌ای اطاعت از امام است و هرکس منکر این معنا شود مطمئن باشید در خط امام نیست و هرکس بگوید که اطاعت از امام غیر از اطاعت از آیت‌الله خامنه‌ای است در خط آمریکا است، سپس گفتند «من‌بعد از رحلت امام باخدا و با امام عهد کرده‌ام که کوچک‌ترین قدمی را علیه رهبری و برخلاف رهبری و حتی برخلاف میل رهبری برندارم». ایشان وقتی دیدند برخی دوستانشان همچنان کجراهه مخالفت با ولی‌فقیه را پیش‌گرفته‌اند و بر آن اصرار دارند در سخنان دیگری، راه خود را از آن‌ها جدا کرده و گفتند: «برخی افراد دور مرا گرفته‌اند که بنده را در مقابل حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قرار دهند که من متوجه شده و توی دهنشان زدم». سپس گفتند، «باید به این‌هایی که می‌گویند آقای خامنه‌ای نباید رهبر شود گفت پس چه کسی؟ اگر نظر آن‌ها بر روی..... است او که حتی توانایی اداره خانواده خود را ندارد چه برسد به یک مملکت» . ایشان در جای دیگر چنین وصیت کرده‌اند: « به حسن و برادرانش توصیه می‌کنم که همیشه سعی کنند در خط رهبری حرکت کنند و از آن منحرف نشوند که خیر دنیا و آخرت در آن است و بدانند که ایشان موفقیت اسلام و نظام و کشور را می‌خواهند . هرگز گرفتار تحلیل‌های گوناگون نشوید که دشمن در کمین است». حیف نیست که این بخش‌های بسیار مهم و تعیین‌کننده از سال‌های پایانی زندگی حاج احمد آقا در مستند احمد وجود نداشته باشد؟ امید است هیئت‌مدیره محترم مؤسسه عروج امام و کارگردان محترم، در مستندهای بعدی خود این قسمت‌های مهم از زندگی حاج احمد آقا را حتی اگر باسلیقه سیاسی‌شان تطبیق نداشته باشد بیان کنند. در پایان از یادگاران گرامی حاج احمد آقا مخصوصا از حاج حسن آقا، انتظار می‌رود راه پدر را و وصیت پدر را و وصیت‌نامه امام عزیز را چراغ راه خود قرار دهند و با شجاعت تمام و قوی‌تر از گذشته بر بیعت و عهد و پیمان خود با ولی‌فقیه استوار باشند و در این راه، همچون پدر از بی‌مهری و جفای دوستان و طرد شدن از سوی آن‌ها نترسند که خداوند یار و یاور آن‌ها و امام و امت دوستان صدیق و وفادار آن‌ها خواهند بود. از این خاندان شریف انتظار می‌رود پرچم ولایت‌فقیه را که افتخار خانواده آن‌ها و رمز پیروزی و اقتدار اسلام و امت اسلامی و خاری در چشم دشمنان اسلام است پرتوان‌تر از گذشته در اهتزاز نگاه‌دارند.