نقش صدا و سیما در روایت پرونده مهدیه اسفندیاری؛ از سانسور تا مقاومت رسانه‌ای
در ماجرایی که ادعای آزادی بیان غرب را به چالش کشیده، رادیو تهران با رویکردی تحلیلی و فراتر از هیاهوی رسانه‌ای، صدای مهدیه اسفندیاری را از پشت دیوارهای سانسور به آنتن ملی رساند؛ گامی مهم در مقابله با روایت‌سازی‌های گزینشی رسانه‌های بین‌المللی.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دنیایی که روایت‌ها، جای واقعیت را گرفته‌اند، رسانه‌ها نه‌تنها منعکس‌کننده خبر، بلکه بازیگران اصلی در نبردهای سیاسی و فرهنگی‌اند. ماجرای بازداشت مهدیه اسفندیاری، زن ایرانی مدافع آرمان فلسطین، در خاک فرانسه، یکی از همان نقاط عطفی است که مرز میان شعار و واقعیت غرب را روشن می‌کند. این رخداد اگرچه در ظاهر یک پرونده شخصی به‌نظر می‌رسد، اما در عمق خود، آزمونی برای ادعای آزادی بیان در جوامع غربی و سنجشی برای کنش‌گری رسانه‌های داخلی است.
در این میان، رادیو تهران به‌عنوان رسانه‌ای تحلیلی، با نگاه فراتر از واکنش‌های احساسی، کوشیده صدای سانسور‌شده را بازتاب دهد و این پرونده را از یک ماجرای فردی به نماد تقابل دوگانه آزادی و استاندارد دوگانه تبدیل کند. در گفت‌وگو با رضا کوچک‌زاده تهمتن، مدیر رادیو تهران و دانش‌آموخته روابط بین‌الملل، به بررسی نقش رسانه در روایت‌سازی صحیح از چنین رویدادهایی پرداخته‌ایم؛ از مهدیه اسفندیاری تا مکانیسم ماشه و مقاومت رسانه‌ای.
مدیر رادیو تهران گفت: اگر رسانه نتواند تحولات بین‌المللی را با زبانی روشن و دقیق روایت کند، میدان به رسانه‌های معارض واگذار خواهد شد. در چنین شرایطی، رادیو تهران تلاش کرد، سهم رسانه‌ای خود را با نگاه تحلیلی، تصویر واقعی ایران و منطقه را به مخاطب ارائه دهد.
مکانیسم ماشه؛ بازی حقوقی یا جنگ روانی؟
یکی از موضوعات داغ این روزها، بحث فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اروپا علیه ایران است. این سازوکار در صورت اجرا، تحریم‌های پیشین شورای امنیت را بازمی‌گرداند و می‌تواند آثار اقتصادی و روانی جدی به همراه داشته باشد. کوچک‌زاده تهمتن در این‌باره توضیح می‌دهد:
اروپا بیش از آنکه دنبال اجرای واقعی مکانیسم ماشه باشد، به‌دنبال ایجاد فشار روانی است. رسانه‌ها باید این واقعیت را برای مردم باز کنند که تهدید ماشه تنها یک بند حقوقی نیست، بلکه بخشی از جنگ روایت‌هاست. اگر ما روایت نکنیم، دیگران با بزرگ‌نمایی تهدیدها ذهن جامعه را پر خواهند کرد.
وی تأکید کرد که رادیو تهران تاکنون با برگزاری گفتگوهای تحلیلی و تخصصی در حوزه‌های اقتصاد و سیاست بین‌الملل تلاش کرده، ابعاد مختلف این موضوع را تبیین کند و برای مثال در برنامه "عصر تهران" مسئله نقض حقوق بشر و سکوت مجامع بین‌الملل را بررسی می‌کند تا مردم باید بدانند تحریم و فشار، صرفاً معادله‌ای سیاسی در پشت میز مذاکره نیست، بلکه به زندگی روزمره آن‌ها هم پیوند می‌خورد. رسانه باید این حلقه اتصال را برای افکارعمومی روشن سازد.
محور مقاومت؛ روایت منطقه از زاویه ایران
گفت‌وگو با مدیر رادیو تهران وقتی به بحث محور مقاومت می‌رسد، لحنش جدی‌تر می‌شود. او معتقد است که مقاومت، صرفاً یک اصطلاح سیاسی نیست، بلکه راهبردی است که توازن قوا در منطقه را تغییر داده است.
وقتی مقاومت در غزه یا لبنان می‌ایستد، در واقع معادلات قدرت جهانی را جابه‌جا می‌کند. رسانه باید این پیام را منتقل کند که مقاومت یک حرکت احساسی نیست، بلکه پاسخی عقلانی به اشغالگری و فشار ساختاری است.
کوچک‌زاده تأکید می‌کند رادیو تهران طی ماه‌های گذشته تلاش کرده با تولید برنامه‌های تحلیلی و ارتباط زنده با کارشناسان منطقه در برنامه‌ای مثل "دور یک میز" راهبرد دائمی غرب و صهیونیسم بر علیه ملت ایران را تحلیل کند و تصویری جامع از مقاومت ارائه دهد. ما باید نشان دهیم که این ایستادگی تنها در میدان جنگ نیست، بلکه در عرصه فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی نیز معنا پیدا می‌کند. این همان جایی است که رسانه می‌تواند نقش‌آفرین باشد و بازوی محکمی برای پیشبرد اهداف کلان هر جامعه ای تلقی شود.
به باور کوچک‌زاده، پرهیز از شعارزدگی و حرکت به‌سوی تحلیل مستند، راز اثرگذاری رسانه است مخاطب امروز بیش از هر زمان دیگری به دنبال روایت‌های معتبر و دقیق است. اگر ما بخواهیم صرفاً شعار بدهیم، مخاطب پاسخ خود را از جای دیگری خواهد گرفت. بنابراین ما در رادیو تهران تأکید داریم که هر تحلیل و گزارشی باید بر پایه داده‌ها و اسناد معتبر باشد، حتی این راهبرد را در ساخت مستندهای رادیویی، تحلیل های سیاسی و برنامه های ترکیبی هم در پیش گرفتیم.
بازگشت عذرا وکیلی با «اتاق کودک» به رادیو / حضوری متفاوت برای صدایی آشنا!پرونده مهدیه اسفندیاری؛ آزمونی برای مدعیان آزادی بیان
در پایان گفت‌وگو، بحث به ماجرای بازداشت خانم مهدیه اسفندیاری در فرانسه کشیده می‌شود؛ رخدادی که به‌سرعت در فضای رسانه‌ای ایران بازتاب یافت. کوچک‌زاده با اشاره به این پرونده می‌گوید: وقتی کشوری که خود را مهد آزادی معرفی می‌کند، یک زن ایرانی را به جرم دفاع از فلسطین بازداشت می‌کند، باید این تناقض را به گوش جهانیان رساند. این ماجرا تنها یک پرونده شخصی نیست، بلکه نماد شکاف میان شعار و عمل در غرب است.
وی اضافه می‌کند که رادیو تهران با پوشش این موضوع، تلاش کرده صدای اسفندیاری و ده‌ها فعال دیگر را که در اروپا و آمریکا به خاطر عقایدشان تحت فشار قرار می‌گیرند، بازتاب دهد. این همان‌جایی است که رسانه باید از فرد فراتر رود و آن را به یک پیام جهانی تبدیل کند؛ پیامی مبنی بر اینکه آزادی بیان در غرب تنها تا جایی معتبر است که با سیاست‌های رسمی تعارضی نداشته باشد.