نقش نهاد نماز جمعه در فرهنگ

اکنون که انقلاب اسلامی در برابر تهاجم سهمگین دشمنان دیرینه خود قرار دارد و در این میان ابزار جنگ تغییر یافته و از جنس فرهنگ و عقیده و اندیشه است؛ که خطرش بسی عظیم است، سزاوار است قرارگاهی در مقابل آن ساماندهی شود که با سلاح علم و معنویت، مخلصانه، متخصصانه و هوشمندانه و با بصیرت کافی وارد میدان مبارزه گردد.

کادرسازی

این قرارگاه، در پی تربیت فرماندهان و کادری است که با بینش صحیح، انگیزه و اخلاص و معنویت کافی و عمل همسو با عقیده برای انقلاب اسلامی مبتنی بر اسلام ناب محمدی (ص) جان‌فشانی کنند. از این منظر نماز جمعه قرارگاه ایمان، بصیرت و اخلاق است و ائمه جمعه نیز فرماندهان آن قرارگاه به شمار می‌آیند (1) و خدمت در آن، خدمت به دین، تقوا و خدمت به آگاهی سراسری ملت ایران است.(2)

نماد حکومت

این قرارگاه برای همه مردم برکات دارد؛ زیرا فرهنگ یعنی باورها، ایمان، عادات مردم و هر آنچه که الهامبخش مردم در حرکات و اعمال آنها است (3). علم، عقیده، اخلاق، رفتار، خصال و خلقیات مدنی (4) و رسوم و آدابی که بر زندگی عمومی حاکم است نیز از مصادیق فرهنگ است. لذا فرهنگ، مثل آب و هواست (5) و قرارگاه فرهنگی نیز یکی از مراکزی است که متولی آن است.

این قرارگاه دژ محکم (6) و سنگر اسلامی (7) است که وحدت‌آفرین و دشمن‌شکن است (8) و نماد حکومت و هدایت جمعی است (9) و گردهم آمدن در آن، اجتماع علی التقوی است (10).

نماد هدایت

از دیگر سو این قرارگاه یک کنگره عظیم هفتگی است که بعد از کنگره سالانه حج، بزرگ‌ترین کنگره اسلامی می‌باشد، و به همین دلیل در روایت آمده است که: «علیک بالجمعه فانها حج المساکین (11)؛ بر تو باد به نماز جمعه که حج مستمندان است». نماز جمعه حج کسانی است که قادر به شرکت در مراسم حج نیستند (12).

حضرت رضا (ع) در توصیف خطبه‌های آن چنین می فرماید:

«انما جعلت الخطب یوم الجمع لان الجمع مشهد عام فاراد انیکون للأمیر سبب الی موعظتهم و ترغیبهم فی الطاع و ترهیبهم من المعصی و توقیفهم علی ما اراد من مصلح دینهم و دنیاهم و یخبرهم بما ورد علیهم منالافاق و من الاهوال التی لهم فیها المضر و المنفع؛(13) برای نماز جمعه خطبه بدین جهت قرار داده شده که چون که مردم همگی در روز جمعه در نماز جمعه جمع می‌گردند، رهبر جامعه مردم را موعظه و نصیحت و نیز تشویق و ترغیب کند و آنها را به اطاعت از دستورهای الهی و فرمانبرداری از او و برحذر داشتن بندگان خداوند از گناه و سرپیچی خداوند نماید و نیز آنها را بر مصالح دینی و دنیوی خویش واقف گرداند. سیر حوادث و رویدادها و گزارش‌های داخلی منطقه و جهانی را که مورد نیاز آنهاست و به مصالح آنهاست، بیان نماید. و نیز آنچه را که موجب ضرر و زیان امت اسلامی است، بیان نماید».

قرارگاه وحدت

جامعیت این قرارگاه نیز چنان است که در آن در بعد عبادی و اخلاقی، امر به تقوا (14) دعوت به صلاح و سداد (15)، بیان مکارم اخلاق (16) و در بعد سیاسی بیان مسائل سیاسی (17)، دخالت مصلحانه در امور سیاسی (18)، بیان جنایات حاکمان جور و انتقاد آنها (19)، طرح اشتباهات دولتها (20)، دعوت مردم به حضور در صحنه (21)، پشتیبانی از دولت (22)، مطلع کردن مردم از مسائل روز سیاسی، اجتماعی، اقتصادی (23) و در بعد اجتماعی، بیان مسائل اجتماعی (24)، بیان گرفتاری‌ها و اختلافات مسلمین رفع آنها (25) و اظهارنظر در مورد مشکلات کشور و مسائل کلان (26)، بیان احتیاجات ملت ها (27)، بررسی اوضاع شهر و کشور (28)، بیان اتفاقات طول هفته (29)، بیان مقدرات کشور (30) و دعوت به وحدت (31) صورت می‌گیرد.

قرارگاه امید

همچنین در بعد فرهنگی، تربیتی، با خطبه‌های قوی و پرمحتوا (32) بیان صریح در مواجهه با عمل خلاف اسلام (33) و آشنا ساختن مردم با وظایف شرعی و ملی (34)، بیان مسائل فراموش‌شده اسلام (35)، ایجاد اطمینان و امید در مردم (36)، اطلاع‌رسانی خدمات انقلاب به مردم صورت می‌گیرد (37). و در بعد دفاعی امنیتی، آگاه کردن مسلمین از اسلام‌زدایی بوق‌های استعماری (38)، بیان راه‌های دفع دشمن (39)، معارضه با مخالفین و ظالمین و متجاوزین (40)، جبران تبلیغات وسیع دشمن (41)، نگه داشتن مردم در صحنه (42)، مجهز کردن مردم در برابر شیاطین (43) مورد توجه قرار می‌گیرد.

نمازجمعه یکی از مهم‌ترین قرارگاه‌هاست. با این چشم به نمازجمعه نگاه کنیم (44).

پی‌نوشت:

1. آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، 14/10/1394.

2. آیت الله خامنه‌ای، بیانات، 5/5/81.

3. آیت الله خامنه‌ای، بیانات، 01/01/1393.

4. آیت الله خامنه‌ای، بیانات، 23/03/1390.

5. آیت الله خامنه‌ای، بیانات، 10/01/1369.

6. صحیفه امام، ج9، ص492.

7. همان، ج17، ص212.

8. همان، ج16، ص373؛ ج21، ص183.

9. ر. ک: محدثی، نماز جمعه در نگاه امام خمینی، ص12.

10. خامنهای، بیانات، 8/8/1377.

11. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج5، ص4، ح8.

12. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج24، ص134.

13. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج7، ص344.

14. صحیفه امام، ج17، ص106.

15. همان.

16. همان، ص453.

17. همان، ج8، ص200.

18. همان، ج17، ص205.

19. همان، ج4، ص447.

20. همان، ص452.

21. همان، ج17، ص106.

22. همان، ص453.

23. همان، ج9، ص333.

24. همان، ج4، ص447.

25. همان، ج18، ص426.

26. همان، ج15، ص411.

27. همان، ج18، ص425.

28. همان، ج9، ص333.

29. همان، ج17، ص453.

30. همان، ج4، ص447.

31. همان، ج17، ص106.

32. همان، ج18، ص425.

33. همان.

34. همان، ج9، ص319.

35. همان، ج17، ص452.

36. همان، ج16، ص98.

37. همان، ج17، ص46.

38. همان، ص205.

39. همان، ج4، ص447.

40. همان، ج18، ص425.

41. همان، ج16، ص98.

42. همان، ج17، ص453.

43. همان.

44. آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، 14 /10/94.

*س_برچسب‌ها_س*

• وحدت اسلامی
• ستاد اقامه نماز کشور
• مناسک دینی