نقیض‌گویی برجامی موجب پایمال‌سازی حقوق ایران است
اظهارات وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلویزیونی و درباره برجام و مذاکره با غرب، مستلزم به رسمیت شناختن پایمال‌سازی حقوق ایران و دارای تناقضات متعدد بود.
به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: سید عباس عراقچی در گفت‌وگوی ویژه خبری، درباره برجام و مذاکرات محتمل گفت:
- «برای شروع دوباره مذاکرات هسته‌ای اول باید پایه مناسب ایجاد شود. ما به فرمول برجام دوباره می‌توانیم برگردیم. برخی قسمت‌های برجام منافع گذشته را برای ایران ندارد، اما چارچوبی است که می‌تواند ما را به سمت توافق جدید هدایت کند.
- برجام بر این منطق استوار بود که ایران اعتمادسازی نسبت به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خودش انجام دهد و طرف مقابل هم تحریم‌ها را بردارد. ما می‌توانیم به این فرمول برگردیم.
- برخی قسمت‌های برجام منافع گذشته را برای ایران ندارد اما چارچوبی است که می‌تواند ما را به سمت توافق جدید هدایت کند.
- به اعتقاد بنده هنوز برجام چهارچوب مناسبی است که ما را به یک توافق جدید رهنمون می‌کند. اینها البته همه منوط به این است که ما با اروپایی‌ها و بقیه اعضای برجام به نقطه‌ای از درک متقابل برسیم که بتوانیم از موضع برابر وارد گفت‌وگوهای مجدد شویم.
- نگاه ما به گذشته است که از گذشته درس و عبرت می‌گیریم ولی در گذشته متوقف نمی‌شویم و به آینده نگاه داریم.
- برای منافع کلان ما و برای منافع ملی ما فرقی نمی‌کند که طرف مقابل ما چه کسی باشد. ما مذاکره‌ای خواهیم کرد که منافع ما در آن تأمین بشود، حالا با هرکسی که می‌خواهد باشد.
- اینکه آمریکایی‌ها الان آماده مذاکره نیستند خوب یک واقعیت است. تا انتخابات آنها زمان زیادی نمانده، هیچ کشوری در زمان انتخابات آماده مذاکرات جدی نیست و این کاملاً طبیعی است. اما ما با اروپایی‌ها اگر لازم باشد تماس‌ها را شروع خواهیم کرد و در انتظار آمریکا نخواهیم ماند.
- اروپا در اولویت ما نیست درحال حاضر درحالی‌که ظرفیت‌های بسیاری داریم اولویتی نداریم که برویم حتماً با اروپا ارتباط برقرار کنیم. اروپا را کنار نمی‌گذاریم، اگر در مسیر دوطرفه به نگرانی‌های دوطرف پرداخته شود، امکان اصلاح روابط وجود دارد».
درباره این اظهارات گفتنی است که: برجام، با همه خسارت‌های هنگفت‌اش برای ایران، چهارچوبی برای توافق دیگر نبوده است، بلکه توافقی است که تعهدات ایران در آن نقداً و کاملاً انجام شده اما حقوق و امتیازات وعده داده شده به ایران زیر پا مانده است. بدین معنا وزارت خارجه حق ندارد از حقوق پایمال شده ایران صرف نظر کند و مانند بازی مار و پله، برگردد و مذاکره با طرف کلاهبردار را از صفر شروع کند، بی‌آن که تکلیف خسارت‌های ایران و حقوق پایمال شده‌اش معلوم باشد.
برجام شکل دیگری ندارد، همین سندی است که آقای ظریف و وزرای خارجه 6 کشور در تیر ماه 1394 توافق کردند و سپس مورد حمایت قطعنامه 2231 شورای امنیت قرار گرفت. ایران، ظرف دو ماه تمام تعهدات خود را پیش از روز اجرای برجام به اجرا گذاشت! اما طرف آمریکایی / اروپایی از همان ابتدا به نقض تعهدات نیم بند خود درباره لغو یا تعلیق تحریم‌ها پرداختند تا این که آمریکا در ابتدای سال 1397، اعلام کرد کلاً از توافق خارج می‌شود. در واقع، به اعتبار تنظیم غلط برجام و خوش‌خیالی تیم ظریف، ایران هزینه‌های گزاف توافق را پرداخت، اما با چک برگشتی تعهدات غرب و بدتر از آن، گروگان گرفتن تعهد لغو تحریم‌ها مواجه شد. از سوی دیگر، بن‌بست مذاکرات برجام به این علت بود که دولت بایدن حاضر به لغو تحریم‌ها و دادن تضمین معتبر درباره عدم تکرار عهدشکنی نبود؛ مشکلی که همچنان سر جای خود باقی است و از اراده و عهده اروپا هم خارج است. آنها بر خلاف دولت آقای پزشکیان، مطلقاً پالسی درباره مذاکره برای جبران اشتباهات خود نداده‌اند.
سخن آقای عراقچی بدین معناست که خسارت‌دیدگی هنگفت ایران، نادیده انگاشته شود و سراغ توافق دیگری بدون تأمین حقوق پایمال شده ایران برویم. وزیر خارجه توضیح نمی‌دهد که چگونه می‌شود با طرف کلاهبردار - بدون اخذ حقوق پایمال شده در توافق قبلی - توافق جدید کرد؟
از همه طرف دیگر، طرف اروپایی نشان داد فاقد کمترین اراده مستقل و فاقد اهلیت است. در این میان، آمریکایی‌ها (هم ترامپ و هم بایدن) نشان دادند نه‌تنها بنای جبران ندارند، بلکه باج‌هایی فراتر از برجام می‌خواهند! در این صورت، ادعای توافق با اشکال دیگر، صرفاً تضعیف موضع به حق ایران و پذیرش رسمی پایمال کردن حقوق کشورمان است.
مرور مواضع متناقض مسئولان دولت برجام هم درباره آمریکا و اروپا قابل تأمل است:
روحانی، سال 92: اروپا بدون آمریکا اجازه نداره؛ باید با کدخدا مذاکره کنیم و اجازه بگیریم
روحانی، سال 97: کدخدا از مذاکره خارج شد؛ شر یک مزاحم کم شد. با اروپا ادامه می‌دیم.
روحانی، سال 1400: حاضر بودم با ترامپ مذاکره کنم برای رفع تحریم.
عراقچی، سال1403: آمریکا آماده مذاکره نیست با اروپا جلو میریم.
یادآور می‌شود رهبر انقلاب بهمن 1399، در بیان سیاست قطعی نظام فرمودند: «آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها حق هیچ‌گونه شرط‌گذاری ندارند زیرا تعهدات برجامی خود را نقض کردند و آن طرفی که باید شرط بگذارد جمهوری اسلامی است زیرا به تعهدات خود پایبند بود. بنابراین ایران هنگامی به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت که آمریکا همه تحریم‌ها را در عمل و نه در حرف یا بر روی کاغذ، لغو کند و این لغو تحریم‌ها مورد راستی‌آزمایی ایران قرار گیرد. این، سیاست قطعی و غیرقابل برگشت جمهوری اسلامی و مورد اتفاق همه مسئولان است و هیچ‌کس از آن عدول نخواهد کرد».