نگاهی به برنامه‌های صداوسیما در ایام عید نوروز و ماه رمضان

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - فاطمه لولاچیان؛ تعطیلات سال جدید، همزمان با ماه مبارک رمضان، ترکیبی از برنامه‌های رمضانی و نوروزی را در صداوسیما رقم زد. برنامه‌های تلویزیونی، چون محفل، زندگی پس از زندگی و هلال که موضوعی متناسب با ماه رمضان داشتند، از این تقارن زمانی بهره بردند. نویسندگان این برنامه ها، ایده‌های نوروزی خود را که پیوند عمیق دین با فرهنگ کهن ایرانی را می‌رساند در موضوعات خود جای دادند. برنامه‌های نوروزی به عنوان مثال برنامه «مهمانی» با اجرای ایرج طهماسب، حال و هوای عید را همراه با زنده کردن خاطرات شیرین گذشته، به مخاطبان هدیه کردند.

یک بازگشت نوستالژیک ایرج طهماسب، عید 1401 با مجموعه «مهمونی» در شبکه نمایش خانگی نماوا، به همراه عروسک‌های جدید، برنامه سازی را دوباره از سر گرفت. فصل دوم آن هم در عید 1402 به‌طور مشترک از نماوا و فیلیمو به نمایش در آمد. امسال، پس از 5 سال دوری از صداوسیما، با تغییر نام برنامه به «مهمانی» بازگشتی پر سر وصدا به تلویزیون داشت. این بار عروسک‌های جدید خود را همچون بچه، پشه، کته خانم، قیمه خانوم، شاباش و دی جی را با عروسک‌های قدیمی اش، چون ببعی، فامیل دور و بچه‌ی او، آقای همساده، دیبی و جیگر روبه رو کرد و گفتگو‌های جالب و بامزه‌ای میان این دو گروه شکل گرفت. در این فصل شخصیت جدیدی به نام "خونه بغلی" که برای خرید ضایعات به خانه‌ی آقای طهماسب آمد هم به این مجموعه اضافه شد.

نگین درخشان برنامه‌های رمضانی برنامه‌ی محفل، دومین سالی ست که در ماه مبارک رمضان، از شبکه سوم تلویزیون پخش می‌شود. در سال گذشته روابط خوبی میان داوران این برنامه برقرار شد و در کنار یک دیگر ترکیب دلنشین و درخوری را به نمایش گذاشتند. امسال با توجه به شناخته شدن این برنامه میان کشور‌های مسلمان، مخاطبان بین المللی به خصوص مخاطبان عرب زبان بسیاری پیدا کرد و می‌توان ادعا کرد که با یک برنامه‌ی رمضانی و قرآنی در سطح بین الملل روبه رو هستیم. از فصل گذشته تلاوت سوره "تکویر" قاری نوجوان آقای "محمدحسین عظیمی" به مدت یک سال در صفحه‌های مختلف عربی اینستاگرام منتشر می‌شد و میزان بازدید این تلاوت در صفحه برنامه‌ی محفل هم میلیونی شد و تاثیر بسیاری در شناخت این برنتمه در جوامع عربی داشت.

این موضوع، از زبان یکی از مهمان‌های برنامه که از کشور کویت دعوت شده بودند، هم بیان شد. ایشان از بالا رفتن تعداد افراد مشتاق به یادگیری قرائت قرآن و مقامات در کشور کویت، پس از مبارک رمضان سال پیش صحبت کردند و وقتی از افراد جدید درباره‌ی مشوقشان پرسیدند، از «محفل» گفتند. ایشان به نکته‌ی دیگری هم اشاره کردند که گسترش ویدیو‌های برنامه محفل در کشور‌های مختلف با ترجمه‌ی زیرنویس، تلاش‌های فردی بود و این نشان دهنده‌ی تاثیرگذاری این برنامه و وحدت آفرین بودن قرآن است.

برنامه‌ی خاص رمضان با مخاطبان خاص زندگی پس از زندگی، با اجرا و کارگردانی آقای عباس موزون به شیوه‌ی سال‌های گذشته، بر روی آنتن رفت. این برنامه از سال 1399 با ایده جدید خود، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در فصل‌های اول منتقدان و مخاطبان بسیار جدی داشت، اما با برطرف کردن ایرادات جزئی خود در فصل‌های جدید و آشنایی با روند برنامه و هدف سازنده، دنبال کنندگان مخصوص خود را پیدا کرد.

در این فصل، قسمت مهمی که مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و در فضای مجازی به طور گسترده‌ای نشر داده شد، از تجربه گری صحبت شد که خرابی سقف بیمارستان را دیده بود. این آگاهی موضوع جدیدی نبود بلکه پیگیری آقای موزون برای اثبات ادعای این تجربه گر مخاطبان را شگفت زده کرد. ایشان به بیمارستان امام خمینی رفتند که به دلیل تعمیرات بسته بود و با کمک فرد تجربه گر خرابی سقف را پیدا کرده و برای چندمین بار به مردم ثابت کردند که صحبت‌های تجربه گران خیال و یا ساختگی نیست.

هلال، روایت زندگی به سبک مسلمانی برخلاف دو برنامه‌ی رمضانی قبل، ویژه برنامه "هلال" برنامه‌ای جدید با ایده‌ای متفاوت بود. این برنامه با اجرای محمد دلاوری، همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان از شبکه یک سیما پخش شد. با حضور مهمان‌هایی از ملیت‌های مختلف، دریچه‌ای به سبک زندگی مسلمانان جهان اسلام در ماه امت باز کرد و پیوند‌های مشترک امت اسلامی را از دل قصه و سرگذشت مهمان‌ها به تصویر کشید.

نقطه قوت هلال در پرداختن به موضوعات مختلف به صورت همزمان بود. به عنوان مثال علاوه بر مشترکات مسلمانی، از رسوم تاریخی کهن مرتبط به ایران، زبان فارسی، شوک و تفاوت‌های فرهنگی هم با مهمانان صحبت می‌شد. متاسفانه به این برنامه در حد خودش توجه نشد، اما در فضای مجازی ویدیو‌هایی از صحبت‌های جدید و جالب مهمانان مختلف آن دست به دست شد.