نگاه جریان‌های سیاسی به اخراج نیرو‌های آمریکایی از عراق

به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، علی حیدری کارشناس مسائل عراق در یادداشتی نوشت: روز جمعه 4 بهمن ماه بود که تظاهرات ضدآمریکایی در بغداد و چند شهر دیگر عراق برگزار شد و در نتیجه آن به گفته جعفر البطاط فرمانده نیرو‌های پلیس فدرال بیش از یک میلیون نفر در بغداد و هزاران نفر در شهر‌های دیگر به میدان آمده و با شعار آمریکا شیطان بزرگ و آمریکا از عراق برو بیرون خواستار اخراج نیرو‌های آمریکایی از کشورشان شدند. تظاهرات کنندگان که پرچم عراق را در دست داشتند، هواداران گروه‌های مقاومت و عشایر مرکز و جنوب عراق بودند که اولین تظاهرات گسترده در این سطح را برای اخراج نیرو‌های آمریکایی از سال 2003 به این سو رقم زده اند. مقتدی صدر نیز در پایان این تظاهرات میلیونی در بیانیه‌ای اعلام کرد که می‌کوشیم تا از همه راه‌های مسالمت‌آمیز سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مردمی استفاده کنیم تا به هدف اصلی خود که تعیین جدول زمانی برای خروج عملی و واقعی اشغالگران است برسیم. هر چند مصوبه پارلمان عراق برای اخراج نیرو‌های آمریکایی الزام آور است، اما مخالفان این طرح نیز بدنبال به حداقل رساندن تبعات آن هستند. ساختار موزاییکی عراق که در آن گروه‌های قومی و مذهبی مختلف از جمله کرد و عرب و نیز شیعه و سنی وجود دارد تصمیم گیری در امور مهم کشور را بعضا دچار اختلالاتی می‌کند، زیرا تصمیمی هر چند ملی ممکن است برای گروهی یک امر مهم و ضروری تلقی شود در حالیکه گروه دیگری از آن استقبال نکرده و نظری کاملا مخالف با آن را دارد.

درباره حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق نیز چنین اتفاقی در این کشور در جریان است. با نگاهی به موضع گروه‌های مختلف عراقی نسبت به اخراج نیرو‌های آمریکایی می‌توان تصویری بهتر نسبت به این رویداد و آینده آن در عراق داشت. شیعیان: درجریانات شیعه دو طیف به طور عمده قابل تشخیص هستند. جریانی که در خط مقاومت قرار داشته و خواستار اخراج نیرو‌های آمریکایی است و جریانی که خارج از این چارچوب حرکت کرده و بدنبال ایجاد توازن در روابط بین ایران و آمریکا در عراق است. از طیف اول می‌توان به ائتلاف فتح، جریان صدر و جریان حکمت اشاره کرد و دولت القانون به رهبری نوری مالکی نیز کم و بیش به این جریان نزدیک است. از طیف دوم هم می‌توان به ائتلاف نصر به رهبری حیدرالعبادی نخست وزیر سابق و ایاد علاوی نخست وزیر پیشین عراق اشاره کرد که یک شیعه سکولار بوده و در حال حاضر رهبری جریان سنی ائتلاف وطنیه را بر عهده دارد. در این بخش می‌توان گفت که جریان شیعه خواستار اخراج نیرو‌های آمریکایی قدرت غالب را داشته و می‌تواند سیاست خود را پیش ببرد.

اهل سنت: اهل سنت نسبت به حضور آمریکا و نیرو‌های آمریکایی در عراق مواضع متفاوتی دارند. در حالیکه مردم مناطق مرکزی و شمالی عراق نگاه مثبتی به آمریکا نداشته و به عنوان یک اشغالگر به این کشور می‌نگرند؛ سیاستمداران آن‌ها از جمله محمد حلبوسی رئیس سنی پارلمان، سلیم جبوری رئیس سابق پارلمان و اسامه نجیفی رئیس ائتلاف متحدون تمایلی به خروج نیرو‌های آمریکایی نداشته و ترجیح می‌دهند این کشور در عراق حضور داشته باشد. دلیل گروه‌های سنی و برخی جریانات شیعه برای ادامه حضور نیرو‌های آمریکایی را می‌توان از دو بعد قابل ارزیابی دانست: اول اینکه نگران واکنش سخت آمریکا در قبال این مصوبه هستند که از تحریم تا بلوکه کردن اموال را در بر میگیرد، در حالیکه عراق نیازمند امنیت، ثبات و دلار‌های حاصل از فروش نفتش است. دوم اینکه نگران ایجاد خلاء ناشی از خروج آمریکا و سو استفاده تروریست‌های داعش از این وضعیت و نیز تلاش کشور‌های همسایه و حتی روسیه برای جایگزینی آمریکا هستند. کردها: این گروه به صورت علنی و آشکار بار‌ها ضمن انتقاد از مصوبه پارلمان خواستار ادامه حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق شده اند و حتی پیشنهاد توسعه روابط واشنگتن - اربیل را نیز مطرح کرده اند. در همین خصوص نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق در دیدار با ترامپ از پشتیبانی‌های آمریکا از اقلیم قدردانی کرد. مقامات کردستان عراق همه تلاش خود را دارند تا بر تعداد پایگاه‌های نظامی آمریکا در اقلیم افزوده شده و کنسولگری این کشور در اربیل که با 20 هکتار بزرگترین کنسولگری آمریکا در دنیاست و قرار است طی 2 سال آینده افتتاح شود هر چه زودتر کار خود را آغاز کند. در همین رابطه یک منبع مطلع در اقلیم کردستان عراق به پایگاه خبری بغداد الیوم اعلام کرد که اقلیم به آمریکا پیام داده که مصوبه خروج نیرو‌های امریکایی از عراق ربطی به این منطقه ندارد و همکاری بین آمریکا و اقلیم در بالاترین سطح اقتصادی، نظامی و سیاسی ادامه پیدا خواهد کرد. همچنین همکاری با پایگاه هوایی «الحریر» که قرار است از بزرگترین پایگاه‌های نظامی خاورمیانه باشد نیز ادامه دارد. علاوه بر این، دیوید شینکر معاون امور خاور نزدیک وزیر امور خارجه آمریکا در دیدار با مقامات اقلیم کردستان عراق روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن را بررسی کرده و افزود که «ما به شراکت خود با کرد‌های عراق افتخار می‌کنیم و آن را برای تحقق بسیاری از اهدافمان در خاورمیانه اساسی می‌دانیم». در مجموع می‌توان گفت که در حال حاضر اراده‌ای جدی از سوی مرجعیت، بخشی از مقامات سیاسی و اکثریت مردم عراق برای اخراج نیرو‌های نظامی بیگانه به ویژه آمریکایی شکل گرفته که حالا با از بین رفتن داعش آن هم با جانفشانی نیرو‌های مقاومت مردمی بهانه‌ای برای حضور در عراق ندارند. هر چند مصوبه پارلمان با اکثریت نمایندگان حاضر به تصویب رسیده است، اما با وجود مخالفانی در داخل جریانات شیعه، اهل سنت و نیز کرد‌ها به نظر می‌رسد که مسیر سختی پیش روی تصویب کنندگان و اجرایی کنندگان این مصوبه وجود داشته باشد. البته نباید این موضوع را نیز از نظرگاه دور دانست که جریان شیعه در حال حاضر قدرتمندترین جریان عراق است که در صورت اتحاد همه گروه‌ها می‌تواند سیاست مورد نظر خود را پیش برده و مصوبه‌ای را که پارلمان، دولت، مرجعیت و ملت عراق به دنبال تحقق آن هستند را اجرایی کند.

انتهای پیام /