نیل سایمون؛ پدر نمایشنامههای کمدی در آمریکا
تهران - ایرنا - نیل ماروین سایمون یکی از سرشناس‌ترین و تاثیرگذارترین نمایشنامه‌نویسان آمریکایی به شمار می‌رود که موفق به دریافت جایزه معتبر پولیتزر برای نمایشنامه گمشده در یانکر شد، همچنین کسب چهار نامزدی در جوایز سینمایی اسکار برای فیلمنامه‌های سوییت کالیفرنیا، دختر خداحافظی، پسران آفتاب و زوج ناجور تنها بخشی از افتخارات پرشمار سایمون محسوب می‌شود.
نیل سایمون در چهارم ژوئیه 1927 میلادی در منهتن آمریکا در خانواده‌ای با سطح مالی پایین متولد شد و از آنجایی که والدین او برای تأمین مخارج، شبانه‌روز کار می‌کردند، وقتی برای تربیت او نداشتند؛ به همین دلیل تربیت نیل به عهده برادر بزرگترش دنی قرار گرفت. دنی او را به مطالعه و نوشتن وا می‌داشت و همین موضوع باعث شکوفایی آینده هنری وی شد. نیل سایمون پس از دریافت مدرک دیپلم به دانشگاه نیویورک و سپس کلرادو رفت و تحصیلات تکمیلی خود را در نویسندگی به پایان رساند. وی نخستین بار با نگارش فیلم‌نامه سریال آمریکایی "هرگز پولدار نمی‌شوی" توانست نام خود را به عنوان نویسنده‌ای نامی در میان نویسندگان کمدی آمریکا بر سر زبان‌ها بیندازد. او پس از مدتی از تلویزیون فاصله گرفت و به طرف تئاتر رفت. این نویسنده آمریکایی در 1960 میلادی با آثار کمدی "زوج ناجور" و "پابرهنه در پارک" به شهرت رسید. او همچنین با عضویت در هیأت نویسندگان برنامه‌های کمدی تلویزیونی «سید سزار» و نوشتن سریال کمدی «هرگز پولدار نمی‌شوی» که توسط دوستش فیلیپ سیلور ساخته شد، توانست به چنان مهارتی دست یابد که به لطیفه‌ها و شوخی‌ها امکان دهد تا بسیار روان و طبیعی در موقعیت‌ها و شخصیت‌ها جاری شوند تا برحسب تصادف و تنها برای لبخند زدن و سرگرم کردن سطحی بیان نشوند. سپس نمایشنامه «بیا و شیپور بزن» را آماده اجرا کرد و با استقبال گرمی از طرف تماشاگران مواجه شد که همین موجب باز شدن دروازه‌های شهرت برای او شد. این نمایش 84 هفته در برادوی روی صحنه بود و سایمون را مصمم کرد تا از آن پس به دنیای نویسندگی نمایشنامه جدی‌تر نگاه کند.
البته سایمون پیش از آنکه سراغ نمایشنامهنویسی برود، کارمند اداره پست بود. از آنجا به دفتر برادران وارنر در منهتن رفت تا برای رادیو و تلویزیون متن بنویسد. اما همیشه نمایشنامه برایش در اولویت بود. حتی با اینکه فیلمنامه‌های شاهکاری مانند دختر خداحافظی را برای سینما نوشت، سینما برایش در اولویت دوم قرار داشت. خودش می‌گفت: «وقتی نمایشنامه می‌نویسم، بیشتر حس می‌کنم که نویسنده‌ام. می‌خواهم داستان‌هایی درباره آدم‌های واقعی روایت کنم. درنتیجه تقریبا همیشه (به جز چند استثنا) درام‌هایی نوشته‌ام که بامزه بوده‌اند. مثل خود زندگی که تلخ و شیرین است.» این نمایشنامه نویس نامدار در ارتباط با نقش پررنگ برادرش دنی در موفقیت هنری خود می گوید «نقش دنی در زندگی‌ام چنان پررنگ است که بدون او من نمی‌توانستم آن کسی باشم که اکنون هستم.» بعدها این 2 برادر در رادیو CBS منتقد فیلم شدند و فیلم «زمان را شکست بده» نخستین فیلمی بود که آنها برای نقد به سراغش رفتند. سایمون بعدها در استودیو برادران وارنر برای مدتی مشغول به کار شد.
برخی از ویژگی‌های آثار و نمایشنامه های سایمون
بسیاری از نمایشنامههای سایمون را می‌توان گرته‌برداری از وقایع و ادوار گوناگون زندگی شخصی وی دانست. او در طول فعالیت حرفه‌ای خود بیش از 40 نمایشنامه نوشت که بیشتر آنها کمدی است.
همچنین سایمون را می‌توان نمایشنامهنویسی با استادی هرچه تمام‌تر در کالبدشکافی شخصیت‌هایش به شمار آورد. در واقع سایمون کارش را از اوایل دهه 60 شروع کرد و نمایش‌هایی که براساس نمایشنامههای نوشته او در برادوی روی صحنه می‌رفتند، فروش‌های خوبی داشتند. کمتر نویسنده‌ای مثل سایمون به چنین موفقیتی در تئاتر دست یافته است. بیش از 30 نمایش برمبنای کارهای او در برادوی روی صحنه رفتند به طوری که در 1966 میلادی چهار نمایش موفق به نام های «چریتی شیرین»، «The Star-Spangled Girl»، زوج ناجور و پابرهنه در پارک همزمان از نیل سایمون روی صحنه بود. همچنین یکی از سالن های تئاتر برادوی به نام «نیل سایمون» نامگذاری شده است و وی تنها شخص در قید حیاتی بود که چنین افتخاری نصیبش شده بود. در تاریخ پرفراز نشیب تئاتر برادوی هیچ نویسنده ای به اندازه «سایمون» غلبه و قدرت نداشت و آثار کمدی او برای بیش از نیم سده در سالن های برادوی به روی صحنه می رفت. به او لقب «پادشاه کمدی» داده شده و در نیویورک، پس از شکسپیر نمایشنامههای او از همه بیشتر روی صحنه می‌رفتند، نیویورک‌تایمز در این باره می‌نویسد: «نام سایمون برای چندین دهه در برادوی مترادف با کمدی و فروش خوب بود» رابرت ردفورد ستاره سینما که در یکی از آثار سایمون با عنوان «پابرهنه در پارک» بازی کرده است، نقل قول می‌کند: «برخی می‌گویند سایمون پس از شکسپیر موفق‌ترین نمایشنامه‌نویس بود.»
سایمون به گفته خودش نویسنده منظم و با دیسیپلینی بود. برای هشت ساعت پشت ماشین تحریرش می‌نشست و شروع به تایپ می‌کرد. کمدی کارهایش ویژه خودش بود. نه زیادی تلخ و سیاه و نه آنقدر که هجو و هزل طعنه بزند. سایمون جهان‌بینی فوق‌العاده‌ای نسبت به موقعیت‌ها و آدم‌ها داشت. او می‌گوید: «هرگز نمی‌توانم به یک موقعیت شوخ‌طبعانه فکر کنم مگر اینکه مقداری درد هم چاشنی‌اش باشد. عادت داشتم از خودم بپرسم: موقعیت بامزه چیست؟ حالا ولی همیشه از خودم می‌پرسم: موقعیت غمگین چیست و چطور می‌توانم آن را شوخ‌طبعانه روایت کنم؟» در واقع محوریت کارهای وی چالش میان زوج‌ها بود. آدم‌هایی واقعی که نقص‌های خودشان را داشتند اما می‌خواستند زندگی کنند.
کمدی‌های سایمون آینه تمام نمای جامعه نوپای آمریکا است، او با پاک کردن بزک‌ها و رنگ و لعاب از جامعه امروز آمریکا و با ورود به بطن روابط انسانی و خانوادگی این جامعه، تماشاگران خود را در موقعیت‌های کمیک اما شگفت آور قرار می‌دهد. هر چند ساختمان ظاهری و دیالوگ‌نویسی‌های سایمون بسیار ساده است و از هر پیچیدگی در آثارش دوری می‌کند تا مفاهیم اجتماعی و انسانی را به مخاطبش منتقل کند اما اندیشه‌های ناب و عمیقی در داستان‌های نمایشی او وجود دارد. همچنین هرچند درآثار او چه در تئاتر و چه در سینما؛ جنسیت، خشونت، اعتیاد و الکل، منادی دوستی، عشق، تفاهم و اخلاق هستند اما پایان آثارش همیشه اخلاق‌گرایانه و شیرین است. این نمایشنامه نویس آمریکایی به صورت کاملا دقیقی به جزییات رفتارها و تردیدهای جامعه می‌پردازد و با ذره‌بینی که به عنوان یک جامعه‌شناس در دست دارد، مسائل و اتفاقات را بزرگ‌نمایی کرده و پرداخت آنها را به عنوان سرمشق کارهای خود قرار می‌دهد. سایمون نه تنها درجامعه شناسی نمایشنامه‌هایش تبحر خاصی دارد بلکه به زیرکی روانشناسی و برخوردهای افراد موجود در متون خود را طراحی کرده و با فرضیات متعدد و دیالوگ‌نویسی مینیاتورگونه خود تصاویر قابل اعتنایی را خلق می‌کند. تصویری که او از مشکلات و بیم‌ها و امیدهای کودکانه زندگی روزمره بزرگسالان در جوامع مدرن بشری می‌سازد، گرچه اندکی اغراق شده است اما از واقعیت‌های پیرامون خود سرچشمه می‌گیرد. در واقع سایمون با بررسی دقیق مسائل ذهنی کاراکترهای خود در موقعیت‌ها، ابعاد و پیچیدگی‌های جهان مفروض نمایشی را خلق و با تثبیت هر اتفاق شیرین در رویدادها و انگاره‌های سطحی تلخی و سیاهی‌های فرد فرد آنها را بازگو می‌کند.
بازتاب نمایشنامه های سایمون در ایران
اهمیت نیل سایمون در ایران نیز به نحوی بوده که تقریبا در هر فصل تئاتری شهر تهران، آثاری از این نویسنده روی صحنه رفته است و مخاطبان فارسی زبان ادبیات نمایشی نیز با آثار او به خوبی آشنا هستند چراکه تاکنون نمایش نامه های زیادی از او به فارسی ترجمه شده است. در ایران شهرت سایمون بیشتر به واسطه نمایش نامه های کمدی او است. «اتاقی در هتل کالیفرنیا» نمایش نامه ای است از او که با ترجمه شهرام زرگر در نشر نیلا منتشر شده است. اتاقی در هتل پلازا، پزشک نازنین، دختر یانکی، زندانی خیابان دوم، عاقبت عشاق سینه چاک، پابرهنه در پارک، اتاقی در هتل لندن و مشنگ ها از دیگر آثار نیل سایمون است که تاکنون در نشر نیلا منتشر شده است.
همچنین این نمایشنامه‌نویس مطرح، نمایشنامه طنزآمیز «پزشک نازنین» را نگاشته است و در آن روابط انسانی در جامعه را با زبانی کمدی به تصویر کشیده است در واقع این نمایشنامه برپایه داستان‌های کوتاه «آنتون چخوف» داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس مشهور سده نوزدهم روسیه نگاشته شده است. این اثر معروف بازتابی از رابطه انسان‌ها است و در 2 پرده و یازده صحنه گنجانده‌شده است. نمایشنامه «پزشک نازنین» داستان نویسنده‌ای است که در ابتدا داستان خود را در اتاق کارش معرفی می‌کند. در این داستان شخصیت‌های مختلفی وجود دارند و آنها جامعه را نقد می‌کنند. این نویسنده که شخصیت اصلی داستان است با افراد زیادی از جمله کارمند معمولی شهرداری و همسر او روبه‌رو می‌شود، او تمام مدت افراد را توصیف می‌کند و فضای درستی از داستان را در اختیار خواننده اثر قرار می‌دهد. این نمایش بارها در ایران نیز اجرا شده است و «اشکان خطیبی» آن را به همراه گروهی کودک به اجرا درآورد. همچنین این کتاب را «آهو خردمند» به فارسی ترجمه کرده و «نشر نی» آن را در 1387 خورشیدی منتشر کرده است؛ این ترجمه نامزد جایزه ادبی پروین شد. البته این کتاب را «شهرام زرگر» هم به فارسی ترجمه کرده و در 1384خورشیدی بخش‌هایی از این نمایشنامه را در تلویزیون اجرا کرد. از دیگر آثار برجای مانده از این غول نمایشنامه نویسی می توان به بیا و شیپور بزن، دختری که با ستاره پولک‌دوزی شده، اتاقی در هتل پلازا، عاقبت عشاق سینه‌چاک، زندانی خیابان دوم، پسران آفتاب، محبوب خداوند، فصل دو، آنها دارند ترانه ما را می‌نوازند، مرور کردن خاطرات ساحل، بلاکسی بلوز، گروه برادوی، گمشده در یانکر، خندیدن در طبقه بیست‌وسوم اشاره کرد. همچنین از جمله فیلم نامه های وی زوج ناجور، دختری که وداع می‌کند و اتاقی در هتل کالیفرنیا را می توان نام برد.
موفقیت ها و افتخارات
این نویسنده پرکار و فعال در طول عمر کاری خود تقریبا هر سال یک نمایشنامه می‌نوشت که بسیاری از آنها مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. سایمون که به عنوان پدر نمایشنامههای کمدی شناخته می‌شود، افتخارات و جوایز بسیاری کسب کرد و از جمله آنها می‌توان به 16 بار نامزدی جایزه تونی، دریافت 2 جایزه امی، چهار جایزه تونی و یک گلدن گلوب اشاره کرد. همچنین در 1991میلادی برای نگارش نمایشنامه "گمشده در یانکر" جایزه معتبر پولیتزر را به خود اختصاص داد. کسب چهار نامزدی در جوایز سینمایی اسکار برای فیلمنامه‌های سوییت کالیفرنیا، دختر خداحافظی، پسران آفتاب و زوج ناجور نامزد و همچنین جایزه "مارک تواین" تنها بخشی از افتخارات پرشمار سایمون محسوب می‌شود.
وفات
سرانجام این نمایشنامه نویس شهیر آمریکا و برنده جایزه پولیتزر در 91 سالگی و در 26 آگوست 2018خورشیدی به سبب عارضه ذات‌الریه دیده از جهان فروبست.
*س_برچسب‌ها_س*
