هراس در دل غرب / دیپلماسی انرژی تاثیر خود را گذاشت؟

پیشرفت کشور در صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم بر کسی پوشیده نیست. در دوران دولت سیزدهم، سعی بر این بود تا با دیپلماسی انرژی، جایگاه ایران در مجامع بین الملل افزایش پیدا کند.

دولت سیزدهم علاوه بر همتی که در افزایش تولید و صادرات انرژی نشان داد، در دیپلماسی انرژی هم کاملا فعال بود و رئیس جمهور شهید، در نشست‌های انرژی بین‌المللی از جمله دیدار سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز، تلاش کرد جایگاه ایران را در این حوزه ارتقاء دهد.

سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور شهید، اسفند سال گذشته در راستای تقویت همکاری با سازمان‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و گسترش روابط با کشورهای مسلمان و همسو، برای شرکت در نشست سران مجمع کشورهای صادر کننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف)، به الجزایر سفر کرد.

رئیس جمهور فقید که برای دومین بار از ابتدای دولت سیزدهم در نشست این گروه حضور می‌یافت، به بیان پیشنهادها و ارائه راهبردهایی مهم به اعضای این مجمع پرداخت که یکی از آنها، تبدیل شدن ایران به قطب انرژی منطقه و دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در حوزه بالادست و پایین دست بود. همچنین آمادگی ایران برای تبادل اطلاعات و تجربه‌ها در حوزه استخراج، فرآوری، انتقال و تجارت گاز و و فناوری‌های مرتبط و استفاده صحیح و فراگیر از منابعی همچون گاز طبیعی به عنوان سوخت پاک، ایمن و کارا و اتخاذ سیاست‌هایی نوین برای انحصارزدایی در فناوری‌های مرتبط با تجارت گاز از جمله پیشنهاداتی بود که توسط شهید رئیسی در آن زمان مطرح شد.

شهید رئیسی با تاکید بر اینکه تعریف مسیرهای جدید تجارت گاز طبیعی ضروری است، در اظهارات خود در مجمع کشورهای صادرکننده گاز، تاکید کرده بود سیاست‌های نوینی در دستور اعضای این مجمع قرار گیرد تا به منظور افزایش صرفه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک، شرایط لازم برای انحصارزدایی در فناوری‌های مرتبط با تجارت گاز تسهیل شود.

پیش از آن هم دولت سیزدهم، گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی در خلیج فارس برداشته بود. جواد اوجی، وزیر نفت، در مهر سال گذشته، در حاشیه مجمع بین‌المللی «هفته انرژی روسیه»، با الکسی میلر، مدیرعامل شرکت گازپروم دیدار کرد و چشم‌انداز تقویت تبادلات انرژی ایران و روسیه و ایجاد کریدور گازی دو طرف از طریق کشورهای همسایه را در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای، مثبت توصیف کرد و با اشاره به دیدگاه مثبت روسای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه ایجاد قطب گازی در جنوب ایران، برداشتن گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی ایران و روسیه در سواحل شمالی خلیج فارس را خواستار شده بود.

وزیر نفت که در بیست و دومین نشست شورای نخست وزیران سازمان همکاری‌های شانگهای هم حضور یافت، به رایزنی‌های اولیه با روسیه و کشورهای حوزه آسیای مرکزی درباره توافقی چندجانبه برای سوآپ گاز کشورهای مذکور از طریق ایران پرداخت.

ایران با دارا بودن 1880 کیلومتر مرز آبی از طریق دریای عمان و خلیج فارس با آب‌های آزاد جهان در ارتباط است؛ امتیازی که بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت و فرآورده‌های نفتی از آن بی‌بهره هستند و برای صادرات و فروش نفت و فرآورده‌ها به‌شدت به آن نیاز دارند. همین موضوع و برخورداری از دانش فنی، ایران را به کشوری جذاب برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز تبدیل کرده است که با داشتن نظامی با ثبات سیاسی و قدرتمند و سازوکارهای قانونی حمایت‌کننده، امنیت سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تامین می‌کند، ضمن اینکه سبک قراردادهای ایران در این حوزه برای سرمایه‌گذاران جذابیت‌های بسیاری دارد.

ابتکارهای انرژی دولت شهید رئیسی به مذاق غرب خوش نیامد

آمریکا و هم‌پیمانانش که از ایران مقتدر هراس دارند، سال‌هاست با تحریم‌های ظالمانه، تلاش کرده‌اند مانع پیشرفت و توسعه اقتصاد ایران شوند و تمام تلاش خود را برای فلج کردن بخش انرژی که از نظر آنها، رگ حیاتی اقتصاد ایران است، به کار بسته اند. شدت و گستردگی این تحریم‌ها به حدی بوده که خود غرب و تحلیلگران غربی، از ناکارآمد بودن آنها در دستیابی به اهداف مورد نظر، اظهار یاس کرده و معترف شده اند که اقتصاد ایران، به رغم این محدودیت‌ها، سر پا مانده و ایران موفق شده است تولید و صادرات نفت و گاز خود را افزایش دهد.

پیگیری ابتکار ایجاد «کریدور انرژی» از روسیه به خلیج فارس، مایه نگرانی و اضطراب غرب شده است. به طوری که سیمون واتکینز، ژورنالیست مالی که همواره به تحلیل تحولات حوزه انرژی ایران می‌پردازد، هفته گذشته در یادداشتی هشدار داد ابتکارهای ایران شامل ایجاد یک «کریدور انرژی» از روسیه به خلیج فارس و ابراز تمایل ترکیه برای خرید نفت و گاز بیشتر از ایران و انتقال این منابع به شرق اروپا، پیامدهای گسترده برای امنیت غرب در سال‌های پیش رو دارد و در ادامه، ادعاهای واهی و بی‌پایه و اساسی را علیه ایران مطرح کرد. با این حال، وی در ادامه تحلیل خود، معترف شد مکانیزم‌های متعددی که ایران برای فروش نفت و گاز خود طراحی کرده است، کاملا کارآمد و موثر بوده و مایه مباهات ملی ایران بوده اند.

کارشناسان مسائل ژئوپلیتیک و انرژی غرب در واکنش به شهادت آیت الله رئیسی، معترف شده‌اند در سایه وجود رهبر فرزانه انقلاب، آیت الله خامنه‌ای، هیچ تغییری در راهبردهای انرژی ایران روی نخواهد داد و وقوع هر گونه آشفتگی و هرج و مرج در سیاست کشور و تولید نفت، بعید است.