هشدار مهم سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی؛ فقط سه سال فرصت داریم

گزارش بسیار مهم این نهاد اقلیمی سازمان ملل منتشر شد و هشدار داده است که دنیا سه سال بیشتر فرصت ندارد تا برای جلوگیری از فروپاشی اقلیمی، تحولی اساسی در تمام ابعاد زندگی جوامع بشری ایجاد کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در ابتدای ارائه این گزارش گفت: مقابله با گرمایش "بی‌سابقه" کره زمین مسئله "وعده‌های توخالی" بسیاری از دولت‌های و شرکت‌های بزرگ جهان است. او گفت به عبارت ساده آنها دروغ می‌گویند در حالیکه دنیا بسمت فروپاشی اقلیمی می‌رود.

این گزارش جامع‌ترین و تازه‌ترین ارزیابی دانشمندان در سراسر دنیا درباره گرم شدن کره زمین است که هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل منتشر کرده است.

این گزارش نگه‌داشتن افزایش دما زیر 1.5 درجه، هدف پیمان پاریس، را "دور از دسترس" خواند و حتی زیر دو درجه را "چالشی بزرگ" دانست و هشدار داد با روال فعلی، دنیا به سمت 3.2 سانتی‌گراد افزایش دما تا پایان قرن حرکت می‌کند.

انتشار این گزارش بیش از 48 ساعت به دلیل اختلاف نظر دانشمندان و 195 دولت عضو به تاخیر افتاد. مذاکره‌کنندگان دو هفته مجازی و غیرعلنی مشغول گفتگو برای نهایی کردن متن و خلاصه این گزارش بوده‌اند.

گزارش‌های اقلیمی این هیات اهمیت زیادی دارند چون مبنا و چارچوبی را مشخص می‌کنند که دولت‌ها برای جلوگیری عوارض ویرانگر گرم شدن کره زمین باید در پیش بگیرند.

بر اساس پیمان پاریس، برای اینکه گرمایش زمین آثار مخرب و غیرقابل کنترل نداشته باشد، باید افزایش دما تا سال 2030، در مقایسه با دما پیش از انقلاب صنعتی - کمتر از 1.5 درجه سانتی گراد بماند. گزارش سازمان ملل جای تردید باقی نمی‌گذارد برای رسیدن به این هدف تغییرات بنیادی و سرمایه‌گذاری عظیم نیاز است.

یکی از نکات دشوار مذاکرات، میزان کمک مالی به کشورهای در حال توسعه بود بنحوی که بتوانند در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود تغییر و تحول اساسی‌ای ایجاد کنند که برای کند شدن روند گرمایش زمین ضروری هستند.

برخی ارزیابی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند برای اجرای تغییرات لازم، بعضی کشورهای در حال توسعه باید سالی حتی چند "تریلیون دلار" خرج کنند، یعنی بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌شد.

سهم ناچیز کشورهای کمتر توسعه‌یافته در گرمایش هوا

کشورهای توسعه‌یافته و ثروتمند که به وعده‌های مالی خود طبق پیمان پاریس عمل نکرده‌اند بخصوص آمریکا در این باره اکراه نشان می‌دهند در حالیکه کشورهایی مثل چین می‌خواهند این کمک‌ها دقیقا روشن شود.

همچنین کشورهای در حال توسعه می‌گویند کشورهای ثروتمند که خود، مهمترین تولیکنندگان گازهای کربنی بعد از انقلاب صنعتی بوده‌اند، اکنون با اعمال محدودیت‌های اقلیمی در عمل، راهی را که خود پیموده‌اند برای کشورهای دیگر می‌بندند و آنها را وادار به پرداخت تاوان گازهای گلخانه‌ای می‌کنند که کشورهای ثروتمند در گذشته تولید کرده‌اند.

گزارش تازه شورای بین دولتی تغییرات اقلیمی بار دیگر بر سهم مهم کشورهای صنعتی در تغییرات اقلیمی تاکید دارد. بر پایه این گزارش سهم 50 کشور کمتر توسعه‌یافته جهان در تولید گازهای گلخانه‌ای فقط چهار دهم درصد است.

چطور سریع و وسیع به سمت توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی برویم

در عین حال یکی دیگر از دشواری‌های گفتگوها این است که دنیا چطور سریع و وسیع به سمت توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی برود.

دانشمندان و فعالان محیط زیست می‌گویند کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی مهمترین راه مقابله با گرمایش زمین است و حواله دادن مشکل به آینده و راه‌حل‌هایی که فناوری آن فعلا موجود نیست مثل جذب کربن از هوا، فقط "سرپوش گذاشتن" بر مسئله است.

در حالی که روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید محلی و کوچک انرژی به جای تولید مرکزی انرژی و انتقال به دوردست، از مهمترین تغییراتی هستند که باید در تمام دنیا با سرعت به اجرا درآیند.

بخش سوم از تازه‌ترین ارزیابی سرنوشت ساز سازمان ملل

بنابر گزارش بی بی سی، این بخش سوم از تازه‌ترین ارزیابی سرنوشت ساز سازمان ملل از گرمایش زمین است و حساس‌ترین آن، چون به سیاست‌ها، سرمایه مالی و فناوری‌هایی می‌پردازد که برای کاستن قابل‌ملاحظه از تولید گازهای کربنی لازم است.

قسمت اول گزارش که تابستان پارسال منتشر شد به شواهد علمی پرداخت و به این نتیجه رسید فعالیت بشر باعث تغییراتی در اقلیم شده که در صدها و هزاران سال گذشته "بی‌سابقه" بوده و برخی از این تغییرات دیگر "گریزناپذیر و برگشت ناپذیر" شده‌اند.

گزارش دوم که ماه پیش منتشر شد نیز به این نتیجه رسید که ویرانی سیستم آب‌وهوایی به سرعت و شتاب در جریان است و فقط "شانس اندکی" برای پیشگیری از فروپاشی فاجعه‌بار اقلیمی مانده است. این گزارش هشدار داد که عوارض گرمایش زمین بدتر و شدیتر از آن است که پیش‌بینی می‌شد و اگر افزایش دما به 2 درجه برسد، بسیاری از راهکارها بیهوده و استقامت اقلیمی ناممکن می‌شود.

در این گزارش گرم شدن کره زمین عامل افزایش خشکسالی، گرمای شدید، سیل، بالا آمدن آب دریاها و آتش‌سوزی جنگل‌ها دانسته شد.

نقطه امیدبخش: کاهش سرعت انتشار گازهای گلخانه‌ای

همچنین بنابر گزارش دویچه وله، شاید مهم‌ترین نقطه امیدبخش این گزارش را بتوان چنین خلاصه کرد: ما همچنان گازهای گلخانه‌ای بیشتر و بیشتری تولید می‌کنیم اما میزان انتشار این گازها در دهه دوم این قرن به نسبت دهه قبل، کندتر شده است.

پژوهشگرانی که در تنظیم گزارش مشارکت داشته‌اند در عین حال گفته‌اند این کاهش برای حل بحران تغییرات اقلیمی کافی نیست. آنها هشدار می‌دهند مسیر حرکت کنونی بشر به گونه‌ای است که میزان گرمایش زمین تا پایان قرن 21 نسبت به دوران پیشاصنعتی سه و دو دهم درجه سانتیگراد بیشتر خواهد بود.

"تغییر تحول آفرین" در هر بخش مورد نیاز است

به گزارش شینهوا، نویسندگان استرالیایی نیز بر اساس گزارش تازه منتشر شده توسط هیئت بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) به این نتیجه رسیده اند که برای محدود کردن گرمایش جهانی به 1.5 درجه سانتیگراد، "تغییر تحول آفرین" در هر بخش مورد نیاز است.

به گفته یکی از نویسندگان استرالیایی در گزارش مزبور، راه حل های مقابله با تغییر اقلیم اکنون در دسترس هستند.

وی همچنین اضافه کرد که انرژی خورشیدی و باد، اکنون ارزان‌ترین انواع انرژی در تاریخ هستند زیرا هزینه آنها در دهه گذشته به شدت کاهش یافته است.

در سال گذشته میلادی (2021)، 10 درصد برق جهان از باد و خورشید تامین شده و در ترکیب با سایر اشکال انرژی پاک، این رقم به 38 درصد مصرف انرژی جهانی رسیده است.

به گفته کارشناسان استرالیایی، 10 درصد ثروتمندترین خانوارهای جهان از جمله خانواده های استرالیایی، حدود 40 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای جهانی را تشکیل می دهند.

بنابر گزارش ایسنا، کارشناسان می‌گویند: "تغییر تحول آفرین" در هر بخش و منطقه طی چند سال آینده برای رسیدن به کاهش 43 درصدی در انتشار گازهای گلخانه ای تا سال 2030 همانطور که در توافقنامه پاریس مشخص شده مورد نیاز است و تغییر تدریجی کافی نیست.

4747