وادادگی و باج دادن صدا و سیما به سلبریتی ها / با سیاسی بازی قانون نظارت بر صدا و سیما گم و گور شد

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ «وحید یامین پور» شب گذشته مهمان اینستاگرامی خبرگزاری فارس بود و در گفت وگویی زنده درباره موضوعاتی مرتبط با رسانه ملی و از جمله نامه اخیر رئیس سازمان صداوسیما درباره سریال پایتخت سخن گفت.

**فصل ششم پایتخت آورده های فصل های قبلی را از دست داد

بنا بر این گزارش، او در سخنانی درباره نقد سریال پایتخت گفت: سریال پایتخت از جمله سریال های موفق تلویزیون است که در فصل ششم متاسفانه تمام آورده های فصل های قبلی را از دست داد. البته نقد امروز ما نقد نشانه شناسی نیست. البته اهمیت این نشانه ها چندان نیست در مقابل اینکه ما یک طنز فاخر جذاب و گیرا را قربانی کردیم دربرابر یکسری خنداندن های ناشی از لودگی و بی ادبی و دوری از ادب ایرانی.

وی ادامه داد: من البته نقدهایی هم نسبت به بخش های ابتدایی فصل پنجم سریال داشتم که در ترکیه می گذشت. به نظر من یک رپورتاژ تمام عیار توریستی برای کشور ترکیه بود. آن هم از نوعی که تطابقی با فرهنگ ما ندارد. فصل ششم سریال پایتخت یک سرشکستگی برای مخاطبان این سریال بود به خاطر اینکه تمام قوت و ارزش های این سریال در برابر نوع جدیدی از شیوه خنداندن و لودگی و بزن بهادری و طنزهای ناشی از ساختارشکنی بود، رنگ باخت.

**صداوسیما به سلبریتی ها باج می دهد

یامین پور درباره اتفاق های سال 98 و اینکه برخی سلبریتی ها اعلام کردند که دیگر قصد همکاری با تلویزیون ندارند و یکی از آنها نیز محسن تنابنده بود، و این نوعی دهن کجی به صداوسیماست، و رسانه ملی در برابر این موضوع سکوت می کند نیز توضیح داد: اینکه ممکن است کسانی نفوذی باشند و یا مساله امنیتی در صداوسیما وجود داشته باشد، ممکن است وجود داشته باشد. صداوسیما حراست دارد و نهادهای امنیتی در آن نفوذ دارند. آنها باید مراقبت کنند که بالاخره نفوذ اتفاق افتاده یا خیر و من اطلاعی درباره آن ندارم. اما چیزی که ما با آن مواجه هستیم، وادادگی و باج دادن است. چرا رئیس صداوسیما انقدر صریح به این موضوع اشاره می کند؟ منظور از وادادگی فقط در این سریال نیست و من از یک روند سخن می گویم. روند صداوسیما در سالهای اخیر باج دادن به سلبریتی ها بوده است. روند خریدن اعتبار برای خودش از طریق باج دادن به سلبریتی ها بوده است. روند خرج کردن بیت المال برای خریدن اعتبار بوده است.

وی ادامه داد: خیلی عجیب است که تلویزیون وقتی فکر می کند در رقابت با ماهواره و شبکه های اجتماعی و فضای مجازی قرار گرفته است، از پول بیت المال خرج می کند برای اینکه مخاطب و اعتبار بخرد. ممکن است شما بگویید این یک استراتژی است. مدیران صداوسیما تصمیم می گیرند که یک سلبریتی خواننده، بازیگر یا بازیکن فوتبال را در یکی از اعیاد به تلویزیون بیاورند تا روی صندلی بنشیند، لبخند بزند و چند جمله سفارشی بگوید و 50 میلیون تومان پول بگیرد و برود. چرا این کار را می کنند؟ چون احساس می کنند از فلان شوی شبکه های ماهواره ای عقب بمانند. این دقیقا همان چیزی است که رهبر معظم انقلاب مدیران صداوسیما را از آن نهی کرده اند.

**برای نظارت بر صداوسیما قیم بگذاریم

یامین پور در ادامه این گفت و گو به بحث شفافیت درباره هزینه های صداوسیما اشاره کرد و عنوان داشت: سازمان صداوسیما، سازمانی است که زیر نظر رهبر معظم انقلاب است و باید شأن این انتصاب را رعایت کند. مثلا درباره قانون منع بکارگیری بازنشستگان یکی از سازمان هایی که سعی کرد به این قانون استثناء بزند، سازمان صداوسیما بود. این شایسته نیست و ما خبر داریم که کدام مدیران باقی ماندند و واقعا این طور نبود که جایگزین جوان برای آنها نباشد و یا نتوان کسی به جایشان انتخاب کرد. در مورد شفافیت هم همینطور است. شفافیت الان مطالبه اول نظام و جامعه و مخصوصا نیروهای انقلابی است.

صداوسیما چه اقدامی برای شفافیت راجع به دستمزدهای خود انجام داده است؟ من خبر دارم که شبکه سه سیما برای یک اجرا مبلغ 80 میلیون تومان پرداخت کرده است و تا وقتی که صدای یک مرجع تقلید بلند نشد، این برنامه متوقف نشد.

وی در واکنش به خبرنگار فارس که اعلام کرد این سخنان حتما باید با سند و مدرک همراه باشد، توضیح داد: من به عنوان یک شخص مطلع این سخنان را می گویم. درباره موضوعاتی که اطلاع دارم سخن می گویم. چرا ما باید بیرون گود بنشینیم و ببینیم که صداوسیما برای خرید اعتبار خودش، میلیاردها تومان خرج سلبریتی ها می کند. آقای تنابنده هم برای ابراز اعتراضش به حکومت بیان می کند که من کار پایتخت دیگر آخرین کارم با صداوسیماست و صداوسیما نه تنها کاری نمی کند بلکه این وادادگی را می خواهد به رخ بکشد و می گوید من میخوام این سریال را به شما نشان بدهم که آدمش نه تنها تف انداخته بر صورت صداوسیما بلکه من به اندازه نظارت خودم هم بر آن نظارت نمی کنم. اما واقعیت از چه قرار است؟ اگر صداوسیما مثل مهجورها رفتار می کند، باید برای آن قیم گذاشت.

وی تاکید کرد: البته این طور نیست که همه مدیران صداوسیما فاسد و بد هستند. وقتی این مساله رخ می دهد، آیا من حق دارم که بپرسم لطفا قرارداد محسن تنابنده و سیروس مقدم را به من نشان بدهید یا نه؟ می توانم بپرسم که ناظر کیفی سریال چه کسی بوده؟ امضاء او را به من نشان بدهید. می توانم بپرسم کدام یک از مدیران صداوسیما فیلمنامه صداوسیما را امضاء کرده است؟ حالا من می پرسم ولی چرا کسی جواب نمی دهد؟ چون صداوسیما زیرنظر قانون اداره نمی شود. زمانی که من مدیر دفتر مطالعات فرهنگی مجلس شورای اسلامی بودم، مسئول تدوین قانون اداره و نظارت بر سازمان صداوسیما بودم و نزدیک به 3 سال همکاران من در این اداره، حقوق دان ها و دوستان فرهنگی زحمت کشیدند و پیش نویس قانون تدوین کردند که سازمان صداوسیما باید بر اساس چارچوب ها و قوانینی اداره شود و نظارت شود و باید پاسخگو باشد.

وی افزود: 10 سال از این ماجرا می گذرد اما اصلا معلوم نیست این قانون کجا هست و با سیاسی بازی این قانون گم و گور شده و از دستور خارج شد. مهم ترین دستور کمیسون فرهنگی بود. هم زمانی که آقای حداد عادل رئیس کمیسیون فرهنگی بودند و چه زمان آقای آقاطهرانی و آقای سالک. تمام این تلاش ها بی نتیجه ماند و خواهش می کنم دوستانی که قرار است به مجلس بروند، این اولویت ها را برگردانند. من و شما وقتی یک انتقادی به رویه ای در سازمان صداوسیما داریم، بتوانیم این مطالبه را به صورت قانونی بخواهیم.

**صداوسیما در مقابل نقدها واکنشی عمل می کند

وی درباره اینکه چرا واکنش رئیس صداوسیما نسبت به محتوای سریال پایتخت دیر عمل کرد؟ عنوان داشت: متاسفانه سازمان غالبا واکنشی عمل می کند و چه بسا بدترین اتفاق هم از سوی صداوسیما رقم بخورد ولی از سوی مردم واکنشی نشان داده نشود، شما از داخل صداوسیما واکنشی نمی بینید. اعتراض ها که به قسمت آخر پایتخت خیلی زیاد شد، دیگر رئیس سازمان صداوسیما مجبور شد موضع خود را اعلام کند که بگوید خواسته ما مدیران ارشد صداوسیما این نیست. البته درست هم هست. از این جهت که رئیس صداوسیما اعلام می کند این خواسته ما نیست واکنش درستی است، واکنش دیر هم به این دلیل است که ماجرا تبدیل به روند شده است.

یامین پور در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: یک نگرشی در برخی مدیران سازمان صداوسیما وجود دارد و آن این که ما هیچ وقت نباید انتقادات به خودمان را جدی بگیریم و یا به آنها جواب بدهیم. یادم هست نامه ای به معاونت سیمای وقت صداوسیما نوشتم که برنامه ای در راستای نقد برنامه های صداوسیما اگربه معنای واقعی داشته باشیم چون برخی نقدها شبیه جلسه تقدیر می شود و این رفتارهای نمایشی را مردم می بینند و بیشتر ناراحت می شوند.

وی همچنین درباره اینکه برخی سلبریتی ها به تلویزیون می آیند اما در ادامه در فضای مجازی جور دیگری رفتار می کنند، گفت: برای اینکه صداوسیما به این موضوع باج می دهد و تصور می کنیم سلبریتی که می آید تلویزیون و حرفی می زند و بعد هم بلافاصله به فضای مجازی می رود و هرچه می خواهد به صداوسیما می گوید، آورده ای برای صداوسیما دارد درحالی که این یک خطای راهبردی صداوسیماست. یک عده ممکن است هیچ وقت پایشان را نگذارند در صداوسیما. صداوسیما باید بگوید که نگذارند. چه کسی ضرر می کند؟ اگر صداوسیما به حرفی که می زند اعتقاد دارد باید با چارچوب های اعلامی و اعمالی خود فضای سلبریتی ها را مدیریت کند. من دیده ام مدیران تلویزیون را که به اقتدار شناخته می شدند و همین سلبریتی ها جلویشان خم و راست می شدند. اما الان سلبریتی ها دندان برخی را می شمارند و می توانند هم از فضای رسانه ملی و هم از پول آن بهره ببرند و سواری کنند.

**چرا تعریف پایتخت در فصل 6 از خانواده و جامعه تغییر می کند؟

این فعال فرهنگی درباره عدم وجود شخصیت الگو در سریال پایتخت نیز توضیح داد: همه ایرانی ها خانواده پایتخت را یک خانواده معمولی می دانستند تا اینجا همه چیزی معمولی است اما در فصل ششم همه چیز غیرمعمولی می شود و دیگر دروغ گفتن به منش شخصیت تبدیل شده، ساختارهای خانوادگی دچار شکست و گسست شده اند و نرمال بودن خود را از دست داده اند. فصل ششم دیگر بازنمایی یک خانواده معمولی که احتمالا درش خلاف هم اتفاق می افتد نیست و جامعه با خلاء هنجاری مواجه است و نتوانسته است ارزش ها و هنجارها را به فرزندانش منتقل کند و آنها در گوش پدر خود می زنند. ادا در میاورند و لودگی می کنند و انگار پایتخت 6 نظرش درباره جامعه ایرانی عوض شد. شما در فصل های قبلی یک روایت از خانواده ایرانی می بینید اما یکباره در فصل 6 این روایت تغییر می کند و باید بپرسیم چرا این اتفاق افتاده است؟

وی راجع به اینکه شاید این اتفاقات افتاده که سازندگان پایتخت دیگر نمی خواهند فصل های بعدی آن را بسازند؟ توضیح داد: نشانه گذاری ها همین پیام را به ذهن مخابره می کند و سازندگان تلاش می کنند عامدانه دیگر ادامه این سریال ساخته نشود و این حسرت بزرگی است. حقش این نبود که با سریال این کار بشود و این بی انصافی است و اگر هم می خواستند انتقام بگیرند از نظام یا صداوسیما باید می گذاشتند که این خانواده معمولی باقی بماند. کاش آقای تنابنده و مقدم این خاطره را برای ما خراب نمی کردید و شاید یک راهی برای ادامه دادن پایتخت باقی می ماند.

در بخش دیگری از این گفت و گو به موضوع تفاوت ممیزی ها و شیوه نظارت در تلویزیون، سینما و فضای مجازی اشاره شد که در این باره یامین پور گفت: یک بخشی از این ماجرا طبیعی است. ما بین محتوای استریم و محتوای آندیمند تفاوت هایی داریم و ما می توانیم قائل به این باشیم که برخی ممیزی های صداوسیما در شبکه نمایش خانگی و وی او دی ها وجود نداشته باشد چون محتوای صداوسیما قابل تقسیم بندی نیست اما مخاطب برای محتوای فضای مجازی تصمیم می گیرد و حق انتخاب دارد.

**استانداردهای صداوسیما نسبت به فضای مجازی دشوارتر است

وی ادامه داد: صداوسیما استانداردهای دشوارتری دارد اما رسانه های خصوصی این طور نیست و بخشی از این ماجرا طبیعی است. الان مساله ما ممیزی نیست و بیشتر محتواست. ابتذال به معنای رفتارهای غیراخلاقی نیست بلکه به معنای پوکی و پوچی محتواست. انگار فضای سرمایه داری و زدن جیب مردم به قدری شور شده که سازنده دیگر متعهد به این نیست که پیامی را منتقل کند و حتی دیگر قائل به حفظ شرایط فنی و بازی گرفتن از بازیگران و... نیست. خیلی راحت با عبور کردن از یکسری مرزهای تلویزیون نظیر آرایش، پوشش و عشق های مثلثی و امثالش سعی می کنند یک مشتری برای خود دست و پا کنند.

یامین پور تصریح کرد: شما نمی توانید رسانه را بدون سرگرمی تعریف کنید چون به همین دلیل کارش را شروع می کند. من اصلا تعریفم از دانشگاه عمومی بودن صداوسیما این نیست که ما مدام پیام به مردم بدهیم تا اوردوز کنند. همین برنامه های شبکه نسیم، عصر جدید، برخی فصل های خندوانه، همه نمونه های موفقی از برنامه سازی هستند. معنای اینکه ما باید مرتب پیام به مردم بدهیم این نیست که مدام برنامه های گفت و گو محور و مذهبی و سیاسی داشته باشند. به نظرم ساختن برنامه های سالم و سرگرم کننده مهم ترین دستاورد تلویزیون خواهد بود ضمن اینکه صداوسیما از تجربه های برنامه های موفق دنیا هم استفاده کند.