یک‌شنبه 20 مهر 1404

واگرایی قیمتی دلار و طلا

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
واگرایی قیمتی دلار و طلا

در حالی‌که تشدید تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین موجب سقوط قیمت نفت و احتمال کاهش درآمدهای ارزی کشور شد، انتشار بیانیه سه کشور اروپایی درباره ازسرگیری مذاکرات با ایران، سیگنال مثبتی به بازارهای داخلی فرستاد. حاصل این تقابل، رشد دلار تا سطح 113 هزار و 750 تومان و افت هم‌زمان طلا و سکه بود.

در معاملات روز گذشته، روند قیمتی بازارهای داخلی تغییرات ناهم‌جهت داشت؛ به‌گونه‌ای که نرخ دلار با رشد 1300 تومانی از سطح 112 هزار و 450 تومان به 113 هزار و 750 تومان رسید، درحالی‌که سکه امامی با افت حدود 315 هزار تومانی در سطح 114‌میلیون و 990 هزار تومان تثبیت شد. همچنین طلای 18 عیار با کاهش 41 هزار تومانی به 11‌میلیون و 102 هزار تومان رسید. این واگرایی میان دلار و بازار طلا نشان‌دهنده تغییر موقتی در انتظارات فعالان اقتصادی و جابه‌جایی نیروهای اثرگذار بر بازارهای داخلی است. البته افت قیمت طلای جهانی نیز در کاهش قیمت سکه موثر بود.

دو نیروی متضاد: امید سیاسی و ریسک جهانی

در سطح بین‌المللی، فضای بازارهای جهانی به شدت تحت‌تاثیر افزایش تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین قرار گرفت. تهدید دونالد ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه‌های سنگین بر کالاهای چینی و لغو دیدار برنامه‌ریزی‌شده با شی جین‌پینگ، به سرعت بر بازارهای جهانی سایه انداخت. نفت خام وست‌تگزاس بیش از 4 درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح چهارماهه رسید. در چنین شرایطی، ایران به عنوان صادرکننده نفت از دو کانال متاثر می‌شود: نخست، کاهش بهای جهانی نفت که مستقیما درآمدهای ارزی کشور را تحت فشار قرار می‌دهد. دوم، کاهش تقاضای چین برای نفت به دلیل کندی رشد اقتصادی و تنش با آمریکا، که می‌تواند مسیر صادرات غیررسمی یا تهاتری ایران را با محدودیت مواجه سازد.

این دو عامل به‌صورت هم‌زمان انتظارات در بازار ارز را افزایش داده و انگیزه بازیگران برای نگهداری دلار را تقویت کرده است. با وجود این، بازار طلا و سکه رفتار متفاوتی را نشان داد. افت قیمت سکه و طلا در حالی رقم خورد که معمولا افزایش نرخ ارز عامل صعود این بازارهاست. علت این واگرایی را باید در تحولات سیاسی و انتظارات کوتاه‌مدت داخلی جست‌وجو کرد.

 سیگنال‌های سیاسی از اروپا و مهار موقت انتظارات

سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه‌ای مشترک از تمایل به ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران خبر دادند و از کشورهای عضو سازمان ملل خواستند از تحریم‌های بین‌المللی پیروی کنند. انتشار این بیانیه اگرچه موضعی محتاطانه داشت، اما از منظر بازار داخلی، سیگنال مثبتی از احتمال کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک تلقی شد. در نتیجه، بخشی از فعالان بازار سکه و طلا با تکیه بر این امید، موقعیت‌های خرید خود را کاهش دادند؛ زیرا در شرایطی که انتظار می‌رود فضای سیاسی به سمت گفت‌وگو پیش برود، تمایل برای پناه‌بردن به دارایی‌های امن (مانند سکه و طلا) کاهش می‌یابد. در مقابل، بازار ارز که بیشتر تابع تحولات تجاری و درآمدهای ارزی کشور است، به اثرات منفی کاهش قیمت نفت واکنش نشان داد و افزایشی شد.

تعادل شکننده و چشم‌انداز کوتاه‌مدت

برآیند این تحولات نشان می‌دهد که بازارهای داخلی ایران در وضعیت دوگانه‌ای میان ریسک خارجی و امید سیاسی قرار گرفته‌اند. از یک‌سو، افت بهای جهانی نفت و تضعیف جریان درآمدهای ارزی می‌تواند نرخ دلار را به سطوح بالاتری هدایت کند؛ از سوی دیگر، اگر تحرکات دیپلماتیک اروپا جدی‌تر شود، ممکن است انتظارات تورمی در داخل تعدیل شود. در کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود بازار ارز نوسانات خفیف را تجربه کند، درحالی‌که بازار سکه و طلا در فاز تثبیت یا اصلاح قیمتی باقی بماند. مسیر آینده این بازارها بیش از هر چیز به دو متغیر بستگی دارد: روند قیمت جهانی نفت و سرنوشت تحولات دیپلماتیک میان تهران، واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی. در مجموع، روز گذشته را می‌توان نقطه تلاقی دو جریان متضاد دانست: افزایش ریسک‌های اقتصادی جهانی و شکل‌گیری امیدهای سیاسی منطقه‌ای. هر دو جریان در هفته‌های آینده همچنان بر بازارهای داخلی ایران سایه خواهند انداخت و جهت‌گیری قیمت‌ها را تعیین خواهند کرد.