ورزش معلولین، نیازمند تغییر فرهنگ جامعه و نگاه مسئولان
برگزاری بازی‌های پارالمپیک یکبار دیگر نشان داد که فرهنگ توجه به ورزش توان‌یابان نیازمند یک تغییر اساسی، هم در جامعه و هم در نگاه مسئولان ایران است.
به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، بازی‌های پارالمپیک 2024 در شرایطی برگزار شد که 4463 ورزشکار از 170 کشور در شهر پاریس گرد هم آمدند تا بزرگترین رویداد ورزشی در حوزه معلولان و توان‌یابان به نمایش بگذارند.
بدون شک برگزاری چنین رویداد بزرگی نیازمند وجود زیرساخت‌ها، هماهنگی نهادهای مختلف، فرهنگ جامعه و... است؛ مواردی که شاید در ایران کمتر دیده می‌شود و به عبارت صحیح‌تر، کمتر به آنها پرداخته می‌شود.
* فرهنگ‌سازی صحیح در جامعه
* یکی از نکاتی که در پارالمپیک به چشم آمد، استقبال مردم از مسابقات مختلف بود. در طول یک روز شاید مسابقات نزدیک به 10 رشته برگزار می‌شد و همه سالن‌ها و ورزشگاه‌ها تقریباً مملو از جمعیت بودند. این استقبال چیزی نیست که فرهنگ‌سازی پیرامون آن در عرض یکی دو ماه به وجود آمده باشد. حضور افراد به صورت خانوادگی و در کنار همسر و فرزند، بارها و بارها دیده شد، آن هم در شرایطی که هیچ مشکلی هم به وجود نمی‌آمد. کودکان از همان سنین پایین به کمک والدین خود با ورزش، به ویژه در حوزه معلولین آشنا می‌شوند و این نگاه و تفکر از همان سن کم در ذهن و مغز آنها شکل می‌گیرد.
در واقع این کودکان یاد می‌گیرند که چه نگاهی به معلولین داشته باشند، چه برخوردی با آنها کنند و چگونه با این موضوع برخورد داشته باشند تا شأن و جایگاه افراد توان‌یاب و معلولین در جامعه به طور کامل حفظ شود.
* نگاه مسئولان، موثر در فرهنگ جامعه
آنچه که تاثیر مستقیمی در این فرهنگ‌سازی دارد، نقش مسئولان کشورهاست. ایجاد قوانین موثر و کاربردی، نظارت بر اجرای این قوانین، اتخاذ بهترین تصمیم‌ها و...، در نهایت منجر به آن می‌شود که مردم نگاه درستی به ورزش معلولان و سایر حوزه‌های این قشر داشته باشند.
این همان حلقه مفقوده در ایران است. همه چیز درخصوص عمومی‌سازی ورزش معلولین در ایران بیشتر در حد حرف و ایده است. در واقع هر زمان که زمان عمل‌گرایی فرا می‌رسد، هر دستگاه و نهادی وظیفه را روی دوش نهاد دیگر می‌گذارد و خودش از زیر بار مسئولیت خارج می‌شود و همین وضعیت باعث عدم اجرای درست قوانین و کارها می‌شود.
طبق آنچه که در رویدادهای مختلف مشاهده شده؛ از بازی‌های پاراآسیایی گرفته تا بازی‌های پارالمپیک در ادوار مختلف، فرهنگ‌سازی درستی پیرامون ورزش معلولین در جوامع مختلف شکل گرفته و وجود داشته و بر همین اساس نیز، میزبانی‌ها اعطا می‌شود؛ چرا که نهادهای بالادستی در حوزه المپیک و پارالمپیک همواره بر استقبال مردم تاکید دارند و این استقبال به وجود نمی‌آید، مگر با ایجاد یک فرهنگ صحیح.
* نقش ورزش قهرمانی معلولین بر ورزش عمومی
برخی از کارشناسان این نگاه را دارند که انجام ورزش معلولان در حوزه قهرمانی، اتفاق خوشایندی نیست؛ چرا که این قشر از جامعه نیزمانند ورزش عمومی است. در واکنش به این موضوع باید عنوان کرد که حوزه قهرمانی تاثیر مستقیمی بر حوزه عمومی دارد. زمانی که ورزشکاران معلول و توان‌یاب روی سکوی قهرمانی در رویدادهای مختلف قرار می‌گیرند، این پیام مثبت را به کسانی که شرایطی مشابه آنها را دارند، می‌فرستند که هیچ محدودیتی برای حضور در جامعه نیست. همین مسئله می‌تواند باعث فاصله گرفتن افراد معلول از انزوا و خانه‌نشینی، حضور در جامعه و گرایش به سمت ورزش شود که در نهایت کاهش هزینه‌های خانواده‌ها و مسائل دیگر را به دنبال خواهد داشت. در واقع این انگیزه در افراد معلول به وجود می‌آید که آنها نیز می‌توانند در یک حوزه خاص موفق باشند و با وجود محدودیت جسمی، قادر به انجام کارهایی می‌شوند که شاید افراد سالم هم از پس آنها برنمی‌آیند.
* لزوم استانداردسازی معابر شهری
یکی از مواردی که لزوم اجرای در شهرهای مختلف کشور به شدت احساس می‌شود، استانداردسازی معابر شهری برای رفت و آمد معلولان و توان‌یابان است. یکی از موارد مهم در میزبانی اخیر شهر پاریس، وجود زیرساخت‌های لازم از جمله آسانسور در بسیاری از ایستگاه‌های مترو، پیاده‌روهای مناسب برای حرکت ویلچر و عدم وجود مانع‌های بزرگ و... است
این مسائل به طور گسترده در ایران و حتی در پایتخت نیز دیده نمی‌شود و شاید محدود به برخی ایستگاه‌ها و خیابان‌نها و معابر شهری باشد. شاید اگر همین زیرساخت‌ها استاندارد شوند، این حق برای معلولین برای حضور بیشتر در جامعه ایجاد شود و قطعاً آن زمان، این قشر از جامعه با رغبت بیشتری به سمت ورزش حرکت می‌کند.
* توان‌یابان، الگوهایی مناسب برای همه افراد یک جامعه
تماشای مسابقات ورزش معلولان و توان‌یابان، بدون شک یک ذهنیت خوب و مثبت را ایجاد می‌کند. انگیزه آنها برای رسیدن به بالاترین نقطه و تلاش‌هایی که در این مسیر با وجود محدودیت جسمی انجام می‌دهند، نه تنها برای قشر توان‌یاب در جامعه، بلکه برای همه افراد یک الگوی مناسب است تا همه متوجه این موضوع شوند که با شکستن حصارها در ذهن‌شان، می‌توانند به هر آنچه می‌خواهند، دست پیدا کنند.
* معلولان را در ورزش دریابید
همه این موارد بیان شد تا این حرف خطاب به مسئولان گفته شود که باید توجه بیشتری به قشر توان‌یاب در جامعه، به ویژه در حوزه ورزش صورت بگیرد. بدون شک این توجه اثرات مثبت بسیار زیادی بر روی جامعه دارد و می‌تواند شور و سرزندگی فراوانی به افراد تزریق کند. البته بیشتر این موارد بارها در گذشته مطرح شده، اما گوش شنوای بسیار کمی وجود دارد و شاید به همین دلیل است که معلولان هنوز نتوانسته‌اند به حق واقعی خودشان در جامعه به عنوان یک شهروند دست پیدا کنند.