ورود زنان به کشاورزی ممنوع نیست
قزوین - ایرنا - یک کارشناس حوزه کشاورزی و فعال حقوق زنان معتقد است که با وجود کارنامه بسیار خوب زنان در حوزه کشاورزی، اما مردان جامعه نسبت به آنها بی‌اعتماد هستند و هنوز هم در عرصه‌های مدیریتی نگاه‌های مردسالارانه حاکم است.
«ورود زنان به کشاورزی ممنوع نیست، چون جایگاهی برای آنها وجود ندارد» این عبارت را سال‌ها پیش یکی از زنان صاحب ایده در عرصه کشاورزی به من هدیه داد که بعدها متوجه شدم این جملات بیانگر تاریخ زنان ایران در مدیریت کشاورزی است.
در جامعه ما زنان با کشاورزی بیگانه نیستند، آنها در مزارع، شالیزار، باغ‌ها و حتی شرکت‌های فرآوری و بسته بندی محصولات زراعی مشغول به کارند، اما تعداد بسیار معدودی از آنها برای دستیابی به کرسی مدیریت کشاورزی فرصت و مجال پیدا خواهند کرد.
به بیان واضح تر، ورود زنان به عرصه‌های مدیریت کشاورزی هنوز برای مردان، جوامع سنتی و عوام پذیرفتنی نیست که تابو بودن این وضعیت زنان را در طول فرآیند کاری با انواع موانع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی روبرو می‌سازد.
استان قزوین اگرچه این روزها با نشان صنعتی در کشور شناخته می‌شود، اما این دشت حاصلخیز قبل از ورود کارخانه های غول پیکر، بستری برای فعالیت کشاورزی بوده و همچنان توانسته جایگاه متعددی را در تولید محصولات زراعی و باغی کشور به خود اختصاص دهد.
زنانی که امروز در عرصه‌های مدیریت کشاورزی مشغول به کار هستند، معتقدند که مردان هنوز با تعجب به آنها نگاه می‌کنند و نبود برخی بسترهای فرهنگی باعث شده تا نقش آنها روز به روز کمرنگ‌تر شود.
برای واکاوی این پدیده در استان قزوین به سراغ کبری ورسه یکی از زنان فعال در حوزه کشاورزی رفتیم؛ ورسه کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و گیاهپزشکی، نایب رییس دوم کانون زنان بازرگان استان قزوین و یکی از فعالان حقوق زن است.
وی به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:
ایرنا. از نظر شما نقش زنان در حوزه کشاورزی چگونه است؟
اگر نگاه اجمالی به تاریخچه کشاورزی داشته باشیم، از شروع تمدن بشری زنان در عرصه کشاورزی فعال بوده‌اند و دوشادوش مردان در امر تولید دانه‌های گیاهی بصورت سنتی مشغول به کار هستند.
در بسیاری از مناطق ایران و حتی شمال استان قزوین علی الخصوص در جوامع روستایی زنان نقش بسزایی در امر تولید محصولات کشاورزی دارند و به نظر من کشاورزی در بافت روستایی بدون حضور زنان معنی ندارد؛ به عنوان مثال نقش زنان را در کشت برنج را نمی‌توان نادیده گرفت.
در باغ‌های شهرستان تاکستان و پسته قزوین زنان نقش فعالی در برداشت و تبدیل و فرآوری محصولات برعهده دارند، حتی برخی از آنها در دامداریهای صنعتی و سنتی و صنایع تبدیلی و فرآوری‌های لبنی مشغول به کارند.
من عقیده دارم زنان کشورمان نشان داده‌اند که در تمامی مشاغل سخت توان کار دارند، اما جایگاه چندانی برای آنها در حوزه مدیریت قابل تصور نیست.
ایرنا. به نظر شما علت مخالفت برخی با ورود زنان به عرصه کشاورزی چیست؟
همان طور که در سایر بخش‌ها از جمله صنعت و تجارت و حتی خدمات نگاه جنسیتی به فعالیت زنان وجود دارد، حوزه کشاورزی نیز از این امر مستثنی نیست و حتی به دلیل نبود بسترهای فرهنگی شاهد نگاه ضعیف تری به زنان هستیم.
این درحالی است که زنان فعال در بخش کشاورزی ثابت کرده‌اند علاوه بر این که توان کار کردن در مزارع و مدیریت دامداریهای سنتی را دارند، در عرصه‌های تخصصی نیز با تحصیلات مدیریتی و کارشناسی و ترویج کشاورزی می‌توانند توان بالایی را در بهبود تولیدات کشاورزی داشته باشند.
ایرنا. فضای استان قزوین برای فعالیت زنان در حوزه کشاورزی چگونه می‌بینید؟
در استان قزوین نیز مانند سایر نقاط کشور زنان بسیاری در تولیدات بخش کشاورزی فعال هستند ولی متاسفانه این امر از دیدگاه عمومی جامعه دیده نشده است، با این حال به نظر می‌رسد انعکاس فعالیت زنان در این بخش ضروری بوده که خود علاوه بر ارج نهادن به زحمات آنها در این عرصه باعث تشویق ورود و سرمایه گذاری زنان بیشتری در این بخش خواهد شد.
ایرنا. لطفا از تجارب خودتان بیشتر برایمان بگویید و اینکه نگاه‌های جنسیتی در استان قزوین نسبت به زنان چگونه است؟
در اولین روزهای کار، زمانی که به مزارع مراجعه می‌کردم، متاسفانه به دلیل فرهنگ حاکم بر روستاها، مردان از روبرو شدن با کارشناس ابا می‌کردند و صحبت‌های من را جدی نمی گرفتند.
آنها به شکل دست انداختن و به قول خودشان آزمون گرفتن، ازم می‌پرسیدند که فلان مزرعه جو هست یا گندم؟ یا حتی سوالاتی در مورد اینکه چه نوع کود مرغی برای محصولات بهتر هست؟ سالنی یا قفسی؟ اما ازآنجایی که من در مورد دانسته‌هایم ایمان داشتم تا جایی که اطلاعات علمی من کافی بود با قاطعیت جواب می‌دادم و اگر از موضوعی اطلاعی نداشتم خیلی صریح اعلام می‌کردم که نمی‌دانم اما حتما اطلاعات کسب می‌کنم، در ملاقات‌های بعدی دوباره به سراغ آنها میرفتم و به پرسش‌های آن جواب می‌دادم.
رفته رفته استقامت من باعث شد که یخ بی‌اعتمادی کشاورزان آب شود و به نوعی به عنوان فرد قابل اعتماد آنها در امور کشاورزی تبدیل شوم.
برخی خیلی زود تغییر رویه دادند و فهمیدند که اشتباه می‌کردند و کار به جایی رسید که حتی در مورد ریز به ریز مسائل کشاورزی از من مشورت می‌گرفتند، البته این اقدامات بی لطف نبود و سبب شد میانگین برداشت محصول گندم کشاورزان در یک سال از میانگین برداشت 4 سال قبل افزایش یابد و به عنوان کارشناس نمونه استان انتخاب شوم.
اگر از من بپرسید، به شما خواهم گفت که بهترین هدیه من در آن سال‌ها کادو گرفتن از کشاورزان بوئین زهرا بود، همان کسانی که روزی به یک زن اعتماد نداشتند و بعدها من را به عنوان فرد مورد اعتماد خودشان پذیرفتند.
با این حال تعداد اندکی از کشاورزان به این باور رسیده‌اند که زنان واقعا در مدیریت و برنامه‌ریزی توانمند هستند، هنوز بخش اعظمی از کشاورزان به زنان باور ندارند و با نقطه مطلوب در جامعه فاصله داریم.
ایرنا. در حوزه مسؤولان چطور؟ آیا مواردی سراغ دارید که نگاه‌های مردسالارانه حاکم باشد؟
یادم می‌آید که سال‌ها پیش برای خرید ادوات کشاورزی به بانک مراجعه کردم و هنگامی درخواست کمباین کرده بودم، وقتی مدارک بنده مورد بررسی قرار گرفت، تازه متوجه شدم که اولین زنی هستم که برای خرید چنین دستگاهی درخواست تسهیلات کرده‌ام و همان‌جا بود که با تعجب کارشناسان بانکی روبرو شدم.
با اینحال برای اقناع کردن مدیر بانک مدت‌ها بین قزوین و شهرستان‌ها رفت و آمد می‌کردم تا بالاخره توانستم اعتماد بانک را برای پرداخت تسهیلات کم بهره در راستای خرید این دستگاه جلب نمایم.
ایرنا. زنان فعال در حوزه کشاورزی برای رسیدن به جایگاه حقیقی و واقعی خود در عرصه‌های مدیریتی باید چه اقداماتی را در دستور کار قرار دهند؟
زنان فعال باید برای گذار از کشاورزی سنتی به صنعتی و مدرن فعال تر بوده و سهم بیشتری در تصمیم گیری‌های این بخش را به دست بگیرند، برای این هدف با ایجاد تشکل‌های فعال در بخش کشاورزی همانند تشکیل و ساماندهی تعاونی‌های ویژه زنان می‌توان تجربیات و سرمایه‌های علمی را به اشتراک گذاشت و باعث هم افزایی شد.
ایرنا. نقش نمایندگان مجلس به عنوان قانونگذاران کشور در ارتقای جایگاه زنان در حوزه کشاورزی کدام است؟
نمایندگان مجلس می‌توانند با تصویب طرح‌های حمایتی از زنان فعال در بخش کشاورزی از جمله تقویت بیمه زنان روستایی و همچنین حمایت از سرمایه گذاری بانوان با پرداخت تسهیلات کم بهره و بلند مدت از ادامه فعالیت و ورود بخش عظیمی از زنان به این بخش حمایت کنند.
آنها باید بسترهای ورود زنان به عرصه‌های مدیریتی را تقویت کرده و به واسطه قوانین جامعه قانع کنند که زنان می‌توانند مدیران بسیار خوبی در عرصه‌های کشاورزی باشند.
ایرنا. کلام آخر شما با مخاطبان ایرنا:
زنان در حوزه کشاورزی بسیار نادیده گرفته شده‌اند، کسی به توانمندی آنها باور ندارد و اگر هم حرف از مدیریت یک زن به میان باشد، سریعا با مخالفت‌های فراوانی روبرو می‌شود، مخصوصا برای کسانی مثل من که در حوزه کشاورزی همیشه سدشکن و اولین نفر هستند، دیوار تابوی جنسیتی همواره قد علم کرده است.
*س_برچسب‌ها_س*
