وزیر سابق فرهنگ و ارشاد مسئولیت کیفری ناقلان کرونا را بررسی کرد

پنجاه و ششمین نشست از سلسله نشست‌های علمی فرهنگی چالش کرونا و زندگی مؤمنانه با موضوع " مسئولیت کیفری و مدنی ناقلان ویروس کرونا" به همت دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی واحد استان قم با حضور دکتر سید محمد حسینی، عضو هیئت‌علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران و وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. وی در ابتدا با اشاره به اینکه مبحث امشب به‌صورت فردی مورد بررسی قرار می‌گیرد و به دنبال وظایف حکومت و دولت در این زمینه نیستیم، اظهار کرد: مسئولیت التزام شخص به پاسخ‌گویی اعمال و رفتار زیانبارش در قبال دیگران است و اگر رفتاری انجام داد که به دیگران ضرر و زیانی وارد کرد باید پاسخ‌گو باشد، به عنوان مثال ساختمانش را بدون رعایت مسائل ایمنی گودبرداری کرده و باعث ریزش ساختمان دیگری شده است باید جوابگوی ضرر و زیان وارده باشد و اگر مسئله کیفری شد مجازات مطرح می‌شود و جبران خسارت نیز در بحث‌های مدنی مطرح می‌شود. دکتر حسینی ادامه داد: در گذشته بازرسین یا افراد ناظر در مقابل کارهای انجام‌شده طرف را بازخواست می‌کردند اما در این شرایط برخی کارها را باید انجام دهی و فرد باید پاسخگوی اقدامات ایجابی باشد. استاد دانشگاه تهران افزود: فعل یا ترک فعل در شرایط تخلف از یک قرارداد یا ناقض قوانین است و مسئولیت مدنی مسئولیت خسارت وارده بر شخص است و باید این خسارت یا توسط خود فرد یا توسط دیگری جبران شود؛ اما در مسئولیت کیفری اصل بر شخصی بودن مسئولیت می‌باشد یعنی خود فرد مطرح است و او را محاکمه و مجازات می‌کنند نه فرد دیگری. حسینی تأکید کرد: در امور کیفری نیت متهم و هدفش مهم است یعنی باید سوءنیت و قصد داشته باشد اما در مسئولیت مدنی سوءنیت نیست اما ضرری وارد کرده است و باید جبران کند و فرد صغیر یا مجنون نیز باید دیگری به‌عنوان مسئول او جبران خسارت کند. وی با اشاره به اینکه برای بررسی مسئولیت کیفری و مدنی فردی که مبتلا به کرونا شده و ناقل ویروس کویید 19 است باید به قوانین حقوقی مراجعه کنیم، عنوان کرد: امروزه در برخی مسائل یا اقدامات میان افراد قراردادی منعقدشده و افراد ملزم هستند طبق قرارداد عمل کنند و اگر غیر از این توافق میان طرفین عمل شود باید جبران خسارت کنند و مسئولیت مدنی بر اساس قرارداد بر عهده طرفین است. عضو هیئت‌علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران تصریح کرد: اگر فردی تخلف کرد و آسیب به دیگری وارد کرد نیز باید جبران کند به عنوان مثال در کرونا قراردادی میان افراد وجود ندارد و یک بحث غیر قراردادی است. حسینی یادآور کرد: در مباحث زیان و جبران زیان غیر قراردادی چهار مسئله فعل زیان‌آور، ضرر واردشده باشد، فعل باید موجب خسارت شده باشد یعنی رابطه علت و معلولی وجود داشته باشد و مورد چهارم احراز مقصر بودن فرد موردتوجه است. وی ابراز کرد: به عنوان مثال در اداره‌ای اعلام می‌شود فردی که به بیماری کرونا مبتلا شده در محل کار حضور پیدا نکند، اما شخص برخلاف آن عمل کرده و با حضورش موجب ابتلای دیگران و همکارانش می‌شود قراردادی میان آن‌ها نبوده اما یک قانون و دستورالعمل را نادیده گرفته است. استاد دانشگاه تهران بیان کرد: فردی که باعث تسری این ویروس به دیگری شده آسیب‌زده و حتی در مواردی ممکن است باعث مرگ دیگری شود مسئولیت مدنی دارد اگر باعث مرگ او شده باید دیه بپردازد یا خساراتی که مازاد بر دیه است به‌عنوان مثال فرد بیمار چند روز در بیمارستان بوده و هزینه‌ای پرداخت کرده که باید فرد عامل انتقال ویروس کرونا این موارد را جبران کند. حسینی ادامه داد: قاعده لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام معروف است و در این شرایط بیماری کرونا طبق این قاعده یعنی باید مراقبت کنید اگر مبتلا هستید به دیگری سرایت نکند و در منزل یا بیمارستان قرنطینه باشد. عضو هیئت‌علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران افزود: تخلف از تعهداتی که شخص به‌موجب غیر قرارداد بر اساس قانون (ستاد مقابله با کرونا) انجام داده است و فردی را مبتلا کرده باید پاسخ‌گو باشد و مسئولیت مدنی دارد که خسارت هزینه‌های دارو و درمان و بیکاری فرد بیمار را جبران کند. وی گفت: جبران خسارت در مورد فردی است که از بیماری خودش اطلاع دارد و اگر فردی که علامتی ندارد و بر بیماری خودش آگاه نیست نمی‌گوییم فرد مسئولیت دارد؛ اما فردی که اطلاع دارد بیمار شده باید رفت‌وآمدش را محدود کند و در قرنطینه بماند. حسینی اضافه کرد: البته این سخن قبلی ما به این معنا نیست فردی که اطلاع از بیماری خود ندارد هیچ مسئولیتی ندارد بلکه باید به توصیه‌های ستاد مقابله با کرونا گوش دهد. استاد دانشگاه تهران بیان کرد: برای تحقق جرم انتقال ویروس کرونا غفلت هم کافی است که منظورش از غفلت، بی‌احتیاطی است و این فرد باید مجازات شود؛ به عنوان مثال فرد مبتلا به کرونا فرد دیگر را مستقیما به قتل نرسانده اما سبب بوده و با هم‌نشینی و عطسه و سرفه باعث بیمار شدن فرد دیگر شده است. وی گفت: فردی که مبتلا به کرونا شده و باعث تلف شدن دیگری شده و به او آسیب رسانده، ضامن است و باید جبران کند؛ انجام ندادن عملی که فرد ملزم به انجام آن بوده یا ارتکاب عملی که از آن منع شده است همان تقصیر است فردی که مبتلا به کرونا است و به او گفته‌اند در محل کار حضور نداشته باشد اما حضور پیداکرده پس مقصر است و باید پاسخ‌گو باشد. عضو هیئت‌علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران ادامه داد: عده‌ای معتقد به زندان و مجازات برای افراد انتقال‌دهنده ویروس کرونا هستند اما عده‌ای می‌گویند خود فرد بیمار ممکن است بمیرد پس مجازات جایی ندارد و اگر بخواهیم او را زندانی کنیم دوباره احتمال آلوده شدن دیگران وجود دارد. حسینی با تأکید بر اینکه ما نباید طبق میل شخصی در مورد مسائل فقهی نظر دهیم بلکه این موارد را باید به عالمان فقهی و افراد متخصص بسپاریم، تصریح کرد: برخی معتقدند تنها راه کاهش و کنترل این بیماری این شرایط این است که افراد مبتلا حق ارتباط با دیگران را نداشته باشند، عده‌ای هم معتقدند چرا باید فهرست جرائم را افزایش داد و جرم انگاری کرد در حالی که این ویروس هست و تمام دنیا را درگیر کرده است. استاد دانشگاه تهران گفت: ماده 668 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 که در آن گفته‌شده هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی و دام، ریختن مواد سموم کننده در رودخانه، زباله در خیابان، کشتار غیرمجاز دام و دیگر مسائل ممنوع است و مرتکبین طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند، به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد. وی ابراز کرد: اگر فردی ناقل ویروس کرونا به دیگری است و باعث مرگ دیگری شد مسئولیت دارد و اگر بگوییم قاتل است قتل غیر عمد رجحان دارد بر قتل عمدی. انتهای پیام