ویلفرد مادلونگ دیار فانی را وداع گفت

به گزارش اقتصادنیوز حسن انصاری استاد تاریخ دانشگاه پرینستون اعلام کرد: با خبر شدم پروفسور ویلفرد مادلونگ خرقه تهی کرد. محققی کوشا و برجسته در حوزه اسلام و تشیع. به تشیع و تمدن شیعی سخت علاقمند بود و دوستدار امیر المؤمنین (صلوات الله علیه) و صدیقه طاهره (علیها السلام). کیست که با ساحت علوی و تاریخ و فرهنگ شیعی عمیقا آشنا باشد و به این سنت و فرهنگ سخت دلبسته نشود؟ درباره او بعدا بیشتر خواهم نوشت.

این عکس سال 2016 گرفته شده است.

ایهاب بدیوی، استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه لایدن نیز در توییتی در این زمینه تاکید کرد: پروفسور مادلونگ بدون شک، متبحرترین پژوهشگر مطالعات اسلامی دانشگاهی در قرن اخیر یا دوره معاصر بود. جامعیت او در تاریخ، الهیات، فلسفه، زبان شناسی و نسخه های خطی بی‌نظیر است.

ویلفِرد فردیناند مادِلونگ (Wilferd Ferdinand Madelung) (1930 میلادی)، اسلام‌شناس و شیعه‌شناس آلمانی که حدود 200 کتاب و مقاله در حوزه مطالعات اسلامی مرتبط با شیعه تألیف و منتشر کرده است. کتاب جانشینی حضرت محمد (ص) از آثار مهم اوست که در آن نگرش شیعه درباره جانشینی بعد از پیامبر تقویت شده است. وی را در شناساندن تشیع به جهان غرب موثر دانسته‌اند.

زندگی‌نامه و تحصیلات

پروفسور ویلفرد مادلونگ در 26 دسامبر 1930م (مطابق 5 دی 1309ش) در شهر اشتوتگارت آلمان متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی و متوسطه به دانشگاه قاهره رفت و لیسانس تاریخ و ادبیات اسلامی را در سال 1953 دریافت کرد.

وی سپس به تحصیلات عالی در زادگاه خود ادامه داد و در سال 1957م از دانشگاه هامبورگ درجه دکتری در مطالعات اسلامی دریافت کرد. مادلونگ رساله دکتری خود را تحت نظر اسلام‌شناسان آلمانی همچون اشتروتمان (R. Strothmann) و اشپولر (B. Spuler) به پایان رساند. او سه سال (1958-1960م) وابسته فرهنگی سفارت آلمان غربی در بغداد بود و سپس زندگی علمی خود را در زمینه اسلام‌شناسی دنبال کرد.

برخی از سوابق علمی

1963: استادیار مطالعات اسلامی در دانشگاه تگزاس در اوستین (Austin). 1964-1969: استادیار و دانشیار مطالعات اسلامی در دانشگاه شیکاگو (Chicago). 1969-1978: استاد اسلامشناسی در دانشگاه شیکاگو. 1978-1998: استاد کرسی Laudian در عربی و مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد. کرسی Laudian عالی‌ترین کرسی اسلام‌شناسی در انگلستان و یکی از مهم‌ترین کرسی‌ها از نوع خود در جهان است. تدریس عربی در سطح عالی نیز جزو شرایط این کرسی است. مادلونگ به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه کلمبیا و بسیاری دیگر از دانشگاه‌های آمریکا و اروپا تدریس کرده است. وی عضو تعداد زیادی از مجامع بین‌المللی اسلام‌شناسی است. سر ویراستار نسخه انگلیسی دایره المعارف بزرگ اسلامی.

روش‌شناسی

می‌گویند مادلونگ در تحقیق و نگارش دقت نظر داشته است؛ از جمله استفاده از منابع معتبر و درجه اول، تفکیک میان منابع شیعی و سنی، تفکیک منابع امامی از منابع فرقه‌های دیگر شیعی، تفکیک منابع به‌لحاظ موضوعی (کلامی، تفسیری، حدیثی) و همچنین استفاده از منابع پرشمار. شناخت عالمان و متکلمان برجسته شیعی، نگاه جامع و نظام‌مند به تشیع و استفاده از منابع مستشرقان پژوهش‌های وی را مورد توجه قرار داده است.

برخی از آثار وی به فارسی ترجمه شده است.

کتاب‌ها

مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانه، ترجمه جواد قاسمی، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1375، 318 صفحه.

فرقه‌های اسلامی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: اساطیر، 1377، 202 صفحه.

جانشینی حضرت محمد (ص)؛ پژوهشی پیرامون خلافت نخستین مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

مقالات

«شیعه و معتزله»، ترجمه احمد آرام. در: شیعه در حدیث دیگران. زیر نظر مهدی محقق (تهران: بنیاد اسلامی طاهر، دفتر دایره المعارف تشیع، 1362)، ص 931.

«ملاحظاتی پیرامون کتاب‌شناسی فِرق امامیه»، ترجمه چنگیز پهلوان.