پروژه مخفیانه چین علیه تحریم‌های آمریکا / «کیات الکترونیک» چیست؟
چین در حال کمک به حکومت نظامی میانمار برای ایجاد یک سیستم پرداخت دیجیتال است که می‌تواند پول را فراتر از دسترس واشنگتن جابه‌جا کند.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نوشته اسناد محرمانه‌ای که به تازگی بررسی شده‌اند نشان می‌دهد که چین در حال کمک به حکومت نظامی میانمار برای ایجاد یک سیستم پرداخت دیجیتال است که می‌تواند پول را فراتر از دسترس واشنگتن جابه‌جا کند.
روزنامه آمریکایی این طرح را آزمونی عملی توصیف کرده که می‌تواند نشان دهد فناوری مالی پکن تا چه حد می‌تواند از دولت‌های تحت تحریم آمریکا در برابر فشارهای این کشور محافظت کند.
ستون فقرات این پروژه، یوان دیجیتال چین یا e-CNY است. بانک مرکزی پکن این پول الکترونیکی را از طریق بانک‌های مجاز منتشر می‌کند و کاربران از طریق اپلیکیشن‌ها به آن دسترسی پیدا می‌کنند.
وال‌استریت‌ژورنال نوشته برخلاف سیستم‌های پرداخت خصوصی مانند «پی‌پال» یا «علی‌پِی» ارز دیجیتالی که توسط یک بانک مرکزی صادر می‌شود به طرف صادرکننده این امکان را می‌دهد که هر تراکنش را به‌صورت لحظه‌ای مشاهده کند و حتی تصمیم بگیرد که آن پول چگونه خرج شود.
اسناد ادعایی وال‌استریت‌ژورنال نشان می‌دهند در میانمار مهندسان چینی به دنبال بکارگیری همین مدل برای ایجاد چیزی هستند که «کیات الکترونیک» خوانده می‌شود. کیات، واحد پول میانمار است. قرار است از زیرساخت‌های شرکت هوآوی و بانک صنعتی و تجاری چین (ICBC) که بزرگترین بانک جهان است برای پیشبرد این مدل استفاده شود. وال‌استریت‌ژورنال مدعی شده این طرح در ظاهر ممکن است شبیه پروژه‌ای برای نوسازی نظام مالی به نظر برسد که هدف آن کاهش هزینه‌های چاپ و نگهداری اسکناس است. اما در عمل، این یک طرح بالقوه برای دور زدن تحریم‌هاست.
بیشتر نقل و انتقالات بین‌المللی از طریق سامانه پیام‌رسان بانکی به نام «سوئیفت» که زیر نظر وزارت خزانه‌داری آمریکا فعلیت می‌کند انجام می‌شود. هنگامی که واشنگتن تحریم‌هایی را بر یک شرکت اعمال می‌کند این پرداخت‌ها متوقف می‌شوند. چین اما از سال‌ها پیش یک سیستم جایگزین به نام «سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی» (CIPS) ایجاد کرده که کاملاً مستقل از سوئیفت و نظارت آمریکا عمل می‌کند. این سامانه می‌تواند نظارت ایالات متحده آمریکا بر نقل و انتقالات مالی را به طور کامل دور بزند. به نوشته وال‌استریت‌ژورنال حکومت نظامی میانمار در حال حاضر از سامانه CIPS برای برخی از مبادلات تجاری با چین استفاده می‌کند، اما اقتصاد آشفته و مبتنی بر پول نقد میانمار باعث می‌شود که جابه‌جایی مقادیر بسیار زیاد پول نقد (که برای فرار گسترده و سیستماتیک از تحریم‌های کلان لازم است) بسیار سخت و پرزحمت باشد. سیستم کیات دیجیتال با ایجاد بستری برای انجام پرداخت‌های کاملاً الکترونیکی و بدون نیاز به نقدینگی فیزیکی مشکل اصلی دور زدن تحریم‌ها یعنی دشواری جابجایی پول نقد در مقیاس بزرگ را برطرف می‌کند. این سیستم در قالب یک برنامه آزمایشی معرفی شده و طبق آن، بانک مرکزی میانمار کیات دیجیتال را صادر کرده و آن را از طریق بانک‌های تعیین‌شده در اختیار عموم قرار می‌دهد. دولت میانمار کلیات این طرح را در ماه ژوئن اعلام کرده است.
در این طرح، بانک‌های میانماری فعال در تجارت با چین به بانک صنعتی و تجاری چین (ICBC) مراجعه کرده و پول الکترونیکی خود را از کیات دیجیتال به یوان دیجیتال تبدیل می‌کنند. این تراکنش سپس از طریق سیستم پرداخت چینی (CIPS) منتقل می‌شود و نظارت آمریکا و سیستم سوئیفت را به‌طور کامل دور می‌زند. این فرآیند به نهادهای تحریم‌شده امکان می‌دهد تا آزادانه پول جابه‌جا کنند. نکته مهم‌تر این است که این سیستم یک ساختار سه‌مرحله‌ای ایجاد می‌کند که در آن پول از سیستم داخلی میانمار ابتدا وارد بانک صنعتی و تجاری چین شده سپس به یوان دیجیتال تبدیل می‌شود و سپس از طریق سیستم چینی CIPS ارسال می‌گردد. این ساختار باعث می‌شود ردیابی مالک نهایی پول برای ناظران تحریم عملاً ناممکن شود و نهادهای تحت تحریم بتوانند وجوه مد نظر خودشان را بدون تماس با سوئیفت جابجا کنند. بانک صنعتی و تجاری چینبا تقریباً تمام بزرگترین بانک‌های آمریکا روابط کارگزاری دارد و این امر به‌طور بالقوه راهی مخفی به سیستم مالی ایالات متحده باز می‌کند. شرکت‌های نظامی تحت تحریم می‌توانند از طریق شرکت‌های پوششی یا واسطه‌های چینی به تسویه حساب دلاری دسترسی پیدا کنند، و ردیابی مالکیت را تقریباً غیرممکن سازند. هر نقطه تبدیل، لایه دیگری از گمنامی را اضافه می‌کند.
وال‌استریت‌ژورنال نوشته واشنگتن باید این موضوع را یک چالش مستقیم برای سیستم مالی بین‌المللی تحت سلطه واشنگتن تلقی کند. این روزنامه می‌نویسد: «اینکه پکن کار را از میانمار شروع کرده، به این معنی نیست که در آنجا متوقف خواهد شد. گسترش این نوع سیستم ارز دیجیتال به رژیم‌های دیگر می‌تواند به چین اجازه دهد تا با ایجاد یک سیستم موازی مصون از تحریم‌های غرب، سلطه مالی آمریکا را کم‌کم از بین ببرد.» طبق ادعای وال‌استریت‌ژورنال، "از منظر اقتصادی «بانک صنعتی و تجاری چین» با ارائه این خدمات مالی به میانمار، درآمد قابل توجهی از کارمزدها به دست می‌آورد - اسناد نیز این سودآوری را تأیید می‌کنند. مهم‌تر آنکه، «بانک صنعتی و تجاری چین» به مرکز اصلی امور مالی برای تمام نهادهایی تبدیل می‌شود که به‌خاطر تحریم‌های غرب از دسترسی به بازارهای مالی جهانی محروم شده‌اند. این منافع تجاری و اهداف استراتژیک چین کاملاً هم‌راستا هستند: چین در حالی که اهرم فشار ایالات متحده را با دور زدن تحریم‌ها تضعیف می‌کند، همزمان با بانکداری برای کشورهای تحت تحریم از این وضعیت سود مالی و نفوذ بیشتری به دست می‌آورد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.