پس‌لرزه‌های کنسرت همایون
آخرین روزهای هفته گذشته جنجال بزرگی در فضای فرهنگی کشور شکل گرفت و موضوع برگزاری و سپس لغو کنسرت همایون شجریان بر همه خبرها سایه انداخت. اگرچه سه روز از لغو کنسرت خیابانی گذشته اما هنوز واکنش‌ها به این ماجرا ادامه دارد و گروه‌های مختلف فکری در حال معرفی مقصر هستند.
دراین میان یک عده شهرداری تهران را مقصر دانند و عده‌ای دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را. گروه اول معتقدند شهرداری تهران با مدیریت علیرضا زاکانی موافق برگزاری این رویداد نبود و با مانع تراشی نگذاشت این موضوع به نتیجه برسد. از آن طرف حامیان شهرداری تهران هم می‌گویند دو روز مانده به اجرای چنین رویداد مهمی از ماجرا باخبر شده‌اند.
در همین رابطه عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران، در رشته توئیتی در شبکه ایکس نوشته است تجربه نشان داده که موفقیت و ایمنی چنین رویدادهایی، در گرو برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی فرابخشی به‌هنگام و تدارک زیرساخت‌های لازم توسط «متولی و مجری اصلی» رویداد است.
متولی اصلی برگزاری رویدادهای فرهنگی از این دست، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که دارای سازوکارها، اختیارات و مسوولیت‌های قانونی در این حوزه است. شهرداری تهران به عنوان یک نهاد اجتماعی و خدماتی و پشتیبان، برای ایفای نقش موثر خود نیازمند است تا از چندین هفته قبل در جریان جزئیات و برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد تا بتواند با هماهنگی دستگاه‌های مرتبط، خدمات پشتیبانی شامل: تمهیدات ترافیکی، استقرار مبلمان شهری، امکانات رفاهی، خدمات امدادی و پشتیبانی فنی را به بهترین شکل ممکن فراهم آورد.
متاسفانه در مورد این رویداد خاص، با فاصله زمانی بسیار کم (دو روز مانده به اجرا) مواجه شدیم که عملا امکان برنامه‌ریزی و تدارک زیرساخت‌های لازم برای میزبانی ایمن و باشکوه از چنین برنامه‌ای برای شهرداری فراهم نیست. این کوتاهی زمانی، امکان اجرا و مدیریت مستقیم رویداد را از شهرداری سلب می‌کند.
در روزهای اخیر حامیان شهرداری در شبکه‌های مجازی به شدت علیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گارد گرفتند و در یک حرکت گروهی نادره رضایی، معاون هنری این وزارتخانه، را مقصر اصلی جلوه دادند.
رضایی اما روز پنج‌شنبه در حاشیه برنامه رونمایی از ارکستر سمفونیک جوانان و گروه کر، در جمع خبرنگاران گفت: از دو ماه پیش در ادامه فعالیت‌هایی که با لطف و همراهی هنرمندان برای ایران در راستای 12روز جنگ تحمیلی انجام شد، اقداماتی را پی گرفتیم؛ از منظر اینکه با رویکردی که در مجموعه وزارتخانه و معاونت امور هنری داریم، بتوانیم رویدادهای هنری را برای مردم دسترس‌پذیر کنیم تا جمعیت بیشتری از این فضای هنری برخوردار شوند. از طرفی عمومی‌سازی حوزه فرهنگ پی گرفته شد و مکاتبات فراوانی هم در این زمینه انجام شد.
رضایی افزود: از دو ماه پیش بنا بر این بود تا با هماهنگی‌هایی که با دستگاه‌های مختلف و مجموعه دولت صورت گرفت، بتوانیم از فضای پساجنگ و محرم و صفر، با وجود اینکه موسیقی در همه این سال‌ها در محرم و صفر تعطیل بوده است، استفاده کنیم. به هر حال فرصت خوبی بود تا در موسیقی سنتی و با کمک چهره‌های شاخص این حوزه، اجراها برگزار شود. هماهنگی‌ها صورت گرفت، نامه‌نگاری‌های متعددی شد و همه دستگاه‌ها از طریق وزارت کشور که شأنیت موضوع برای هماهنگی بین‌دستگاهی دارد، مطلع شدند و بنا شد که ما این رویدادها را داشته باشیم.
معاون هنری وزارت ارشاد توضیح داد: بنا به ملاحظاتی، گفته شد که بهتر است این رویدادها به بعد از ماه محرم و صفر و در تلاقی با هفته وحدت برای مردم باشد. هنرمندان بزرگواری کردند و با توجه به اینکه برنامه کنسل شد، مجدد برنامه‌ریزی کردیم. نامه‌نگاری‌ها مجدد و تعاملات و جلسات با مجموعه وزارت کشور، استانداری تهران، دستگاه‌های مختلف و نهادهای امنیتی صورت گرفت و ما برنامه‌ها را برای هفته وحدت پی گرفتیم.
او با اشاره به آرزوی دیرینه همایون شجریان برای اجرایی خیابانی گفت: هنرمند برجسته ایران جناب آقای همایون شجریان سال‌هاست که می‌خواهد در فضایی عمومی برای مردم اجرا داشته باشد و آرزوی ایشان بوده و بارها هم گفته که کاش بشود در فضایی مثل میدان آزادی برای مردم ایران اجرا کرد و اجرای رایگان داشت. البته ایشان حمایت هیچ دستگاهی را نمی‌خواست و ما فقط قرار بود که با کمک همه مجموعه‌ها بستر را برای این اجرا فراهم کنیم. در شرایطی که نیاز به نشاط اجتماعی برای مردم وجود داشت، این موضوع پی گرفته شد. جا دارد که اینجا بگویم متاسفانه آنچه که قرار بود برای شادی مردم انجام شود، به هر دلیلی محقق نشد. عذرخواه مردم ایرانیم، عذرخواه هنرمندانیم.
رضایی با اشاره به ضرورت همکاری دستگاه‌ها گفت: البته ما نمی‌توانیم به هنرمند بگوییم در جا و زمان مشخص که در ساختار اداره رسمی است، اجرا کند. هنرمند خودش باید پای کار بیاید که ایشان همواره همپای ایران آمده است. در فرصت دیگری، حالا مثلا اگر مجموعه شهرداری می‌گویند یک ماه نیاز است، از آنها می‌خواهیم پای کار بیایند. مهم نیست که این رویداد کجا یا با چه نهادی برگزار شود. اگر دستاوردی باشد در این شرایط برای مردم، ملی است. خدایی نکرده اگر باختی باشد که به نظرم متاسفانه در این مورد، همه با هم باختیم و اگر دستاوردی داشت هم برای همه ماست.
در این روزها البته همایون شجریان هم زیر فشارهای شدیدی قرار گرفته است. بعد از خبر برگزاری این کنسرت طیف‌های فکری مخالف تند و تیز از او انتقاد کردند و وضعیت دشواری را برایش رقم زدند. انتشار دستمزدش که قرار بود توسط یک بانک پرداخت شود هم دستمایه‌ای شد به گسترده شدن شعله‌های نقد و اعتراض. به نظر می‌رسد فشارها آنقدر زیاد بود که همایون شجریان دیگر تمایلی به این اجرا نداشت و اگر شهرداری هم مانع لغو این کنسرت نمی‌شد خود همایون آن را به دلایل دیگری لغو می‌کرد. در همین رابطه عطا نویدی، خبرنگار و پژوهشگر موسیقی، در یادداشتی که در خبر‌آنلاین منتشر شده نوشته است: «او به جرم کنسرتی که برگزار نشده، محکوم است.
برخی رسانه‌ها افکار بخشی از جامعه را به گونه‌ای هدایت کرده‌اند که گویی همایون شجریان مقصر وضع موجود اقتصادی و سیاسی است. انگار نه انگار که در همین تهران و همین روزها کنسرت‌های هشت‌هزارنفری توسط دیگران برگزار می‌شود و آب از آب تکان نمی‌خورد. انگار کسی نمی‌خواهد درک کند که همایون هنرمند است و هنرمند، نبضش با مردم می‌زند. چرا اقدام به برگزاری کنسرت باید برای هنرمندی که از کودکی با مردم و در کنار پدرش زیسته، چنین گران تمام شود؟»