پشت پرده شبکه راه‌اندازی فارسی زبان جدید / چرا TRT فارسی از بی‌بی‌سی و اینترنشنال خطرناک‌تر است؟

به گزارش مشرق، TRTفارسی، جدیدترین شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان است که توسط دولت ترکیه فعال شده است.

ترکیه‌ای‌ها بیش از 15 سال است که در حال تولید سریال‌هایی پرجاذبه و با قدرت دراماتیک بالا با سرمایه‌گذاری هنگفت و مکرر هستند که وقایع‌شان در ایران می‌گذرد و در حال تحریف تاریخ به نفع خودشان هستند. مثل سریال «سلجوقیان بزرگ» که ادعا می‌کند ایران فاقد تمدن ویژه‌ای بود و توسط آنها به تمدن دست یافت! TRT که مردم ترکیه آن را «تِ رِ تِ» مجموعه شبکه‌های تلویزیونی دولت ترکیه است که به زبان‌های مختلف پخش می‌شود. بخش فارسی زبان این دستگاه رسانه‌ای نیز آذر ماه امسال کار خودش را شروع کرد.

با این حال، دو اتفاق عمده پیرامون این شبکه، حاشیه ساز شد؛ اول سخن محمد زاهد سباچی (رئیس مجموعه شبکه‌های TRT) بود که مهرماه امسال وقتی خبر راه‌اندازی قریب‌الوقوع بخش فارسی این شبکه را داد، اعلام کرد که قصد دارند بوسیله این شبکه ایران را اذیت کنند!

دوم نیز همزمانی راه‌اندازی تی آر تی فارسی با حوادث سوریه و قرار داشتن دولت ترکیه به عنوان یکی از اضلاع این حوادث است. نکته قابل تأمل این است که سایت شبکه تی آر تی فارسی، همان ابتدا خبر دیدار جولانی سرکرده اشغالگران سوریه با مسئولان ارشد دولت ترکیه را به عنوان تیتر اول اخبار خودش به زبان فارسی کار کرد.

یار تعویضی تازه‌نفس تیم رسانه‌های ضدایرانی

سهیل سلیمی، نویسنده تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه «جنایت نامرئی» درباره این اتفاقات گفت: حدود دو سال قبل یک صوت از رعنا رحیم پور خبرنگار اینترنشنال منتشر شد که می‌گفت به خبرنگاران ما گفته‌اند فقط با سران تجزیه‌طلبی مصاحبه کنیم تا از این طریق موضوع تجزیه ایران پررنگ شود.

علی اصغر رمضان پور هم که قبلا کارشناس اقوام و اقلیت‌ها در وزارت کشور بوده به عنوان سردبیر این شبکه منصوب شد. یعنی برنامه‌شان این بوده تا گسل‌های قومی را در ایران فعال کنند. شبکه تی آر تی هم از طریق نفوذ رسانه‌ای همین اهداف را دنبال خواهد کرد. یعنی پشت پرده این شبکه اهدافی برای تحریک گسل‌های قومیتی وجود دارد.

دکتر علیرضا داوودی: شبکه‌ای که هم مرز است و قومیتی می‌تواند داشته باشد می‌تواند خلاء انقطاع رابطه عاطفی مخاطب با رسانه را برقرار کند. قاعدتا مردم ایران به ترکیه بیشتر از انگلستان سفر می‌کنند. وی فعالیت شبکه تی آر تی فارسی را در جهت سریال‌های تاریخی و راهبردی این کشور دانست و گفت: ترکیه‌ای‌ها بیش از 15 سال است که در حال تولید سریال‌هایی پرجاذبه و با قدرت دراماتیک بالا با سرمایه‌گذاری هنگفت و مکرر هستند که وقایع‌شان در ایران می‌گذرد و در حال تحریف تاریخ به نفع خودشان هستند. مثل سریال «سلجوقیان بزرگ» که ادعا می‌کند ایران فاقد تمدن ویژه‌ای بود و توسط آنها به تمدن دست یافت!

آنچه در تیزر تی آر تی فارسی پررنگ است نشان می‌دهد که به شدت در پی باستان گرایی است و در دل این رویکرد به شکل موزیانه‌ای میل کرده به ایران قبل از انقلاب. یعنی هر آنچه از فرهنگ و تمدن ایران در این تیزر نمایش می‌دهد درنهایت به نشانه‌هایی از ایران پیش از انقلاب منتج می‌شود.

هر کس با رسانه و نحوه تأثیرگذاری تیزر بر ناخودآگاه مخاطب آشنا باشد، متوجه می‌شود که چیدمان این تصاویر بردن انسان ایرانی به گذشته است. هر چند که این چیدمان با ظرافت انجام شده است. اما آگاهان رسانه می‌فهمند که خط اصلی این تیزر بازگشت به عقب است.

یعنی تی آرتی فارسی به دنبال این است که انسان ایرانی را در محدوده زمانی حال تسخیر کند و به گذشته پرت کند.

طی سال‌های اخیر هم دیده‌ایم که یکی از رویکردهای اصلی شبکه‌های فارسی زبان بیگانه، بزک کردن دوران سیاه پهلوی بوده است. سلیمی درباره نسبت و جایگاه شبکه تی آر تی فارسی در بین سایر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان توضیح داد: مثل بازی فوتبال که در آن بازیکنانی با هم تعویض می‌شوند، این را درباره شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان هم می‌توانیم در نظر بگیریم.

TRT فارسی زمانی فعالیت خود را آغاز کرده که تأثیرگذاری اینترنشنال پایین آمده و من و تو از دست رفته و بی‌بی سی مخاطب حرفه‌ای گذشته خودش را به شکل عام از دست داده و جایگاه سابق را در ایران ندارد.

در این شرایط نیاز بود تا یک شبکه جدید به میدان بیاید و آن خلاء را پر کند. کارویژه دوم TRT این است که به عنوان یک بازیکن جدید و تازه نفس معادلات رسانه‌ای غرب را با یک شکل و رنگ و لعاب و آدم‌های جدیدی دنبال کند. وظیفه سوم این است که مرجعیت رسانه‌ای را به غرب برگرداند، چونکه رسانه‌های فارسی زبان بیگانه دو سالی است که مرجعیت رسانه‌ای گذشته را ندارند.

رسانه‌ای برای اغواگری

دکتر علیرضا داوودی (کارشناس و تحلیلگر ارشد حوزه رسانه) گفت: تیزرTRT فارسی ترکیبی از (Az TV) آذربایجان و روزهای آخر شبکه من و تو است. ترکیب موسیقی اغواگرایانه، فرم‌بندی ایران آنکارایی - استانبولی - ازمیری که یک فرم بی‌بی سی را نیز به خود داده است.

بنابراین؛ TRT فارسی برای افزایش شبهات راه‌اندازی نشده است بلکه آمده تا بخش اغواگری که رسانه‌های بیگانه در ایجاد شبهه و تردید در ایران از دست داده‌اند، احیا کنند تا بتوانند از این طریق اقناع را به اشباع تبدیل کنند و مخاطب را مجدد با یک پدیده اجتماعی زودهنگام وارد عرصه عملیاتی در جامعه کنند و این به معنی بستن رینگ‌ها و محیط‌ها و معناهای هم زیست گونه یا هم مرز گونه است.

وی که در برنامه امواج شبهه رادیو گفت وگو سخن می‌گفت، در ادامه افزود: وی افزود: بی‌بی سی به هیچ عنوان نمی‌تواند با ایرانی‌ها هم مرزی ایجاد کند. اما شبکه‌ای که هم مرز است و قومیتی می‌تواند داشته باشد می‌تواند خلاء انقطاع رابطه عاطفی مخاطب با رسانه را برقرار کند. قاعدتا مردم ایران به ترکیه بیشتر از انگلستان سفر می‌کنند. پس از همین فرصت استفاده می‌کند.

وی همچنین به روش عشق مرده اشاره کرد و گفت: در این تکنیک بازی با اعداد صفر برای اعتبار دادن به یک است. ولی هر چه تعداد صفر بیشتر باشد ولی پشت یک قرار بگیرد، آن صفر مرده به حساب می‌آید و هیچ اعتباری به یک نمی‌دهد. بنابراین؛ اگر این صفر مرده را جلوی یک قرار دهیم، خوانده می‌شود یک و چند صفر. فرآیندی که امروز رسانه‌های بیگانه طی می‌کنند، وزن کشی در مرحله جابه جایی صفرها پشت یک یا جلوی یک است و ترکیه سال‌هاست که در منطقه صفر پشت یک است. اما بی‌بی سی ورد یک به شمار می‌آید و بی‌بی سی فارسی صفر پشت یک به حساب می‌آید. درست است که در دو دهه اخیر ارتفاع گرفته است اما اکنون ارتفاع آن در حال کم شدن است.

داودی اضافه کرد: در بحث عشق مرده همیشه دو موضوع حائز اهمیت است. آن یک پشت صفر را چه کسی می‌تواند زیر رادیکال ببرد؟ TRT فارسی نیز به دلیل اینکه صفر پشت یک است و یا در اصل ترکیه صفر پشت یک است، هدف از راه‌اندازی آنها احیای هویت منطقه‌ای است. تا به او بزرگ منطقه گفته شود. بنابراین؛ دنیایی که در حوزه رسانه وجود دارد، دنیای متعارف، دنیای یک و تعدادی صفر است و دنیای نامتعارف، یعنی توانمندی در بازی دادن آن یک با صفرهای مرده‌ای که وجود دارد. آن وقت عشق متصل به صفر مرده، خود عشق مرده خواهد شد. در نتیجه در بحث عشق مرده، مهم‌ترین راهکار همیشه باید این باشد که چگونه صفرها را جلوی یک قرار دهیم و آن را زیر رادیکال ببریم که به آن توانمندی رسانه تحت عنوان نامتوازن و نامتقارن گفته می‌شود.

رسانه‌ای که نامتوازن باشد، می‌تواند عشق مرده را ایجاد کند و رسانه‌ای که نامتقارن باشد، می‌تواند یک را حتی اگر صفرها را جلوی یک قرار بدهد، زیر رادیکال قرار دهد. یعنی؛ قدرت استنباط عاشقانه‌های کشوری مانند ترکیه یا رژیم صهیونیستی یا آمریکا و... کاملا فرو بریزد.

داودی در ادامه گفت: شبکه TRT قرار است همان کاری را که‌هالیود با زلنسکی، یا همان کاری که با جولانی کرد، انجام می‌دهد و چه تیپ سازی بهتر از قرابت جغرافیایی؟ اما در این‌جا خلایی وجود دارد. به دلیل اینکه از سال 1400 مرتب تست کرده‌اند که هر چه ضربه وارد کرده‌اند، بازخوردی دریافت نکرده‌اند.

یعنی ما همه آفندها علیه خود را پذیرفته‌ایم و هیچ پدآفندی نیز انجام نداده‌ایم، تیپ محدب را به تیپ مقعر تبدیل می‌کنند. TRT هم یک بخشی از رفتار سازمان رسانه‌ای است. به همین دلیل شبکه TRT ترکیه به زبان فارسی، معادل رسانه‌های دیگر موفقیت‌آمیز نخواهد بود ولی قطعا این شبکه در تیپ سازی موفق خواهد بود.

به دلیل اینکه یک پهنه‌ای از کشور ما را می‌تواند، در بر بگیرد. بنابراین؛ باید حواسمان به فرم جنس عشق مرده‌ای که به کار می‌گیرند، باشد. اینکه در داخل کشور چه میزان رفتار سازمان رسانه‌ای داریم؟ سؤالی است که باید به آن پاسخ داده شود و اینکه در جمهوری اسلامی توانسته‌ایم این عبارت را به عنوان یک استراتژی تجزیه و تحلیل کنیم.

سهم دولت ترکیه در ناامنی روانی مردم ایران

دکتر سینا قربانی (کارشناس و تحلیلگر حوزه رسانه) اما معتقد است: قرار نیست این شبکه به همان مدل بی‌بی سی فارسی، صدای آمریکا، اینترنشنال و مجموع رسانه‌های فارسی زبان خارجی فعالیت کند. تولد این رسانه در مقطع فعلی و پس از تحولات سوریه و نقش ترکیه در سوریه مفهومی برای خاورمیانه و جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد.

بی‌بی‌سی فارسی و اینترنشنال نمی‌توانند هم مرزی با ایران داشته باشند، ولی تُرک‌ها به دلایل مختلف می‌توانند این هم مرزی را ایجاد کنند. لذا؛ حضور این رسانه ترکی در مقطع فعلی سرعت بخشیدن به تحولات ضداجتماعی در آینده بسیار نزدیک است. تا اگر ناآرامی در داخل کشور صورت بگیرد، این رسانه ضدایرانی با فرم و محتوای جدید بر سرعت این ناآرامی بیافزاید.

وی که در برنامه امواج شبهه سخن می‌گفت، تاکید کرد: در ماه‌های آینده با تهاجم ترکیبی جدی روبه رو خواهیم شد که منشا این تهاجم از داخل کشور خواهد بود. این کارشناس معتقد است: TRTفارسی، برای ایجاد یک کنش مشترک در یک مقطع مشترک به‌وجود آمده است. به نظر می‌آید که این شبکه قرار است در ناامنی‌های روانی که رسانه‌های ضدایرانی شکل داده‌اند، سهیم باشد. قربانی با تاکید بر اینکه رسانه‌های ضدایرانی دارای سیاست خطی و نقطه‌ای هستند، گفت: در سیاست نقطه‌ای رسانه ضدایرانی، که در حال حاضر هدف تحریک و ناامن کردن افکار عمومی است. TRT می‌تواند، در یک مقطع و مرز مشخص، کنش مشترک خلق کند.

وی در پایان گفت: برخلاف حریف و دشمن که در یک ستاد مشترک علیه جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند. متاسفانه ما هیچ گاه یک ستاد مشترک عملیات رسانه‌ای نداشتیم.