"پژوهشگاه رویان" چگونه تبدیل به یکی از قطب‌های علمی ایران شد؟ + فیلم و تصاویر
"پژوهشگاه رویان" یکی از مراکز و قطب‌های علمی شاخص ایران است که دستاوردهای آن همیشه باعث افتخار کشور بوده؛ این پژوهشگاه مقصد بسیار مناسبی برای نخبگان دانشجویان کشورمان است تا از نزدیک در جریان نحوه تبدیل آن به یکی از قطب‌های علمی شاخص کشور قرار گیرند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، موضوع برگزاری "تورهای علمی" در کشور از گذشته به‌صورت بسیار کم و محدود برقرار بوده است و آنطور که باید و شاید جدی گرفته نشده و به آن پرداخته نشد تا اینکه مقام معظم رهبری در دیدارهای اخیر خود با نخبگان تأکید کردند که باید به صورت ویژه بحث "تورهای علمی" در دستور کار قرار گیرد.
یکی از دغدغه‌های اصلی در برگزاری تورهای علمی انتخاب مراکز علمی شاخص و خوب برای بازدید دانشجویان و دانش‌آموزان است و در همین راستا در این گزارش به بررسی پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی می‌پردازیم که یکی از مراکز علمی شاخص ایران است که دستاوردهای آن در طی سالیان گذشته همواره باعث افتخار کشور بوده است.
پژوهشگاه رویان هشتم خرداد ماه سال 1370 به عنوان مرکز جراحی محدود با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج‌های نابارور و پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری توسط زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و گروهی از پژوهشگران و همکارانش در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران تأسیس شد.
پژوهشگاه رویان در سال‌های 1377 و 1387 به ترتیب مجوز مراکز تحقیقات علوم سلولی و مرکز تحقیقات پزشکی تولید مثل را از شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت کرد و آبان ماه 1388 شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ارتقای آن از پژوهشکده به پژوهشگاه رویان موافقت کرد.
پژوهشگاه رویان یک قطب تحقیقاتی و فناوری در تراز بین‌المللی، پیشگام در توسعه علم، فناوری و نوآوری در علوم زیستی با مرجعیت در علوم سلول‌های بنیادی، تولیدمثل، زیست‌فناوری، طب ترمیمی و مؤثر در ارتقاء سلامت جامعه است. این پژوهشگاه آنقدر در افق علم و فناوری کشور خوش درخشیده است که مقام معظم رهبری در سال 1386 از این مجموعه بازدید و با دستاوردهای دانشمندان و محققان رویان و جهاد دانشگاهی آشنا شدند.
دکتر "عبدالحسین شاهوردی" رئیس پژوهشگاه رویان درباره تاریخچه پژوهشگاه رویان به تسنیم می‌گوید: جهاد دانشگاهی مولود انقلاب است و یکی از دستاوردهای آن، پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی است. در دهه 60، دومین گروه بیمارانی که به خارج از کشور می‌رفتند در زمینه ناباروری بوده است. این علم در دنیا علم جدیدی است و خدا را شاکریم که جامعه علمی ما به‌موقع به این عرصه ورود پیدا کرده است. امروز کشور ما ایران در این حوزه حرفی برای گفتن دارد و نه‌تنها بیماران ما به خارج از کشور نمی‌روند بلکه میزبان تعداد قابل‌توجهی از بیماران خارجی نیز هستیم.
بازدید از مراکز هسته‌ای کشور در قالب "تورهای علمی" اقدام درخوری که هنوز عملیاتی نشده استرئیس پژوهشگاه رویان تصریح کرد: یکی از اتفاقات خوبی که در رابطه با بحث ناباروری در جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه رویان افتاد این بود که پژوهشگاه هم در عرصه درمان، هم در عرصه پژوهش و هم آموزش، ورود پیدا کرده است.
تجربیات بسیار خوبی در این عرصه داریم و ما فارغ‌التحصیلان رشته‌های جدید مرتبط با این موضوع را در پژوهشگاه داریم به‌عبارتی دانشکده‌ای کنار پژوهشگاه شکل گرفته است و می‌تواند نیاز جامعه را در این زمینه همپای دانشگاه‌های دیگر کشور پاسخگو باشد.
شاهوردی خاطرنشان کرد: در عرصه تولید دانش، اتفاقات بسیار خوبی افتاده است. یک مقاله‌ای که در یک مجله آمریکایی به چاپ رسید، حاصل دو دهه فعالیت مراکز را ارزیابی کرد که پژوهشگاه رویان به‌عنوان نهمین مرکز از 10 مرکز برتر، معرفی شده است.
ایران پیشتاز درمان ناباروری با محوریت "پژوهشگاه رویان"
مأموریت پژوهشگاه رویان در راستای نقشه جامع علمی کشور و در چهارچوب برنامه توسعه جهاد دانشگاهی در محورهای زیر است:
- پژوهش و توسعه علم و فناوری در زمینه‌های زیست‌شناسی و پزشکی تولیدمثل، سلول‌های بنیادی و زیست‌فناوری
- آموزش و ترویج یافته‌های علمی در سطح ملی و بین‌المللی
- تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی برای ارائه خدمات و تولید محصولات زیستی به منظور رفع نیازهای علمی تخصصی کشور
- درمان بیماران نابارور و صعب‌العلاج از طریق استفاده کارآمد از نتایج پژوهش
این پژوهشگاه فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی و نیز درمانی خود را در قالب سه پژوهشکده و سه مرکز خدمات تخصصی (مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری، مرکز سلول درمانی و کلینیک دیابت) با راهبرد از علم تا کاربرد انجام می‌دهد.
پژوهشکده زیست‌شناسی و فناوری سلول‌های بنیادی رویان: این پژوهشکده در زمینه طب پیوند با شناخت مبانی پایه زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی، توسعه تحقیقات ترجمانی سلول‌های بنیادی روی حیوانات آزمایشگاهی و انجام کارآزمایی‌های بالینی فعالیت دارد. این پژوهشکده شامل گروه‌های پژوهشی سلول‌های بنیادی و زیست‌شناسی تکوینی، فناوری نانو و زیست مواد، زیست پزشکی ترمیمی و سلول درمانی، زیست‌شناسی سامانه‌های مولکولی است.
پژوهشکده پزشکی تولید مثل رویان: این پژوهشکده در زمینه افزایش میزان باروری، سلامت جنین و بهبود سلامت جامعه از طریق تحقیق و درمان ناباروری در حوزه‌های مختلف تولید مثل فعالیت دارد. این پژوهشکده شامل گروه‌های پژوهشی ژنتیک تولید مثل، جنین شناسی، اپیدمیولوژی و سلامت باروری، اندوکرینولوژی و ناباروری زنان، آندرولوژی، تصویربرداری تولید مثل است.
پژوهشکده زیست فناوری: این پژوهشکده در زمینه تولید دام و محصولات وابسته مرتبط با زیست‌فناوری آن فعالیت دارد. پژوهشکده شامل گروه‌های پژوهشی مهندسی ژنتیک، زیست‌شناسی سلول جنسی و گروه زیست فناوری است.
شاهوردی رئیس پژوهشگاه رویان به تسنیم می‌گوید: "سلول‌های بنیادی" سلول‌هایی هستند که قابلیت تمایز به انواع سلول‌ها را دارند و با توجه به تجربه‌ای که در بحث ناباروری به‌ویژه در بخش جنین‌شناسی داشتیم در عرصه سلول‌های بنیادی، راحت‌تر ورود پیدا کردیم. سلول‌های بنیادی انواع مختلفی دارند که شامل سلول‌های بنیادی جنینی و سلول‌های بنیادی بزرگسال است که خود سلول‌های بنیادی بزرگسال انواع مختلفی دارد که یکی از آنها سلول‌های بنیادی خون بند ناف است.
وی ادامه داد: در پژوهشگاه رویان در بحث تحقیقات و کاربردها ورود پیدا کردیم که یکی از کاربردهایش "بانک خون بند ناف" یا همان بانک سلول‌های بنیادی بند خون ناف است که قابلیت این را دارد که بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج مثل سرطان‌های خون را درمان کند. خدارا شاکریم که در این عرصه تعداد قابل توجهی ذخیره خون بند ناف داریم و تعداد زیادی از بیماران از این استفاده کرده و بهبود یافتند.
رئیس پژوهشگاه رویان گفت: در بحث سلول‌های بنیادی زمانی که نخستین رده سلول‌های بنیادی رویان ثبت شد نام ما در انجمن بین‌المللی سلول‌های بنیادی جزو شش کشور اول بوده است. امروز نیز در منطقه، تعداد زیادی از کشورها در این عرصه ورود پیدا کرده‌اند و سرعت این دانش بسیار زیاد است به همین خاطر یک روزی سلول‌های بنیادی مطرح بود و امروز محصولات سلول‌های بنیادی و بحث ژن‌درمانی مطرح است.
شاهوردی گفت: خدا را شاکریم به موقع در این زمینه ورود پیدا کرده‌ایم و پژوهشگاه رویان در بحث درمان و در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان سلول‌هایی را برای بیماری‌هایی مثل آرتروز یا سوختگی‌های قرنیه، استفاده می‌کند
درمان بیماری‌های صعب‌العلاج با سلول‌های بنیادی خون بند ناف در "رویان"
افتخارات رویان پژوهشگاه رویان در زمینه خدمات درمان ناباروری، سلول‌های بنیادی و زیست‌فناوری نیز تاکنون موفقیت‌های زیادی را به نام خود ثبت کرده است. از جمله: تولد اولین کودک حاصل از روش باروری آزمایشگاهی IVF در تهران (1371) تولد اولین کودک حاصل از روش میکرواینجکشن ICSI در کشور (1373) تولد اولین کودک حاصل از روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی جنین (PGD) در ایران (1383) استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم ضایعات قلبی ناشی از سکته برای نخستین بار در کشور (1383) استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم ضایعات قرنیه چشم برای نخستین بار در کشور (1384) تاسیس نخستین بانک خصوصی خون بند ناف نوزادان (1384) تولد نخستین حیوان شبیه‌سازی شده خاورمیانه (رویانا) (1385) تولد دو گوساله و سه بزغاله شبیه‌سازی شده (1388) تولید سلول‌های بنیادی پرتوان القایی انسانی موسوم به آی. پی. اس (1387) استفاده از سلول‌درمانی برای بهبود و درمان بیماران ویتیلیگو برای نخستین بار در کشور (1387) تأسیس نخستین بانک عمومی خون بند ناف (1387) تولد اولین بزغاله تراریخته حاوی ژن تولید کننده فاکتور 9 انعقادی خون انسان (1388) تولد اولین بزغاله تراریخته حاوی ژن انسانی Tissue Plasminogen Activator،tPA ا (1389) راه‌اندازی نخستین مرکز پیش‌بیمارستانی سلول‌درمانی کشور (1389) راه‌اندازی نخستین بانک سلول‌های بنیادی جنینی و غیرجنینی کشور (1390) افتتاح بانک تخمدان پژوهشگاه رویان (1390) دست‌یابی به تکنیک تشخیص پیش از لانه‌گزینی بیماری‌های تک‌ژنی (1391) بهره‌برداری رسمی از فناوری تولید حیوانات تراریخت جهت تولید پروتئین‌های نوترکیب (1391) تولید سلول‌های شبکیه چشم از سلول‌های بنیادی (1393) راه‌اندازی نخستین مزرعه تولید فناورانه بز شیری در کشور (1393) شبیه‌سازی «مارال» گونه نادر قوچ وحشی قمیشلو (1394) تولید ماهی‌های آزمایشگاهی مدل بیماری‌ها به وسیله دستکاری ژنتیکی (1396) شبیه‌سازی بز مورسیا (1396) افتتاح مرکز توسعه فناوری محصولات پیشرفته سلولی رویان (1397) افتتاح اولین کارخانه تولید انبوه فراورده‌های سلولی منطقه با همکاری بنیاد دارویی برکت (1397)
افتتاح مرکز شتابدهی و تجاری سازی فناوری‌های نوآورانه رویان (1398)
با توجه به این موضوعات به نظر می‌رسد یکی از مراکز مقصد خوب برای حضور دانشجویان و دانش‌آموزان در قالب تورهای علمی، پژوهشگاه رویان است که هم‌اکنون نیز پذیرای بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان است. به عنوان مثال به منظور شرکت در کارگاه آشنایی با حیوانات آزمایشگاهی و تشریح حیوان و مشاهده اعضاء و جوارح حیوان و نحوه قرارگیری اعضای بدن، دانش‌آموزان یک مدرسه در شهر تهران در فروردین امسال به مرکز آموزش سلول‌های بنیادی در پژوهشگاه رویان رفته و از نزدیک با این مرکز و ظرفیت‌های موجود در آن آشنا شدند.
یا در مثالی دیگر معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی تهران با هدف آشنایی دانشجویان دانشگاه‌های تهران با بخش‌های مختلف و دستاوردهای علمی پزشکی جهاد دانشگاهی، اردوی رایگان بازدید پژوهشگاه رویان ویژه دانشجویان دانشگاه‌های تهران را برگزار کرده است.
