پژوهشگران: احتمال خطر جهش کروناویروس در نوع مزمن آن وجود دارد

پژوهشگران "دانشگاه کمبریج" در بررسی جدیدی دریافته‌اند که نوع مزمن کروناویروس می‌تواند به جهش‌هایی دچار شود که اثر واکسن‌ها را از بین می‌برند.

به گزارش ایسنا و به نقل از وب‌سایت رسمی دانشگاه کمبریج، دانشمندان باور دارند که جهش‌های کروناویروس مشابه آنچه در نوع انگلیسی آن دیده می‌شود، می‌تواند در موارد ابتلا به عفونت مزمن پیش بیاید. به گفته دانشمندان، درمان طی یک دوره طولانی می‌تواند چندین فرصت تکامل را برای ویروس ایجاد کند.

پژوهشگران دانشگاه کمبریج، جهش کروناویروس را در یک بیمار مبتلا به نقص ایمنی مشاهده کردند که تحت درمان پلاسما قرار داشت. آنها به طور خاص، یک جهش کلیدی را در این نوع جدید کروناویروس یافتند که موجب شد انگلستان دوباره قرنطینه سخت‌گیرانه‌ای را آغاز کند. هر چند، هیچ نظری مبنی بر این که این نوع کروناویروس از این بیمار نشات گرفته باشد، وجود ندارد.

پژوهشگران با استفاده از یک نسخه مصنوعی از پروتئین خوشه‌ای ویروس در آزمایشگاه، نشان دادند که تغییرات خاصی در رمز ژنتیکی ویروس رخ می‌دهد که موجب می‌شود قدرت عفونت ویروس، دو برابر بیشتر باشد. آران‌ای کروناویروس یا همان رمز ژنتیکی آن، از مجموعه‌ای از نوکلئوتیدها تشکیل شده است. رونویسی این رمز ژنتیکی همزمان با تکثیر ویروس می‌تواند به اشتباه صورت بگیرد و منجر به خطاهایی شود که به عنوان جهش شناخته می‌شوند.

نگرانی ویژه در این مورد، جهش‌هایی هستند که ممکن است ساختار پروتئین خوشه‌ای را تغییر دهند. این جهش‌ها، در سطح ویروس اتفاق می‌افتند و شکلی شبیه تاج به آن می‌دهند. ویروس از این پروتئین برای اتصال به گیرنده "ACE2" روی سلول‌های میزبان استفاده می‌کند که به آن امکان می‌دهد تا وارد سلول شود و به تکثیر و پیشروی در سراسر بدن بپردازد. بیشتر واکسن‌های مورد استفاده و یا آزمایش شده، پروتئین خوشه‌ای را هدف قرار می‌دهند و این نگرانی وجود دارد که شاید جهش‌ها، کارایی واکسن‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.

پژوهشگران، نوع خاصی از ویروس را شناسایی کرده‌اند که تغییرات مهمی را شامل می‌شود که به آلودگی آن منجر می‌شوند. حذف آمینواسید "H69/V70" در بخشی از پروتئین خوشه‌ای، یکی از تغییرات کلیدی در این نوع از کروناویروس است.

اگرچه حذف H69/V70 چندین بار تشخیص داده شده است اما دانشمندان تاکنون ظهور جهش‌ها را در یک شخص خاص مشاهده نکرده بودند. پژوهشگران دانشگاه کمبریج در این پروژه، ظهور این جهش‌ها را در یک بیمار مبتلا به کووید -19 که در بیمارستان بستری بود، دیدند.

بیمار مورد نظر، مردی 70 ساله و مبتلا به لنفوم B بود که اخیرا تحت شیمی‌درمانی قرار داشت. بدین ترتیب، سیستم ایمنی بدن او به صورت جدی در خطر قرار داشت. این بیمار پس از بستری شدن، با تعدادی از روش‌های درمانی مانند داروی "رمدسیویر" و پلاسمای بهبود یافته تحت درمان قرار گرفت. با این که وضعیت بیمار در ابتدا تثبیت شد اما پس از آن رو به زوال رفت. وی در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد و تحت درمان قرار گرفت اما نهایتا درگذشت.

طی دوره بستری شدن بیمار، 23 نمونه ویروس برای تجزیه و تحلیل در دسترس قرار داشت که بیشتر آنها از بینی و گلو تهیه شده بود. این نمونه‌ها مورد توالی‌یابی قرار گرفتند و پژوهشگران، جهش ژنوم ویروس را در همین توالی‌ها مشاهده کردند.

پژوهشگران بین روزهای 66 و 82، تغییر قابل توجهی در تعداد ویروس یافتند. آنها حذف H69/V70 و جهش در پروتئین خوشه‌ای موسوم به "D796H" را مشاهده کردند. اگرچه به نظر می‌رسید که این نوع از کروناویروس از بین می‌رود اما در مرحله سوم درمان با رمدسیویر و پلاسما، دوباره ظهور کرد.

پروفسور "راوی گوپتا"(Ravi Gupta)، سرپرست این پژوهش گفت: آنچه ما می‌دیدیم، رقابت میان انواع گوناگون ویروس بود. ما فکر می‌کنیم که این موضوع با پلاسما درمانی امکان‌پذیر می‌شود.

وی افزود: در نهایت ویروسی پیروز شد که جهش در D796H و حذف در H69/V70 برای آن پیش آمده بود. این ویروس در ابتدا و قرار گرفتن تحت فشار رشته ویروس‌های دیگر، با پلاسما درمانی بهبود یافت اما سپس دوباره ظهور کرد. یکی از این جهش‌ها، در نوع جدید کروناویروس دیده می‌شود که در انگلستان ظهور کرده است. اگرچه هیچ نظری وجود ندارد که نشان دهد بیمار ما، همان کسی است که ویروس برای نخستین بار در او دیده شده است.

پژوهشگران در شرایط کاملا کنترل شده، با حذف H69/V70 و جهش D796H، نسخه مصنوعی کروناویروس را هم به صورت جداگانه و هم به همراه یکدیگر ایجاد کردند. جهش‌های ترکیبی، موجب کاهش حساسیت ویروس نسبت به خنثی‌سازی شدند؛ اگرچه به نظر می‌رسد که جهش D796H، به تنهایی عامل کاهش حساسیت نسبت به پادتن‌های موجود در پلاسما بوده است.

پژوهشگران دریافتند که حذف H69/V70 به خودی خود، ویروس را دو برابر نوع قبل آلوده می‌کند. آنها باور دارند که نقش این حذف، برای جبران از بین رفتن عفونت به خاطر جهش D796H بوده است. این موضوعی قدیمی برای ویروس‌ها است که از دست رفتن جهش‌ها با جهش‌های جبرانی همراه می‌شوند.

گوپتا گفت: با توجه به این که هدف واکسن‌ها و داروها، پروتئین خوشه‌ای است که جهش آن را در بیماران مشاهده کرده‌ایم، پژوهش ما این نگرانی را ایجاد می‌کند که ویروس بتواند جهش داشته باشد و واکسن‌های ما را فریب بدهد.

وی افزود: احتمال بروز این اثر در بیمارانی که سیستم ایمنی آنها در حال عمل کردن است، به دلیل بهتر بودن سیستم ایمنی آنها بعید به نظر می‌رسد اما این نتایج، مراقبتی را برجسته می‌کنند که هنگام درمان بیماران مبتلا به نقص ایمنی که تکثیر طولانی مدت ویروس در آنها رخ می‌دهد و فرصت بیشتری برای جهش ویروس فراهم می‌کند، مورد نیاز است.

این پژوهش، در مجله "Nature" به چاپ رسید.