پیامدهای اجتماعی - اقتصادی جنگل‌زدایی

نابودی جنگل‌ها عمدتا به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند کشاورزی، قطع درختان، توسعه زیرساخت‌ها و استخراج معادن صورت می‌گیرد. در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه، گسترش زمین های کشاورزی عامل اصلی است که به دلیل نیاز به تغذیه جمعیت‌های روبه‌رشد و پاسخگویی به تقاضای جهانی برای کالاهایی مانند سویا، روغن نخل و گوشت رخ می‌دهد. تبدیل جنگل ها به زمین های کشاورزی اغلب به‌عنوان گامی ضروری برای توسعه اقتصادی در مناطقی که کشاورزی منبع اصلی درآمد است، دیده می‌شود. قطع درختان، چه قانونی و چه غیرقانونی، یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار است.

دارایی اقتصادی دست نخورده

چوب منبعی ارزشمند است و در بسیاری از نقاط جهان، جنگل ها به‌عنوان یک دارایی اقتصادی دست نخورده تلقی می‌شوند. تقاضا برای محصولات چوبی، از مبلمان تا کاغذ، پدیده قطع درختان بدون‌توجه به شیوه های پایدار را تشدید کرده‌است. پروژه‌های زیرساختی مانند ساخت جاده و گسترش شهرها نیز سرعت جنگل زدایی را دوچندان کرده‌است. در کشورهایی که تلاش می‌کنند زیرساخت‌های خود را بهبود بخشند، جنگل ها اغلب به‌خاطر پیشرفت قربانی می‌شوند. فعالیت‌های معدنی، به‌ویژه در مناطق گرمسیری غنی از منابع، جنگل زدایی را تشدید می‌کنند. استخراج مواد معدنی مانند طلا، مس و نفت نیاز به پاکسازی مناطق وسیعی از جنگل دارد که باعث اختلال در اکوسیستم‌های محلی و جوامع می‌شود. این فعالیت‌های اقتصادی درحالی‌که به سودهای کوتاه‌مدت منجر می‌شوند، اغلب به چالش‌های اجتماعی و اقتصادی بلندمدت منجر می‌شوند.

تاثیر بر جوامع محلی

تاثیرات اجتماعی و اقتصادی خشک‌شدن جنگل‌ها بیشترین تاثیر را بر جوامع محلی که به این نوع اکوسیستم برای معیشت خود وابسته اند، دارد. در بسیاری از نقاط جهان، به‌ویژه در مناطق گرمسیری، جنگل ها منابع حیاتی مانند غذا، دارو، سوخت و مصالح ساختمانی را فراهم می‌کنند. مردمان بومی و جوامع روستایی که اغلب ارتباط فرهنگی عمیقی با زمین دارند، بیشترین آسیب را از جنگل زدایی می‌بینند. با ازبین‌رفتن جنگل ها، این جوامع دسترسی خود را به منابعی که برای بقا نیاز دارند، از دست می‌دهند که این می‌تواند منجر به افزایش فقر، ناامنی غذایی و جابه‌جایی اجباری شود. برای بسیاری از افراد، ازبین‌رفتن جنگل ها به‌معنای از دست‌دادن شیوه زندگی چند صد‌ساله است. دانش و شیوه های سنتی که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند نیز در خطر ازدست‌رفتن هستند، زیرا اکوسیستم‌هایی که به آن وابسته هستند، ناپدید می‌شوند. علاوه‌بر این، جنگل زدایی اغلب منجر به درگیری‌های اجتماعی می‌شود. با کاهش زمین ها، رقابت برای منابع شدت می یابد. این می‌تواند منجر به اختلافات بر سر مالکیت زمین شود که اغلب مردمان بومی را در‌برابر شرکت‌های خصوصی یا دولت‌ها قرار می‌دهد. در برخی موارد، این درگیری ها به خشونت منجر شده که پیامدهای غم‌انگیزی برای کسانی که در آن درگیر بوده‌اند، داشته‌است. جابه‌جایی جوامع به دلیل جنگل زدایی نیز به شهرنشینی کمک می‌کند. هنگامی که مردم مجبور به ترک خانه های خود می‌شوند، اغلب به شهرها مهاجرت می‌کنند تا کار و شرایط زندگی بهتری پیدا کنند. کوچ مردم به مناطق شهری می‌تواند منابع و زیرساخت‌های محدود را تحت‌فشار قرار دهد و به شلوغی، بیکاری و رشد سکونتگاه های غیررسمی یا زاغه ها بینجامد.

پیامدهای اقتصادی

از آنجا‌که جنگل زدایی اغلب به دلایل اقتصادی انجام می‌شود، پیامدهای اقتصادی بلندمدت آن می‌تواند شدید باشد. از دست‌دادن جنگل ها می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی را که به آنها وابسته اند، تضعیف کند. به‌عنوان مثال، تخریب جنگل ها می‌تواند به تخریب خاک و فرسایش منجر شود که در طول زمان باعث کاهش تولید محصولات کشاورزی می‌شود. این نه‌تنها بر تامین غذا تاثیر می‌گذارد، بلکه اقتصاد گسترده تری را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، به‌ویژه در مناطقی که کشاورزی یک بخش اقتصادی کلیدی است. جنگل ها همچنین خدمات اکوسیستمی ضروری را که از صنایع مختلف پشتیبانی می‌کنند، فراهم می آورند. به‌عنوان مثال، آنها نقش مهمی در تنظیم چرخه های آب ایفا می‌کنند که برای کشاورزی، تولید برق آبی و تامین آب آشامیدنی حیاتی است. از دست‌دادن این خدمات می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌ها برای کسب‌وکارها و دولت‌ها شود. به‌عنوان مثال، بدون فیلترینگ طبیعی که توسط جنگل ها فراهم می‌شود، هزینه تصفیه آب برای مصرف انسان به‌طور قابل‌توجهی افزایش می یابد. گردشگری نیز صنعتی است که می‌تواند به‌شدت تحت‌تاثیر جنگل زدایی قرار گیرد. بسیاری از کشورها، به‌ویژه در جهان درحال‌توسعه، به اکوتوریسم به‌عنوان منبع مهمی از درآمد تکیه دارند. گردشگران به زیبایی طبیعی جنگل ها و حیات‌وحش آنها جذب می‌شوند. با تخریب این محیط ها، صنعت گردشگری آسیب می‌بیند که منجر به از دست‌دادن شغل ها و کاهش درآمد می‌شود. تخریب جنگل همچنین می‌تواند پیامدهای اقتصادی گسترده تری در مقیاس ملی و جهانی داشته‌باشد. از دست‌دادن جنگل ها به تغییرات اقلیمی کمک می‌کند زیرا دی اکسید‌کربن ذخیره‌شده در آنها را آزاد می‌کند. تغییرات اقلیمی به نوبه خود تهدیدی جدی برای اقتصاد جهانی است. افزایش فراوانی و شدت حوادث شدید آب‌و‌هوایی، مانند سیل، خشکسالی و توفان، می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی را مختل کند به زیرساخت‌ها آسیب بزند و منجر به زیان‌های مالی قابل‌توجهی شود. علاوه‌بر این، از دست‌دادن تنوع‌زیستی ناشی از جنگل زدایی می‌تواند پیامدهای اقتصادی اسف‌باری داشته‌باشد. تنوع‌زیستی برای مقاومت اکوسیستم ها ضروری است که به نوبه خود از کشاورزی، شیلات و سایر صنایع حمایت می‌کند. کاهش تنوع گونه ها می‌تواند به فروپاشی اکوسیستم ها منجر شود که امنیت غذایی را به‌خطر می اندازد و به بی ثباتی اقتصادی منتهی می‌شود.

پیامدهای بهداشتی

جنگل زدایی، سلامتی جوامع هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. با ازبین‌رفتن جنگل ها، خطر بیماری‌های زئونوتیک - بیماری‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند - افزایش می یابد. علاوه‌بر این، جنگل زدایی می‌تواند مشکلات تنفسی و سایر مسائل بهداشتی را تشدید کند. سوزاندن جنگل ها، یک روش رایج برای پاکسازی زمین، مقدار زیادی دود و ذرات معلق را به هوا می فرستد. این می‌تواند منجر به افزایش موارد بیماری‌های تنفسی شود؛ به‌ویژه درمیان جمعیت‌های آسیب پذیر مانند کودکان و سالمندان. تاثیرات بهداشتی جنگل زدایی همچنین می‌تواند سیستم‌های بهداشتی عمومی را تحت‌فشار قرار دهد، به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه که دارای منابع محدود هستند.

نابرابری جهانی

تاثیرات اجتماعی و اقتصادی جنگل زدایی نابرابری جهانی را دوچندان می‌کند، درحالی‌که منافع جنگل زدایی - مانند سودهای ناشی از قطع درختان، کشاورزی و معدن - اغلب در دست عده کمی متمرکز است، هزینه‌ها عمدتا بر دوش فقرا و اقشار محروم جامعه قرار دارد. مردم بومی، جوامع روستایی و کشورهای درحال‌توسعه اغلب بیشتر از سایرین از پیامدهای جنگل زدایی آسیب می‌بینند، هرچند که کمترین سهم را در ایجاد این مشکل دارند. این نابرابری در پاسخ جهانی به جنگل زدایی نیز مشهود است، درحالی‌که کشورهای توسعه‌یافته منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در جنگل کاری مجدد و شیوه های پایدار را دارند، کشورهای درحال‌توسعه اغلب فاقد توان مالی و فنی برای انجام این کار هستند. این چالش چرخه‌ای از فقر و تخریب محیط‌زیست ایجاد می‌کند که شکستن آن دشوار است. علاوه‌بر این، تقاضای جهانی برای کالاهایی مانند سویا، روغن نخل و گوشت که به جنگل زدایی منجر می‌شود، عمدتا توسط مصرف در کشورهای توسعه یافته هدایت می‌شود که نابرابری های جهانی را تشدید می‌کند.

مقابله با تاثیرات

برای مقابله با تاثیرات اجتماعی و اقتصادی جنگل زدایی، نیاز به رویکردی چندوجهی است که دولت‌ها، کسب‌وکارها و جوامع را دربر گیرد. یک استراتژی کلیدی، ترویج شیوه های پایدار استفاده از زمین است که تعادل بین توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط‌زیست را حفظ می‌کند. این می‌تواند شامل جنگل کاری و کشاورزی پایدار باشد که تاثیرات محیط‌زیستی را به حداقل می‌رساند. یک رویکرد مهم دیگر تقویت حقوق مردم بومی و جوامع محلی است. به رسمیت شناختن و حفاظت از حقوق زمین آنها می‌تواند به جلوگیری از جنگل زدایی کمک و اطمینان حاصل کند که آنها در مدیریت منابع خود نقش دارند. علاوه‌بر این، ارائه معیشت های جایگزین به این جوامع که به جنگل زدایی وابسته نیستند، می‌تواند فشار بر جنگل ها را کاهش دهد.

در سطح بین‌المللی، تلاش‌ها برای کاهش جنگل زدایی باید توسط سیاست‌هایی که به ریشه های مشکل می‌پردازند، حمایت شود. این شامل کاهش تقاضای جهانی برای کالاهایی است که به جنگل زدایی منجر می‌شوند و ترویج شیوه های تجارت منصفانه که اطمینان حاصل می‌کند که منافع این کالاها به‌طور عادلانه تر تقسیم می‌شود. توافق‌های بین‌المللی، با تعیین اهداف برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و ترویج شیوه های پایدار استفاده از زمین، مانند توافق پاریس نقش مهمی در مقابله با جنگل زدایی دارند. کسب‌وکارها نیز نقش حیاتی در مقابله با جنگل زدایی دارند. شرکت‌هایی که به کالاهای مرتبط با جنگل زدایی وابسته هستند، باید به زنجیره‌های تامین بدون جنگل زدایی متعهد شوند و در شیوه های پایدار سرمایه‌گذاری کنند. مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند با انتخاب آگاهانه تر، مانند خرید محصولات دارای گواهینامه پایدار یا کاهش مصرف کالاهایی که به جنگل زدایی منجر می‌شوند، کمک کنند. جنگل زدایی یک مساله پیچیده با تاثیرات اجتماعی و اقتصادی گسترده است. این مساله معیشت‌میلیون‌ها نفر را تهدید، به نابرابری های جهانی کمک و ثبات اقتصادی را تضعیف می‌کند. مقابله با این چالش‌ها نیازمند یک رویکرد جامع است که همه ذی‌نفعان، از جوامع محلی تا سازمان‌های بین‌المللی را دربر گیرد. با ترویج شیوه های پایدار استفاده از زمین، حفاظت از حقوق مردم بومی و کاهش تقاضای جهانی برای کالاهایی که به جنگل زدایی منجر می‌شوند، می‌توانیم به‌سوی آینده ای عادلانه تر و پایدارتر حرکت کنیم. وقت عمل اکنون است، قبل از اینکه هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی جنگل زدایی بیش از حد سنگین شود.

• خرابکاری در جنگل‌ها با آتش‌سوزی‌؟
• دوستی حساس اقتصاد و جنگل
• تولید نوشیدنی گازدار با CO2 موجود در هوا
• آسیب تخریب محیط زیست به گردشگری
• مدیرعامل فولاد مبارکه در مجمع عمومی عادی سالیانه: مسیر خلق آینده ای بهتر را ادامه می دهیم