پیامدهای جنگ تعرفه‌ای چین و آمریکا / یارانه‌ای که سوخت / بازار رمزارزها زیر سایه ترس + فیلم
اقتصادنیوز: سه موضوع کلیدی در «تیتر یک» امروز شنبه 19 مهر 1404 در کانون توجه قرار دارد: تداوم ناترازی بنزین به عنوان معضلی ساختاری که با قیمت‌گذاری نامتعادل تشدید شده، یافته‌های پژوهش جدید در خصوص تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر کاهش هشت درصدی ضریب جینی که متأسفانه با تورم خنثی شده، و تشدید جنگ تجاری چین و آمریکا بر سر فلزات استراتژیک که بر بازارهای جهانی تأثیر گذاشته است.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، در «تیتر یک» امروز شنبه 19 مهر 1404، سه موضوع کلیدی در کانون توجه قرار دارد: تداوم ناترازی بنزین به عنوان معضلی ساختاری که با قیمت‌گذاری نامتعادل تشدید شده، یافته‌های پژوهش جدید در خصوص تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر کاهش هشت درصدی ضریب جینی که متأسفانه با تورم خنثی شده، و تشدید جنگ تجاری چین و آمریکا بر سر فلزات استراتژیک که بر بازارهای جهانی تأثیر گذاشته است. همچنین نشریه تجارت فردا در شماره اخیر خود به بررسی پیامدهای انسانی تحریم‌ها پرداخته و کاهش 30 درصدی طبقه متوسط و محدودیت دسترسی به دارو را از آثار آن برشمرده است. در کنار این موارد، نوسانات بازار رمزارزها و گزارش جدید سازمان بین‌المللی کار در مورد عدالت اجتماعی، دیگر موضوعات «تیتر یک» امروز هستند که تصویر جامعی از چالش‌های اقتصادی فعلی ارائه می‌دهند.
درد ناترازی بنزین با افزایش قیمت دوا می‌شود؟
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با ناترازی در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله شبکه بانکی، انرژی و صندوق‌های بازنشستگی مواجه بوده است. اما به‌نظر می‌رسد که ناترازی بنزین حداقل از سال 1368 وجود داشته و در بیشتر سال‌های پس از آن مصرف بنزین از تولید آن بالاتر بوده است. به گواه کارشناسان اقتصادی عامل اصلی این روند در قیمت پایین این حامل انرژی و در نتیجه مصرف بالای آن نهفته است.
تأثیر مستقیم هدفمندسازی یارانه‌ها بر کاهش نابرابری
مقاله‌ای با عنوان «Fueling Inequality: A Novel Estimate from Large-Scale Reforms» اثر دکتر محمدعلی مختاری و حامد قدوسی، که در نشریه معتبر «Journal of Environmental Economics and Management» منتشر خواهد شد، به بررسی تأثیر جایگزینی یارانه‌های سوخت فسیلی با پرداخت‌های نقدی مستقیم بر کاهش نابرابری می‌پردازد. این پژوهش با استفاده از داده‌های حاصل از اجرای آزمایشی طرح هدفمندسازی یارانه‌ها در سه استان ایران در سال 1389، نشان می‌دهد که پرداخت نقدی معادل یک دلار در روز به ازای هر نفر، به‌طور متوسط ضریب جینی هزینه را حدود هشت درصد کاهش می‌دهد.
ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پرداخت‌کنندگان یارانه سوخت در جهان، نمونه مطالعاتی مناسبی برای این پژوهش بوده است. یارانه سوخت در ایران در سال 1389 بالغ بر 70 میلیارد دلار (معادل یک‌پنجم تولید ناخالص داخلی) بود، در حالی که یارانه کالاهای اساسی مانند نان و دارو تنها 5 میلیارد دلار برآورد می‌شد. با اجرای طرح هدفمندسازی، ضریب جینی پس از دهه‌ها تثبیت در سطح 0.43، به‌طور چشمگیری کاهش یافت و به زیر 0.37 رسید. با این حال، این اثر ماندگار نبود و با تثبیت مبلغ پرداختی در شرایط تورمی، ارزش واقعی یارانه نقدی تا سال 1397 به کمتر از یک‌چهارم مقدار اولیه کاهش یافت و نابرابری بار دیگر افزایش پیدا کرد.
مقاله با به‌کارگیری شاخص شدت تحریم‌های طراحی‌شده توسط پروفسور پسران، نشان می‌دهد که اگرچه تحریم‌ها تأثیر قابل توجهی بر شاخص‌های کلان اقتصادی داشته‌اند، اما از نظر آماری اثر مستقیمی بر ضریب جینی نداشته‌اند. در نتیجه، نویسندگان نتیجه می‌گیرند که حفظ ارزش واقعی پرداخت‌های نقدی در برابر تورم، کلید تداوم اثرات توزیعی این سیاست است و در صورت طراحی و به‌روزرسانی مناسب، می‌تواند به ابزاری مؤثر در تحقق عدالت اجتماعی تبدیل شود.
جنگ تجاری چین و آمریکا در فلزات کمیاب
چین کنترل‌های صادراتی فلزات کمیاب حیاتی را تشدید کرده است؛ اقدامی که درست پیش از دیدار مهم میان رئیس‌جمهورهای چین و آمریکا صورت گرفته است. این فلزات که در تولید فناوری‌های پیشرفته و نظامی نقش کلیدی دارند، اهرمی قدرتمند در دست پکن برای افزایش نفوذ در مذاکرات تجاری با واشنگتن محسوب می‌شوند. با محدود کردن صادرات این فلزات و تجهیزات پالایش مرتبط، چین عملاً دست برتر را در رقابت استراتژیک با آمریکا حفظ می‌کند.
پس از آن پرزیدنت ترامپ تویتی درباره اعمال تعرفه 100 درصدی روی محصولات چینی منتشر کرد که بازار سهام آمریکا با نوسانات شدید و سقوط مواجه شد. برخی تحلیلگران احتمال دادند تیم اقتصادی ترامپ از این شوک برای نوسان‌گیری استفاده کرده است.
بازار رمزارزها زیر سایه ترس
گزارش تازه کوین‌دسک نشان می‌دهد تب توکن‌های جدید فروکش کرده و پروژه‌هایی مانند کمپ، زان و اکس‌پل تا 88 درصد از ارزش خود را از دست داده‌اند. هم‌زمان، بازار کریپتو هفته‌ای پرتنش را پشت سر گذاشت و رمزارزهای اصلی از بیت‌کوین تا کاردانو همگی در محدوده منفی قرار گرفتند. تحلیل‌ها افت قیمت‌ها را ناشی از هیجانات زودگذر، فشار فروش پیش از عرضه و فضای جهانی پرریسک می‌دانند. شاخص ترس و طمع نیز به محدوده «ترس شدید» رسیده و فعالان بازار منتظرند ببینند آیا این سطح می‌تواند نقطه بازگشت بازار باشد یا آغاز رکودی تازه.
آخرین وضعیت عدالت اجتماعی در دنیا
آمار کودکان کار در دنیا چه قدر است؟ نابرابری دستمزد میان زنان و مردان کم شده است؟ چند نفر در دنیا در فقر مطلق زندگی می‌کنند؟ چند نفر با وجودی که شغل دارند، همچنان فقیرند؟ تازه‌ترین گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO) آخرین وضعیت عدالت اجتماعی را شرح داده است. سوگل دانائی از بخش منهای اقتصاد اکوایران، در تیتریک امروز، شنبه 19 مهر، بخش‌هایی از این گزارش را توضیح می‌دهد.
دیپلماسی اقتصادی، قدرتی فراتر از سیاست
محمد رضا بهرامن نایب رییس اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: دیپلماسی اقتصادی باید در کنار دیپلماسی سیاسی قرار بگیرد. اگر به طور کامل از دیپلماسی اقتصادی بهره می گرفتیم بی شک در شرایط فعلی نبودیم. اگر در نیویورک تیم اقتصادی حضور داشت می توانستیم اثر گذاری بسیار بیشتری نسبت به دیپلماسی سیاسی داشته باشیم. بخش معدن یکی از بخش های بسیار اثر گذار در توسعه دیپلماسی اقتصادی است.
معرفی تجارت فردا 610
ششصد و دهمین شماره هفته‌نامه «تجارت فردا» با تیتر روی جلد «نسخه مرگ» منتشر شد و این پرسش محوری را مطرح کرد که چرا تحریم‌های سازمان ملل عواقب شدیدتری نسبت به تحریم‌های آمریکا دارند. پرونده ویژه این شماره، با تمرکز بر تبعات انسانی تحریم‌ها، شامل میزگردی با حضور محمدرضا فرزانگان و نادر حبیبی، دو اقتصاددان، است. مطالعات این کارشناسان نشان می‌دهد تحریم‌ها به مثابه سلاحی پنهان، موجب افزایش نرخ مرگ و میر و کاهش دسترسی به داروهای حیاتی شده و در دوره قبلی، حدود سی درصد از اندازه طبقه متوسط کاسته است. این پرونده در گزارش‌هایی جداگانه، آثار تحریم را بر جان، معیشت، بازار کار و جامعه بررسی کرده است.
علاوه بر این، در فصل پرونده‌ها، گفت‌وگو با محسن جلال‌پور به راهکارهای مهار اقتصاد غیررسمی و گفت‌وگو با یحیی آل‌اسحاق به اثر تحریم بر معیشت اختصاص یافته است. فصل اقتصاد اجتماعی به سرنوشت صنایع در شرایط خشکسالی پرداخته و در بخش تحقیق، مقالاتی درباره نقش متخصصان مالی در نجات طبیعت و تأثیر آموزش والدین بر سرنوشت کودکان ارائه شده است. در فصل نوآوری نیز مصاحبه‌ای با حسین سلاح‌ورزی درباره خطر سلب مالکیت استارتاپ‌های ایرانی انجام شده و در نهایت، فصل کافه گردش مالی به بررسی کتاب‌های حوزه اندیشه و معرفی اقتصاددانی پرداخته که مفهوم «آبشارهای اطلاعاتی» را طرح کرده است.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید