چالش‌های استخدام تیم محصول و راه‌حل‌ها
یکی از چالش‌های حوزه استخدام و جذب نیرو ناآگاهی افراد برای ورود به سازمان‌هاست.
آنها اغلب نمی‌دانند چگونه وارد یک سازمان شوند و چه سازمانی برایشان بهتر است. «یوزراکس» که از حدود دو سال پیش دوره‌های آنلاین برگزار می‌کند، تصمیم گرفته این چالش را برای نیروها برطرف کند. به این ترتیب که با برگزاری دورهمی‌هایی بنا دارد متناسب با نیازها و چالش‌های افراد به دغدغه‌های کسانی که می‌خواهند وارد حوزه تولید محصول شوند را بر طرف کند و به سوال‌های آنان پاسخ دهد.
اولین دورهمی این مدرسه آنلاین با موضوع «چالش‌های استخدام تیم محصول» دوشنبه، 21 شهریور در ساختمان «وندار» برگزار شد. علیرضا نیکوکار، طراح و مبلغ تجربه کاربری، مدیریت پنل را بر عهده داشت. در این پنل آرش گیتی، هم‌بنیانگذار وندار و مدیرارشد محصول در وندار، رامین خطیبی، مدیر آژانس طراحی dexign، غزاله سروش، سرپرست طراحی محصول اسنپ و شیوا شریف‌پور، طراح تجربه کاربری دیوار، به چالش‌های این حوزه پرداختند.
صفر تا صد فرایند استخدام
فرایند استخدام در تیم‌ها و سازمان‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. اعضای این پنل هرکدام به تناسب رویکر سازمان خود به این سوال پاسخ دادند و از ساختار تیم خود گفتند.
غزاله سروش، سرپرست طراحی محصول اسنپ، با بیان اینکه در ساختار تیم، پوزیشن‌های این سازمان جداگانه است و پنج تیم وجود دارد گفت:
«بعد از نیازسنجی و بررسی اینکه برای چه حوزه‌ای نیرو می‌خواهیم فراخوان منتشر می‌کنیم. بعد از آن رزومه‌های دریافت شده توسط منابع انسانی (HR) برگزار می‌شود و بعد از آن افراد را به مصاحبه تکنیکال دعوت می‌کنیم که مصاحبه یک ساعت و نیم زمان می‌برد. سپس در مرحله بعد باید یک task انجام دهند. بعد به مصاحبه HR دعوت می‌شوند و سپس اگر گزینه مناسبی باشند پیشنهاد کاری داده می‌شود.»
شیوا شریف‌پور، طراح تجربه کاربری دیوار، نیز تقریبا فرایند مشابهی را بیان کرد. نیازسنجی، بررسی رزومه، بررسی پورتفولیو و نمونه کار، انجام یک task از مراحل فرایند استخدام در دیوار است.
همچنین رامین خطیبی، مدیر آژانس طراحی dexign با بیان اینکه در فرایند استخدام این استودیو دیزاین task وجود ندارد، به مراحلی مشابه مراحل استخدام در دیوار و اسنپ اشاره کرد.
آرش گیتی، هم‌بنیانگذار وندار، از تجربه متفاوت خود در فرایند استخدام گفت:
«ما با آزمون و خطا شروع کردیم که نیازهای خود را بسنجیم و ترکیب‌های مختلفی را در تیم امتحان کردیم. اگر برای هر لاین محصول یک طراح داشتیم که از نقطه شروع تا پایان را انجام دهد، چالش‌های خود را داشت.
چرخه تیم متمرکز و غیرمتمرکز را هم تجربه کردیم. نتیجه نهایی این بود بخشی را در این سیستم جدا کردیم و تمرکز در آن بر UI و بهتر کردن سیستم دیزاین است. در هر محصول هم یک دیزاینر در نظر گرفتیم که وظیفه‌اش ارزیابی و پژوهش است.
به این ترتیب حس کردیم با این روند نتیجه بهتری می‌توانیم بگیریم. Task را نداریم و قبل از مصاحبه منابع انسانی، مدارک (document) و توضیحات لازم برای کاری که انجام داده‌اند را در مصاحبه نیاز داریم. ویژگی مهمی که برایمان مهم است مستندسازی این داکیومنت‌هاست. جلسه مصاحبه رفتاری مرحله بعدی است و سپس سراغ درخواست می‌رویم.
رزومه؛ اولین طراحی
داشتن رزومه خوب یکی از ضرورت‌های فرایند استخدام است. فاکتورهایی که در رزومه نوشته می‌شود بسیار مهم است. برای مثال داشتن مهارت UX قبلا یک نکته مثبت بود اما الان یک فاکتور پایه است. علیرضا نیکوکار در پرسش بعدی خود درباره تفاوت رزومه خوب و بد پرسید و از چگونگی فرایند انتخاب از میان رزومه‌ها سوال کرد.
مدیرارشد محصول وندار از چالش‌های رزومه‌هایی که دریافت کرده گفت: مواردی که با آنها مواجه شدیم هم جالب است و هم گاهی تاسف‌برانگیز. برای مثال یک مهندس مکانیک که طراح با تجربه (سینیور) بود حتی نمی‌توانست معیارها را تعریف کند. متاسفانه این موارد زیاد است. فردی رزومه می‌فرستد که سه ماه سابقه کار دارد اما خود را سینیور معرفی می‌کند. درصد گذاشتن کنار مهارت‌ها نیز یک نکته بسیار منفی است.
او درمورد ویژگی‌های رزومه خوب ادامه داد:
ترتیب رزومه نوشتن خیلی مهم است. همچنین کیس استادی (case study) برای ارزیابی نیز باید رعایت شود.
گیتی در ادامه از آمار تعداد رزومه‌هایی که به دست وندار می‌رسد گفت: ما استارتاپ هستیم و جای اشتباه کمی داریم. در یک پروسه سه ماهه، 172 رزومه به دست ما رسیده، 42 تا از آنها به مصاحبه رسیده‌اند و 6 نفر به مرحله بعدی رفته‌اند. به دو نفر درخواست داده شده و با یک نفر از آنها به نتیجه رسیده‌ایم. بنابراین اگر برای جایی رزومه می‌فرستید خودتان ارزیابی کنید که می‌توانید آن کار را انجام دهید یا خیر.
او با اشاره به اینکه در مرحله اول رزومه‌ای را رد نمی‌کند، بیان کرد: رزومه‌ای ضعیف بوده و در مصاحبه متوجه شدیم چقدر سابقه کاری این فرد جذاب بوده ولی نتوانسته آن را در رزومه منعکس کند. بنابراین سعی می‌کنیم خیلی محتاط جلو برویم.
مدیر آژانس طراحی dexign درمورد ویژگی یک رزومه خوب گفت:
رزومه راهکاری است که به وسیله آن جای دیگری ما را بشناسد و اساسا کارکرد رزومه به نظر من همین است. بنابراین رزومه خوب رزومه‌ای است که این مساله را رعایت کند.
سروش، سرپرست طراحی محصول اسنپ، با اشاره به اینکه حرفه‌ای بودن در نوشتن درباره خودتان بسیار مهم است، بیان کرد: ما نیازهای خود را به HR اعلام کرده و اولویت‌های خود را مشخص می‌کنیم. بیشتر رزومه‌هایی را انتخاب می‌کنیم که دقیقا نکاتی را که ما احتیاج داریم را بیان کرده‌اند.
طراح تجربه کاربری دیوار اما از ویژگی‌های رزومه بد گفت نقطه اول استخدام، طراحی رزومه است و به آن به عنوان اولین محصول نگاه می‌کنیم. نکته اصلی این است که باید کارفرما را بشناسید و بدانید چه نیازهایی دارد و یک رزومه مرتبط بفرستید. یکی از اشکالات مهم این است که رزومه‌هایی سمت ما می‌آید که مشخص است ما را نمی‌شناسند. علاوه بر این، اولویت‌بندی ما را نمی‌دانند. یک الگویی که وجود دارد کنار مهارت‌هایشان درصد می‌نویسند و این یک نکته منفی است.
ویژگی‌های پورتفولیو و کیس استادی خوب
پورتفولیو و کیس استادی (case study) بخش مهم دیگر است که باید کسانی که می‌خواهند وارد این کار شوند، به آن توجه کنند. بیان علایق، شکست‌ها و تجربیات در پورتفولیو و کیس استادی از نکات مهم است. یک دیزاینر باید توانایی ارائه کردن داشته باشد.
قانع‌کننده نشان دادن یک موضوع از توانایی‌های لازم است. نیکوکار با بیان اینکه نوشتن تعداد زیاد کیس استادی احتمال دیده شدن کیس استادی خوب را پایین می‌آورد، از اعضای پنل خواست ویژگی‌های پورتفولیو و کیس استادی مناسب را بیان کنند.
گیتی در این باره گفت:
از نکات منفی‌ای که در کیس استادی دیده‌ام این است که همه جزئیات را به اشتراک می‌گذارند. یک پروسه کامل و خلاصه شده را باید بنویسید که در نهایت صحت‌سنجی و اگر کپی شده باشد مشخص می‌شود.
او درمورد افراد جونیور (تازه‌کار) که تا به حال پروژه‌ای نداشته‌اند می‌گوید: آنها را تشویق می‌کنم که روزی چند ساعت یک پروسه‌ای را مثلا برای اسنپ عوض کنند. اما در این مرحله صداقت مهم است. اگر تیمی کاری را انجام داده‌اید حتما آن را ذکر کنید.
سروش پورتفولیو و کیس استادی را یک راه ارتباطی برای اینکه افراد مهارت‌ها و دانش‌شان را با کسی که می‌خواهد کارش را به دست آنها بسپارد به اشتراک بگذارد، معرفی می‌کند.
خطیبی با اشاره به داشتن صداقت در نوشتن پورتفولیو و کیس استادی، گفت:
شما می‌خواهید وارد یک رابطه‌ای با یک مجموعه شوید و اگر مورد غیرواقعی‌ای را بیان کنید بالاخره مشخص می‌شود. اگر خود واقعی‌تان باشید اما تجربه‌تان کم باشد، شانس بیشتری برای کار دارید.
و در آخر این بخش از سوالات شریف‌پور بیان کرد: اگر فقط یک کیس استادی خوب داشته باشید بهتر از چندین کیس استادی است که زیاد نکات مثبتی ندارد. تشخیص مساله درست و حل کردن مساله به شیوه صحیح دو مورد مهم در نوشتن کیس استادی است.
کلیدی‌ترین بخش استخدام
جلسه مصاحبه مهم‌ترین بخش استخدام است. آرش گیتی از روند مصاحبه وندار گفت: ما یک کلیشه اول مصاحبه داریم و یک کلیشه آخر مصاحبه. کلیشه اولمان این است که به فرد مصاحبه‌شونده می‌گوییم «ما رزومه شما را مطالعه کردیم.
ولی الان دوست داریم شفاهی و از زبان خودتان بشنویم که تا به حال چه کارهایی انجام داده‌اید؟» در این مرحله هوشمندی فرد برای ما مهم است، اینکه چه چیزی را برای صحبت کردن انتخاب می‌کند. او با اشاره به اینکه بهترین توضیحات باید نهایتا در ده دقیقه ارائه شود، گفت:
بعد از توضیحات فرد، سراغ تخصص‌هایی که دارد می‌رویم و بعد وارد فاز ارزیابی می‌شویم. گیتی ادامه داد: گاهی در مصاحبه خود فرد مصاحبه را پیش می‌برد که معمولا خیلی جذاب است و مصاحبه ما با این افراد طولانی‌تر می‌شود.
مدیر آژانس طراحی dexign از تشابه پروسه این استودیو با وندار گفت و ادامه داد: زمان مصاحبه برای ما مهم است و فرد باید در زمان مشخصی صحبت کند و به سوالات ما جواب دهد. بخش دیگری از مصاحبه ما حل مساله است.
یک مساله را برای آنها شرح می‌دهیم و می‌پرسیم چگونه اقدام می‌کنند. مثلا یک دیزاین خوبی اتفاق نیفتاده و می‌خواهید آن را به هم‌تیمی‌تان انتقال دهید. چطور آن را مدیریت می‌کنید؟ این بخش برای ما خیلی اهمیت دارد.
سرپرست طراحی محصول اسنپ از مهارت «گوش دادن» در مصاحبه گفت:
ما قبل از مصاحبه تکنیکال یک مصاحبه تلفنی داریم و توضیح می‌دهیم چه چیزهایی در جلسه مصاحبه اصلی نیاز داریم. اکثرا وقتی وارد مصاحبه اصلی می‌شوند خوب گوش نداده‌اند که از آنها چه چیزی خواسته بودیم.
طراح تجربه کاربری دیوار نیز قدرت مذاکره در مصاحبه و توانایی تصمیم‌گیری را از ویژگی‌های مثبت در مذاکره دانست.
در بخش‌های پایانی پنل مدیرارشد محصول وندار از داشتن مهارت تفکر طراحی صحبت کرد: تفکر طراحی (Design Thinking) یک ویژگی مهم در این رشته است. یعنی بدانید حل مساله چگونه باید باشد. فقط فکر کردن و طراحی کردن مهم نیست. باید از آن حتی در زندگی شخصی استفاده کنید.
آرش گیتی درمورد یکی از ویژگی‌های مهم این کار گفت: این یک شغل تعاملی است. شما باید بتوانید با افراد مختلف ارتباط برقرار کنید. معمولا اشخاص با ویژگی‌های درونگرا مناسب این کار نیستند. خلاقیت در این کار مهم است. یعنی اینکه شما چگونه برای مساله‌ای راه‌حل پیدا می‌کنید.
در آخر این پنل توصیه اعضا به افراد تازه‌کار این بود که اگر تجربه‌ای ندارند، طراحی رزومه خوبی داشته باشند و رعایت این موضوع ورودشان را به این مسیر تسهیل می‌کند.
