چطور بفهمیم دهک چندم هستیم؟ / شیوه اعتراض به دهک‌بندی خانوارها

وب‌گاه عرشه آنلاین 1402/05/30 - 19:16 مشاهده در مرجع

یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیکی وارد مرحله تازه ای می شود . دهک بندی یارانه بگیران قرار است تغیید کند . .

به گزارش عرشه انلاین معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: تا به امروز دهک‌های جامعه نسبت به مرحله قبل تغییر نکرده است، اما به زودی داده‌های جدید خود را اعمال می‌کنیم.

او تأکید کرد: دهک‌ها نسبت به مرحله قبل تغییر نکرده است و ما به زودی داده‌های جدید خود را اعمال می‌کنیم و تغییر دهک را خواهیم داشت. از اکنون تا ماه آینده تغییری ایجاد نخواهد شد. یک سوم جمعیت کشور در همین سه دهک قرار دارند.

سه دهک اول درآمدی چیست و چه کسانی را شامل می‌شود؟

به طور مشخص، تعریف سه دهک اول درآمدی چیست و چه کسانی را شامل می‌شود؟

در سال‌های گذشته، دهک‌بندی با توجه به میزان درآمد خانوار انجام می‌شد، اما پس از آن تصمیم بر این گرفته شد که غربالگری دهک‌ها بر اساس «آزمون وسع» صورت گیرد.

در این باره در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان توضیحاتی ارائه شده است. غربالگری در آزمون وسع بر اساس مولفه‌هایی مانند تعداد اعضای خانوار، جنسیت سرپرست خانوار، تعداد خودرو، مجموع ارزش خودرو، تعداد ملک اظهاری، تعداد سفر‌های خارجی، گردش حساب، شغل افراد و... انجام می‌شود. همچنین، مواردی مثل معلولیت و بیماری‌های خاص هم در این غربالگری مد نظر قرار می‌گیرند.

پیشتر، اطلاعاتی هم در مرکز آمار ایران درج شده بود که نشان می‌داد کدام خانواده با چه میزان درآمد به چه دهکی تعلق دارد. اگر هزینه کل یک خانوار به طور متوسط 3.3 نفره، حدود 700 تا یک میلیون و 600 هزار تومان در ماه باشد، این یعنی در دهک اول قرار می‌گیرند و جزو 10 درصد فقیرترین خانوار‌های کشور هستند. در ضمن، اگر هزینه خانوار حدود یک میلیون و 700 هزار تومان باشد در دهک دوم و اگر هزینه دو میلیون تومان باشد، در دهک سوم قرار می‌گیرند.

چطور بفهمیم در چه دهکی قرار داریم؟

چطور بفهمم دهک چندم هستم؟ این سوالی است که هر شهروند ایرانی شاید بارها از خود پرسیده باشد؟ چند سال است که بخشی از یارانه هایی که به سوخت، برخی مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام از این دست اختصاص می یافت، در قالب طرح هدفمندسازی یارانه ها، به طور مستقیم و نقدی به حساب سرپرست خانوار ها واریز می شود. پس از آن دهک بندی جامعه برای پرداخت یارانه در دستور کار قرار گرفت. به این صورت که سه دهک پردرآمد جامعه از دریافت یارانه کنار گذاشته شدند و هفت دهک باقی‌مانده یعنی اقشار کم‌درآمد مشمول دریافت یارانه هستند. در پی این تصمیمات، سوال مهمی که برای اغلب خانواده ها به وجود آمد این بود که چطور بفهمیم دهک چندم هستیم؟ در ادامه این مطلب روش فهمیدم دهک خانوارها توضیح داده می شود.

سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است هموطنان می‌توانند برای اطلاع از دهک‌بندی خود از دو کانال اقدام کنند؛ راه نخست، شماره گویای 09200006369 است که بعد از تماس، با وارد کردند کد ملی سرپرست خانوار و همچنین وارد کردن یک شماره تلفن همراه که به نام سرپرست است، دهکی که در آن قرار دارند اعلام می‌شود.

راه دیگر مراجعه به سامانه hemayat.mcls.gov.ir است که وضعیت دهک‌بندی را مشخص و اعلام می‌کند.

استعلام دهک بندی یارانه

مرحله اول:ابتدا به سایت "سامانه مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه ها به نشانی hemayat.mcls.gov.ir مراجعه فرمائید و در بالای صفحه بر روی دکمه ورود / ثبت نام کلیک کنید.

مرحله دوم:سپس به صفحه ای همانند تصویر زیر هدایت می شوید که می بایست اطلاعات خواسته شده اعم از:

- شماره ملی سرپرست خانوار

- شماره حساب واریز یارانه

- مشخص کردن تعداد خانوار

- شماره ملی یکی از اعضای خانوار تحت پوشش

- تصویر امنیتی

را وارد و در انتها بر روی دکمه ورود کلیک کنید.

مرحله سوم:در این قسمت وضعیت یارانه شما مشخص می شود که شامل دریافت یارانه نقدی هست یا خیر (مشمول / غیرمشمول)، در تصویر زیر برای یکی از اعضای خانور نمایش داده شده که مشمول دریافت یارانه می باشد.

در پایان هم بر روی نمایش شناسنامه اقتصادی خانوار جهت مشاهده دهک بندی یارانه خود کلیک کنید.

مرحله چهارم:

و بالاخره در پایان نتیجه بررسی دهک بندی یارانه شما توسط دولت که با بررسی اطلاعات دارایی و مالی خانوار شماست، نمایش داده می شود.

یارانه 1402 برای همه دهک ها

سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از افزایش 20 درصدی مبلغ یارانه کالابرگ الکترونیک خبر داد و گفت: «دولت در حوزه کالابرگ اقدامات جدیدی را در دستور کار قرار داده و قرار است در گام نخست، میزان یارانه‌ی یارانه بگیران در سه دهک اول به شرط خرید 70 درصد کالا 20 درصد افزایش پیدا کند.»

مرتضوی اجرای اثربخش این طرح را نیازمند همراهی و هماهنگی گسترده در تمامی استان‌های کشور دانست و افزود: «به دنبال تأکیدات ریاست جمهوری و به منظور تأمین سبد تغذیه خانوارهای کم‌درآمد، تأمین منابع مالی افزایش 20 درصدی اعتبار یارانه کالابرگ در دستور کار دولت قرار گرفته است که اجرای سراسری و فراگیر طرح کالابرگ الکترونیکی به مهار تورم و ثبات بازار کمک می‌کند».

طرح ملی کالابرگ الکترونیک سال گذشته و در راستای اجرای قانون مصوب مجلس به شکل سراسری و آزمایشی در کشور راه‌اندازی شد و طبق آخرین گزارش‌ها بیش از 50 هزار فروشگاه به سامانه کالابرگ الکترونیک متصل شده اند تا مردم بتوانند خرید کنند.

بر اساس اطلاعیه جدید وزارت کار از 13 خرداد ماه 1402 مرحله جدید طرح ملی کالابرگ الکترونیک در خصوص خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی به اجرا در می‌آید و یارانه اعتباری خانوارهای مذکور 20 درصد افزایش می‌یابد که 80 هزار تومان می‌شود و شرط استفاده از این مبلغ خرید تا سقف 70 درصد مبلغ یارانه است که معادل 320 هزار تومان به ازای هر نفر می‌شود. در این طرح کارت جدیدی صادر نمی‌شود و تمام کارت‌های بانکی به نام سرپرست خانوار قابل استفاده است.

پیش از این 9 قلم کالا شامل پنیر، شیر کم چرب، تخم مرغ، گوشت مرغ، روغن مایع، ماکارونی، برنج ایرانی، ماست و قند و شکر این طرح پیش بینی شده بود و مردم می‌توانستند با استفاده از اعتبار یارانه خود در هر ماه این اقلام را از هر عنوان و برند و نشان تجاری خریداری کنند ولی در حال حاضر با افزوده شدن اقلام پروتئینی، حبوبات و گوشت منجمد گوساله امکان خرید 11 قلم کالای اساسی برای متقاضیان فراهم شده است.

مبلغ پرداخت یارانه برای دهک‌های اول تا سوم 400 هزار تومان است که در مرحله جدید به یارانه خانوارهایی که این مبلغ را دریافت می‌کنند 20 درصد معادل 80 هزار تومان اضافه می‌شود و به شرط خرید 70 درصد کالا در طرح، امکان استفاده از 80 هزار تومان وجود دارد و 6 فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ شامل افق کوروش، رفاه، دیلی مارکت، جانبو، گندم و هفت در این طرح ملی مشارکت دارند. در شهرها و روستاهای کوچک نیز برخی فروشگاه‌های خُرد به بارکدخوان مجهز شده‌اند تا دسترسی مردم و امکان بهره‌مندی عمومی از کالابرگ الکترونیکی فراهم شود.

استفاده از کالابرگ الکترونیکی اختیاری است و خانوارها می‌توانند یک ماه زودتر از واریز یارانه از اعتبار خود استفاده و از هر فروشگاه یا سوپرمارکتی، کالای مورد نظر خود را از لیست 11 قلم کالای اساسی پیش گفته با هر عنوان و برندی انتخاب و خریداری کنند.

همچنین خانوارها می‌توانند جهت مشاهده موجودی و باقیمانده اعتبار یارانه و لیست موجودی کالاها با تلفن همراه سرپرست خانوار کد دستوری #28*788* و #1463*500* را شماره‌گیری کرده یا به درگاه اینترنتی shoma.sfara.ir مراجعه کنند.

سایر خانوارهای دهک‌های اول تا سوم در مرحله بعدی طرح تحت پوشش قرار خواهند گرفت و زمان اجرای مراحل بعدی، اطلاع‌رسانی خواهد شد.

سه دهک اول یارانه‌بگیران چه کسانی هستند؟

کالابرگ الکترونیکی برای تمام مشمولان یارانه درنظر گرفته شده، اما تنها بخشی از خانوار‌های حاضر در دهک اول تا سوم توانستند به مبلغ اضافی دست پیدا کنند که 80 درصد یارانه خردادشان را صرف خرید اقلام خوراکی کرده بودند. جمعیت سه دهک اول درآمدی، 24 میلیون نفر است که از این تعداد دو میلیون و 200 هزار خانوار، معادل حدود 8.5 میلیون نفر، زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند.

جدول دهک‌بندی یارانه براساس داده‌های سال 1401

دسته‌بندی دهک خانوار

میزان درآمد براساس آمار رسمی

میزان درآمد تقریبی براساس تورم

دهک اول

یک میلیون و 650 هزار تومان

سه میلیون و 710 هزار تومان

دهک دوم

دو میلیون و 335 هزار تومان

پنج میلیون و 254 هزار تومان

دهک سوم

دو میلیون و 760 هزار تومان

شش میلیون و 210 هزار تومان

دهم چهارم

سه میلیون و 265 هزار تومان

هفت میلیون و 745 هزار تومان

دهک پنجم

سه میلیون و 625 هزار تومان

هشت میلیون و 156 هزار تومان

دهک ششم

چهار میلیون و 130 هزار تومان

9 میلیون و 300 هزار تومان

دهک هفتم

چهار میلیون و 735 هزار تومان

10 میلیون و 654 هزار تومان

دهک هشتم

پنج میلیون و 400 هزار تومان

12 میلیون و 150 هزار تومان

دهک نهم

شش میلیون و 720 هزار تومان

15 میلیون و 150 هزار تومان

دهک دهم

10 میلیون و 500 هزار تومان

23 میلیون و 630 هزار تومان

مقامات دولتی وعده داده‌اند به‌زودی پس از سه دهک اول یارانه‌بگیران، امکان استفاده از یارانه تشویقی برای مشمولان حاضر در سایر دهک‌های درآمدی فراهم خواهد شد.

یارانه هر عضو خانوار حاضر در دهک اول تا سوم، 400 هزار تومان است. به این ترتیب در موعد پرداخت یارانه که فعلا بیستم هر ماه است، 800 هزار تومان به حساب سرپرست خانوار دونفره ریخته می‌شود. یارانه واریزی به حساب خانوار سه‌نفره حاضر در دهک درآمدی یک تا سه، یک میلیون و 200 هزار تومان، برای خانوار چهار‌نفره یک میلیون و 600 هزار تومان و برای خانوار پنج نفره، دو میلیون تومان است.

یارانه خانوار دهک چهار تا 9 به‌ازای هر نفر 300 هزار تومان محاسبه می‌شود. خانوار دونفره ماهی 600 هزار تومان، خانوار سه‌نفره ماهی 900 هزار تومان، خانوار چهارنفره ماهی یک میلیون و 200 هزار و خانوار پنج‌نفره ماهیانه رقم یک میلیون و 500 هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند. همین ترتیب در پرداخت کالابرگ رعایت می‌شود.

کالابرگ الکترونیک قرار است بدون تغییر در رقم و جزییات به روال جاری در حساب بانکی سرپرست خانوار‌ها شارژ شود تا خود مردم تصمیم بگیرند یارانه را در قالب کالابرگ برای خرید اعتباری 11 قلم کالا شامل خواروبار، لبنیات، پروتئین هزینه کنند یا همچون گذشته به‌شکل نقدی از عابربانک‌ها برداشت کنند. اولویت، اما با خرید کالا، حمایت از سبد غذایی و جلوگیری از تزریق نقدینگی مضر به اقتصاد کشور است.

خانوار‌هایی مشمول یارانه تشویقی می‌شوند که در قالب طرح کالابرگ الکترونیکی سراغ خرید اقلام خوراکی می‌روند. افزایش 20 درصدی یارانه به‌ازای هر نفر جداگانه محاسبه خواهد شد. در این حالت یک خانوار چهارنفره حاضر در دهک اول تا سوم، علاوه بر یک میلیون و 600 هزار تومان یارانه معمول، بابت افزایش 20 درصدی یارانه، می‌تواند از 320 هزار تومان اضافی برخوردار شود. برداشت مبلغ یارانه تشویقی به‌شکل پول نقد امکان‌پذیر نیست و باید آن را حتما صرف خرید 11 قلم کالای ضروری کرد. شیر، پنیر، تخم‌مرغ، مرغ، روغن مایع، ماکارونی، قند و شکر، ماست پرچرب، برنج ایرانی، حبوبات و گوشت منجمد گوساله از جمله اقلامی هستند که در طرح کالابرگ ارائه می‌شوند.

کالابرگ به سرپرست خانوار اجازه می‌دهد تقریبا حدود یک ماه قبل از واریز یارانه نقدی، خرید اعتباری کالا‌هایی پرمصرف مانند قند، شکر، برنج، ماکارونی، روغن، تخم‌مرغ، مرغ، انواع لبنیات و گوشت را انجام دهد. محاسبه و مدیریت یارانه و اعتبار تشویقی با مراجعه به سامانه «شما» به نشانی shoma.sfara.ir، دانلود اپلیکیشن شما یا با استفاده از کد دستوری ستاره، 500، ستاره، 1463، مربع امکان‌پذیر است. این کددستوری اجازه می‌د‌هد حتی بدون داشتن گوشی هوشمند، باقیمانده اعتبار و جزییات تراکنش‌های یارانه و کالابرگ را زیر نظر بگیرید.

کالابرگ الکترونیکی به‌صورت اختیاری در دسترس مردم قرار می‌گیرد و به سرپرست خانوار اجازه می‌دهد یک ماه زودتر از یارانه در قالب اعتبار استفاده کند. چنانچه سرپرستان خانوار به کالابرگ الکترونیکی و یارانه اضافی تمایل نداشته باشد، می‌تواند در موعد همیشگی، مبلغ یارانه نقدی را از خودپرداز بگیرد.

نحوه اطلاع از دهک یارانه خانوار

نحوه اطلاع از دهک یارانه به‌صورت سیستمی است. سرپرست خانوار باید به سامانه حمایت در نشانی hemayat.mcls.gov.ir بروید و با ارائه یک‌سری اطلاعات مثل شماره‌ملی، شماره‌حساب، تعداد اعضای خانوار و شماره‌ملی یکی از اعضای خانوار، ابتدا وضعیت پرداخت یارانه خانوار را بررسی کند. با کلیک روی گزینه نمایش شناسنامه اقتصادی خانوار، نتیجه بررسی دهک‌بندی یارانه شما توسط دولت که براساس اطلاعات دارایی و مالی خانوار شما انجام شده است، نمایش داده می‌شود.

دهک‌بندی خانوار توسط دولت طبق داده‌های آماری انجام می‌شود و به‌همین دلیل ممکن است برای عموم مردم غریب باشد. مرکز آمار هرسال در گزارش بودجه خانوار، بر اساس مجموع درآمد و هزینه‌های سالانه، خانوار‌ها را در 10 گروه دسته‌بندی می‌کند. دهک اول کم‌درآمدترین گروه و دهک دهم پردرآمدترین گروه خانوار‌ها را تشکیل می‌دهند. آخرین گزارش رسمی مرکز آمار در سال 1400 ارائه شده و به دهک‌بندی خانوار‌های ایرانی در سال 1399 پرداخته است. انتشار آمار از آن سال به‌بعد متوقف شده تا مجبور شویم برای اطلاع از دهک یارانه و محاسبه تقریبی جایگاه خانوار خود بین دهک‌های درآمدی در سال 1402، دو تا تورم 50 درصدی را به فرمول رسمی اضافه کنیم. پس از این راه ممکن نیست به نتیجه برسیم.

دهک اول تا نهم درآمدی چگونه طبقه‌بندی می‌شوند؟

دهک یارانه خانوار براساس میزان درآمد و هزینه‌هایشان مشخص می‌شود و برای این منظور یک‌سری فرمول وجود دارد. مرکز آمار بر اساس همین محاسبات می‌گوید پایین‌ترین طبقه اقتصادی در کشور، افرادی هستند که در دهک اول هزینه و درآمد قرار می‌گیرند.

دهک اول یارانه ضعیف‌ترین قشر هستند و هزینه‌های ماهانه‌شان پایین‌تر از سایر دهک‌ها است. خانوار دهک اول در خانه‌ای زندگی می‌کنند که به طور متوسط 75 مترمربع زیربنا دارد. حدود 20 درصد این خانوارها، اجاره‌نشین هستند. گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد جمعیت خانوار حاضر در دهک اول به طور متوسط 2.6 نفره است و نصف جمعیت خانوار یعنی 1.3 نفر درآمد دارند. سرپرست خانوار دهک اول عموما به‌عنوان کارگر ساده فعالیت می‌کند و کارکنان خدماتی یا فروشندگان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

دهک دوم، از خانوار‌هایی تشکیل شده که متوسط متراژ محل سکونت‌شان بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، حدود 82 مترمربع است. 19 درصد خانوار‌های دهک دوم در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. خانوار دهک دوم به طور متوسط 3.1 نفر عضو دارد و از این بین آنها، 1.4 نفر درآمد دارند. شغل اغلب سرپرستان خانوار دهک دوم کارگر ساده است و مشاغلی مثل صنعتگران و کارکنان بخش صنعت، رانندگان و متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات در رتبه‌های بعدی قرار دارد.

خانوار دهک سوم براساس گزارش رسمی مرکز آمار در خانه‌ای زندگی می‌کند که به طور متوسط 87 مترمربع زیربنا دارد. 21 درصد خانوار‌های دهک سوم اجاره‌نشین هستند. 1.4 نفر از اعضای این خانوار 3.3 نفره به‌طور معمول، درآمد کسب می‌کند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک سوم در گروه صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوط به آن جای می‌گیرد و کارگر ساده در رتبه بعدی قرار دارد. بخشی از سرپرستان خانوار دهک سومی در گروه شغلی رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات قرار می‌گیرند.

خانوار حاضر در دهک چهارم درآمدی، مطابق گزارش‌های مرکز آمار عموما در یک واحد 92 متری زندگی می‌کند. یک خانوار دهک چهارمی به طور میانگین 3.45 نفره جمعیت دارد که از این تعداد، 1.45 نفرشان شغل و درآمد دارند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک چهارم عموما رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات است و مشاغل حوزه صنعت و کارکنان خدماتی و فروشندگان در رتبه بعدی قرار می‌گیرند.

خانوار دهک پنجم را کسانی تشکیل می‌دهند که محل سکونت‌شان به‌طور متوسط 94 مترمربع مساحت دارد. 17 درصد این خانوار‌ها اجاره‌نشین هستند. خانوار دهک پنجم به طور میانگین از 3.5 نفر تشکیل شده و از این تعداد 1.5 نفر شغل و درآمد دارند. سرپرست این خانوار اغلب در حوزه صنعت مشغول به‌کار است و رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات در رتبه بعدی قرار می‌گیرند.

خانوار دهک ششم در خانه‌ای زندگی می‌کند که به‌طور متوسط 95 مترمربع است. جمعیت خانوار دهک ششم 3.5 نفر برآورد می‌شود و 1.4 نفر آن‌ها درآمد دارند. شغل اصلی سرپرستان خانوار دهک ششم در حوزه صنعت طبقه‌بندی می‌شود.

خانوار دهک هفتم به‌طور متوسط در خانه 100 متری زندگی می‌کند. 1.6 نفر از جمعیت 3.6 نفره خانوار حاضر در دهک هفتم شغل دارند و به‌طور مرتب یا نامظم درآمد کسب می‌کنند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک هفتم، در گروه رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران قرار می‌گیرد و بخش قابل‌توجهی در حوزه صنعت مشغول به‌کار هستند.

سرپرست خانوار دهک هشتم اغلب در مشاغل بخش صنعت، مشغول به‌کار است. تنها 13 درصد خانوار‌های دهک هشتم در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. جمعیت خانوار دهک هشتم به‌طور متوسط 3.5 نفر است که 1.5 نفر از آن‌ها شغل و درآمد دارند. بخش قابل توجهی از سرپرستان خانوار‌های حاضر در دهک هشتم درآمدی را متخصصان علمی و فنی تشکیل می‌دهد.

خانوار دهک نهم، در خانه‌ای زندگ می‌کند که به‌طور متوسط 110 مترمربع مساخت دارد. محل زندگی 12 درصد خانوار دهک نهم، اجاره‌ای است. متخصصان علمی و فنی، شغل اصلی سرپرستان خانواده‌ها در دهک نهم است. فروشندگان و کارکنان بخش خدمات نیز در رتبه بعدی قرار می‌گیرند. به‌طور متوسط از هر 3.5 نفر عضو خانوار دهک نهم، 1.6 نفرشان درآمد دارد.

دهک دهم پردرآمدترین خانوار ایرانی است. آن‌ها بیشتر از سایر خانوار‌ها پول درمی‌آورند و همچنین بیشتر از بقیه خرج می‌کنند. نکته عجیب درباره خانواده‌های دهک دهم این است که هزینه‌شان از میزان درآمدشان پیش گرفته (آمار است دیگر). محل زندگی خانوار دهک دهم، به طور میانگین 120 متر مربع مساحت دارد. اغلب این خانوار‌ها صاحبخانه هستند و تنها هشت درصدشان در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. بخش بزرگی از خانوار‌های دهک دهمی را متخصصان علمی و فنی تشکیل می‌دهند. قانون‌گذاران، مقامات عالی‌رتبه و مدیران نیز به‌عنوان سرپرست خانوار دهک دهم قرار می‌گیرند. جمعیت خانوار دهک دهمی، به‌طور متوسط 3.5 نفر است و 1.7 نفر از آن‌ها کار می‌کنند و درآمد دارند.

هم اکنون دیگران می خوانند