چه زمانی می‌توان انتظار رفتار مناسب رای‌دهی از شهروندان داشت؟
پژوهشگران روان‌شناسی دانشگاه پیام‌نور تاثیر خودکارآمدی روانی، بهزیستی اجتماعی و سلامت روان را در رفتار رای‌دهی افراد بررسی کردند. این بررسی‌ها نشان داد زمانی می‌توان انتظار رفتار مناسب رای‌دهی از افراد جامعه را داشت که سلامت روانی و اجتماعی مناسبی بر وضعیت عموم افراد جامعه حاکم باشد.
به گزارش ایسنا، تحلیل جامعه‌شناختی رفتار انتخاباتی شهروندان، از بیشترین مطالعاتی است که در کشورهای غربی مثل ایالات متحده آمریکا، انگلستان، فرانسه و ایتالیا که دموکراسی و احزاب در آن‌ها نهادینه شده، انجام می‌شود. این سوال که چه عواملی رفتار رای‌دهی شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، از موضوعات مهم این حوزه مطالعاتی است.
عوامل روانی و اجتماعی متعددی در رفتار رای‌دهی افراد، تاثیرگذار است. نمونه‌هایی از این عوامل خودکارآمدی، سلامت روان و بهزیستی اجتماعی هستند که می‌توانند در رفتار رای‌دهی اثر گذار باشند ولی تاکنون در هیچ‌یک از مطالعات، تاثیر آن‌ها بررسی نشده است. بر همین اساس پژوهشگران روان‌شناسی تاثیر این عوامل را بر رفتار رای‌دهی شهروندان بررسی کردند.
«خودکارآمدی»؛ ادراک توانایی‌ها برای انجام دادن عملی مطابق میل است. افرادی که خودکارآمدی روانی زیادی دارند معتقدند که می‌توانند به طور موثر با رویدادها و شرایطی که مواجه می‌شوند، برخورد کنند. از آن‌جایی که آن‌ها در غلبه بر مشکلات انتظار موفقیت دارند، در تکلیف‌ها استقامت کرده و اغلب در سطح بالایی عمل می‌کنند. افرادی که خودکارآمدی روانی پایینی دارند؛ معتقدند که اصولا نمی‌توانند رفتار مهمی انجام دهند.
«سلامت روان» نیز اثرات قابل توجهی در رفتارهای افراد دارد. بنابه تعریف سازمان جهانی بهداشت؛ سلامت روان قابلیت ایجاد ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی و حل مناسب و منطقی تضادهای غریزی و تمایلات شخصی است؛ به طوری‌که فرد بتواند از مجموعه تضادها، ترکیبی متعادل به وجود آورد.
همچنین «بهزیستی اجتماعی»؛ نوعی بهداشت روانی و اجتماعی است که در صوت تحقق آن، شهروندان دارای انگیزه و روحیه شادند و در نهایت جامعه شاداب و سلامت خواهد بود. برخورداری از بهزیستی اجتماعی، می‌تواند باعث مقاومت در برابر رویدادهای تنش‌زا شود.
برای انجام این مطالعه 400 نفر از افراد بالای 20 سال شهر تهران که حداقل یک‌بار در انتخابات شرکت کرده بودند، به صورت تصادفی انتخاب شده و از طریق پرسش‌نامه مورد بررسی قرار گرفتند. برای این بررسی، ابتدا چهار منطقه شهر تهران به صورت تصادفی انتخاب شد و پژوهشگران با مراجعه به درب منازل، مسجد و سایر مراکز تجمع افراد، نمونه‌گیری انجام دادند.
با بررسی و تحلیل آماری پرسش‌نامه‌ها مشخص شد که بهزیستی اجتماعی، خودکارآمدی و سلامت روان بر رفتار رای‌دهی تاثیر معنادار دارند.
بنابر یافته‌های این پژوهش؛ به ترتیب خودکارآمدی روانی، بهزیستی اجتماعی و سلامت روان، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های رفتار رای دهی هستند و می‌توانند رفتار رای‌دهی افراد را پیش‌بینی کنند.
به گفته پژوهشگران؛ این مطالعه زمانی می‌توان انتظار رفتار مناسب رای‌دهی از افراد جامعه را داشت که سلامت روانی و اجتماعی مناسبی بر وضعیت عموم افراد جامعه حاکم باشد و این نکته بسیار مهمی است که باید در تربیت سیاسی - اجتماعی افراد جامعه مدنظر قرار گیرد.
این تحقیق، برگرفته از پایان‌نامه رکسانا ساسان‌نژاد؛ دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه پیام نور است که در انجام آن مجید صفاری‌نیا و احمد علیپور؛ اساتید دانشگاه پیام نور تهران نیز مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه زمستان سال 1399 به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «پیش‌بینی رفتار رای‌دهی بر اساس سلامت روان، بهزیستی اجتماعی و خودکارآمدی روانی شهروندان تهرانی در انتخابات» در فصل‌نامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی منتشر شده است.
انتهای پیام