چگونه وارد بورس کالا شویم؟

بورس کالا چیست؟

در بازار بورس می‌توان هر کالایی را با شرایطی خاص معامله نمود. بورس کالا ایران برای عرضه‌کنندگان و متقاضیان خرید و فروش کالاها، بستری قانونمند به‌وجود آورده است تا وارد بازار معاملات شوند. بورس، قابل نظارت بوده و فضایی ایجاد کرده است که در هزینه‌های بازاریابی و فروش شرکت‌کنندگان صرفه‌جویی خواهد شد. این بازار ابزارهای مالی جدیدی نیز ارائه می‌دهد که سبب رشد بیشتر آن خواهد شد.

انواع بازارها در بورس کالا

• بازار فیزیکی بورس کالا: در این بازار، محصولات فیزیکی خاصی معامله خواهند شد. این محصولات شامل فرآورده‌های نفتی، انواع محصولات پتروشیمی، کشاورزی، صنعتی و معدنی‌اند. در این بازار، سه شکل قرارداد با عنوان قراردادهای نقدی، نسیه و سلف منعقد خواهد شد.
• بازار فرعی بورس کالا: محصولاتی که به مراجعه حضوری نیاز نداشته یا عرضه آن‌ها تداوم نخواهد داشت در این بازار عرضه می‌شوند؛ مانند انواع محصولات کشاورزی، پتروشیمی، پلیمر، معدنی، صنعتی و...
• بازار مالی بورس کالا: این بازار برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر با سه زیرمجموعه گواهی سپرده کالایی، صندوق سرمایه‌گذاری کالایی و قرارداد سلف موازی راه‌اندازی شده است.
• بازار مشتقه بورس کالا: این بازار به‌منظور مدیریت ریسک قیمت‌ها، استفاده از ابزار اهرم و نیز تضمین معامله‌ها تاسیس شده است. در این بازار دو نوع قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله وجود دارد. پسته، زعفران، زیره، سکه طلا، نقره و سایر محصولات فلزی در بازار مشتقه عرضه می‌شوند.

نحوه ورود به بورس کالا

برای ورود به بازار بورس کالا باید مراحل زیر را پشت سر گذاشت:

• ثبت اطلاعات در سامانه سجام: اطلاعات خود را به‌صورت آنلاین در سامانه سجام به آدرس sejam.ir ثبت کنید. در پایان عملیات ثبت‌نام در سجام، یک کد رهگیری دریافت خواهید کرد.
• احراز هویت غیرحضوری سجام: برای احراز هویت الکترونیک، وارد بخش استعلام سجام شوید. احراز هویت از طریق کارگزاری نیز انجام می‌گیرد. حداکثر یک هفته کاری پس از انجام فرآیند احراز هویت، کد بورسی خود را دریافت خواهید کرد.
• ثبت‌نام در کارگزاری: شما می‌توانید به دو روش آنلاین یا حضوری در کارگزاری مورد نظرتان ثبت‌نام کنید. شرکت کارگزاری کاریزما یکی از کارگزاری‌های معتبر برای انجام این فرآیند است.

مراحل خرید در بورس کالا چگونه است؟

• دریافت کد بورسی از طریق یک کارگزاری عضو بورس
• تکمیل نمودن فرم مربوط به ثبت سفارشات، نزد کارگزار و ارائه پیشنهاد قیمت
• پرداخت حداقل سپرده لازم برای معامله به حساب کارگزار در اتاق پایاپای
• جابه‌جا شدن سفارش مشتری به تالار معاملات، به‌وسیله کارگزاری
• شرکت کردن در حراج توسط کارگزاری و اقدام به معامله در تالار
• پرداخت بقیه وجه معامله، بعد از کم کردن سپرده اولیه، به حساب کارگزاری در اتاق پایاپای
• تسویه اسنادی معامله در اتاق پایاپای و صادر شدن اسناد معاملاتی
• تسویه مالی معامله نزد اتاق پایاپای
• نقل و انتقالات وجوه، بعد از کم کردن هزینه‌ها، به حساب معامله‌گران توسط حساب بانکی

تعدادی از کالاها به دریافت مجوز از مراجع مرتبط نیاز دارند. برای برخی نیز، به پروانه بهره‌برداری، گواهی استاندارد یا معرفی به‌وسیله وزارت صمت یا دیگر ارگان‌های مربوطه نیاز است.

جهت خرید در بورس کالا چه مدارکی باید تکمیل شوند؟

مدارک مورد نیاز برای خرید در بازار بورس کالا:

• فرم درخواست کد مشتری را در نزد کارگزار تکمیل کنید.
• مدارک هویتی شرکت (اساسنامه و مدارک تاسیس - روزنامه رسمی تغییرات و معرفی مدیریت و اشخاصی که امضای مجاز شرکت را دارند - تصویر یا کپی شناسنامه و کارت ملی دارندگان حق امضا و رئیس شرکت) از طریق کارگزار، برابر با اصل شود.
• مدارک مالی شرکت (اظهارنامه مالیاتی و کد اقتصادی)

شما باید در زمانی‌که بورس برای ارائه مدارک تعیین کرده است؛ آن‌ها را تحویل دهید؛ در غیراین‌صورت کد شما غیرفعال خواهد شد. اگر تغییراتی در مدارک به‌وجود آمد باید حتما به بورس اطلاع دهید و به تاریخ انقضای مدارک و به‌روزرسانی آن توجه داشته باشید. اگر وکالت انجام معاملات را به‌طور رسمی به شخصی دیگر منتقل کنید؛ باید برای وکیل مدارک کاملی ارائه کنید. بورس برای احراز هویت مشتریان از طریق مراجع قانونی اقدام خواهد نمود.

نحوه دریافت کالا از انبارهای بورس کالا

برای تکمیل فرم آمادگی، به قسمت معاملات بر خط کارگزاری رفته و روی گزینه «آمادگی دریافت» کلیک نمایید. سپس فرم را پر کنید. پس از ارسال فرم، همراه با گواهی سپرده کالا، جهت دریافت کالا از انبارهای بورس کالا اقدام نمایید. برای دریافت کالا بعد از اتمام موعد قرارداد، باید ایمیلی شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی و کد بورسی، حجم سپرده کالایی و تقاضای رسمی جهت تحویل کالا را به کارگزاری بورس مورد نظرتان ارسال نمایید. معمولا در کارگزاری‌ها، بعد از بررسی مدارک و تطبیق آن با سپرده کالایی خریده شده؛ کارگزاری نامه‌ای برای خروج کالا از انبار صادر خواهد کرد. سپس شما می‌توانید با مراجعه به یکی از انبارهای بورس کالا‌، کالای خود را دریافت نمایید.

نکات مهم برای دریافت کالا از انبار بورس کالا

مالک با تحویل کالاهای قابل معامله در بورس، به انبار بورس، گواهی سپرده کالایی معتبری دریافت خواهد کرد. با ثبت این گواهی در کارگزاری، برای خرید و فروش سهم کالایی در سبد معامله‌های بورسی اقدام می‌کنند. دقت کنید که داشتن گواهی سپرده کالا، برای دریافت کالا از انبار بورس کالا الزامی است. همچنین جهت معامله سپرده کالایی، فقط تا قبل از اتمام موعد قرارداد زمان دارید. بعد از این مدت، باید حتما فرم آمادگی تحویل کالا را پر کنید و به انبار مراجعه نماید.

فرآیند عرضه محصول در بورس کالا

وقتی که مالک یک کالا، محصول خود را در اختیار انبارهای معتبر سازمان بورس قرار می‌دهد؛ برای او گواهی سپرده کالا صادر خواهد شد. بعد از این مرحله با ثبت درخواستی مبنی بر تغییر کارگزار ناظر، نماد گواهی سپرده کالا، در سبدبان دیده خواهد شد. از این مرحله به بعد در بورس اوراق بهادار، امکان فروش گواهی سپرده کالا فراهم خواهد شد. معاملات شما با همان کد بورسی‌ای که قبلا دریافت کرده‌اید؛ انجام می‌شوند.

سوالات متداول

آیا شخص می‌تواند معاملات خود را به‌صورت رسمی به وکیل واگذار کند؟

بله، اگر مشتری، وکالت خود را برای انجام معاملات، رسما به یک وکیل واگذار کند؛ بسته به حقیقی یا حقوقی بودن وکیل، مدارک کامل او نیز باید ارائه شود.

آیا برای معاملات در بورس کالا باید کد بورسی جدید دریافت شود؟

به‌غیر از بازار مشتقه، برای معامله در بورس کالا، به کد بورسی جدیدی نیاز ندارید.

آیا بورس می‌تواند مشتریان را از مراجع قانونی احراز هویت کند؟

بورس برای احراز هویت مشتریان خود، می‌تواند به مراجع قانونی مراجعه نموده تا تاییدیه لازم را اخذ نماید. اگر اصالت مدارک تایید نشود؛ با خاطیان برخورد قانونی خواهد شد.