چگونه «پیشنهاد جسورانه» پای ترامپ را به یکی از حساس‌ترین مناطق جهان باز می‌کند؟

به گزارش اقتصادنیوز، مشاوران عاصم منیر، مرد نظامی قدرتمند پاکستان، پیشنهاد ساخت و اداره بندری در دریای عرب را روی میز مقامات آمریکایی گذاشته اند که می‌تواند پای واشنگتن را در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان باز کند.

یک پیشنهاد جسورانه

به نوشته فایننشال تایمز، این طرح جسورانه که توسط این روزنامه مشاهده شده، پیشنهاد می‌کند که سرمایه‌گذاران آمریکایی شهر ساحلی پاسنی را - که عموما کاربری ماهیگیری دارد - به عنوان پایانه‌ای برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی پاکستان توسعه دهند. پاسنی تنها 100 مایل از ایران و 70 مایل از شهر گوادر پاکستان که دارای بندری تحت حمایت چین است، فاصله دارد.

این ابتکار عمل که هنوز در قالب یک سیاست رسمی ارائه نشده، نشان می‌دهد که چگونه مقامات پاکستانی در حال بررسی راه‌هایی برای بهره‌برداری از تحولات ژئوپلیتیکی گسترده در جنوب آسیا در ماه‌های اخیر هستند.

رابطه برادرانه

به گفته دو مشاور فرمانده ارتش پاکستان، این پیشنهاد با برخی از مقامات آمریکایی مطرح شده و پیش از دیدار با دونالد ترامپ در کاخ سفید در اواخر ماه گذشته، با منیر نیز به اشتراک گذاشته شده است. اما یک مقام ارشد دولت ترامپ گفت که رئیس جمهور آمریکا و مشاورانش در مورد چنین پیشنهادی صحبت نکرده‌اند.

این طرح یکی از چندین ایده‌ای است که مقامات پاکستانی به صورت عمومی و خصوصی برای حفظ همکاری با دولت ترامپ مطرح کرده‌اند. این ایده‌ها شامل همکاری با پروژه کریپتو تحت حمایت ترامپ، تعمیق همکاری علیه گروه شبه‌نظامی داعش خراسان مستقر در افغانستان، تأیید طرح صلح غزه و دسترسی به مواد معدنی حیاتی است.

به تازگی منیر و ترامپ نوعی از روابط را ایجاد کرده‌اند که دیپلمات‌های آمریکایی و پاکستانی از آن به عنوان «رابطه برادرانه» یاد می‌کنند. رئیس‌جمهور ایالات متحده در ماه مه با اعلام آتش‌بس ادعا کرد که به بدترین درگیری بین پاکستان و هند در دهه‌های اخیر پایان داد.

پس از دو دهه گرم شدن روابط با هند، ایالات متحده در طول تابستان علناً با دهلی نو در حال مشاجره بوده است. در حالی که هند ادعاهای ترامپ مبنی بر دخالت در آتش‌بس را رد کرده، منیر و نخست‌وزیر پاکستان، شهباز شریف، علناً از او تشکر کرده و او را برای جایزه صلح نوبل نامزد کرده‌اند. در عوض، ترامپ از فرمانده ارتش پاکستان به وفور تمجید کرده است. پس از آخرین دیدار آن‌ها در ماه گذشته، کاخ سفید تصاویری از منیر و شریف را منتشر کرد که در حال اهدای نمونه مواد معدنی به رهبر ایالات متحده بودند.

تغییر روابط پس از جنگ و ارتقای موقعیت جهانی

یکی از مشاوران عاصم که بیش از یک سال در تماس‌های پشت پرده با حلقه ترامپ بوده، گفت: «کل روایت [از رابطه ایالات متحده و پاکستان] پس از جنگ تغییر کرد». مشاور مذکور گفت: «پیش از این روابط خیلی بد بود. ما آن‌طور که باید به این رابطه رسیدگی نکرده بودیم. در دو دهه گذشته، هندی‌ها فضای خالی را اشغال کرده بودند».

به گفته این مشاوران، بندر پیشنهادی در پاسنی به یک راه‌آهن جدید برای انتقال مواد معدنی از داخل پاکستان - به ویژه مس و آنتیموان، یک ماده حیاتی در باتری‌ها، مواد ضد حریق و موشک‌ها - متصل خواهد شد. در طرح اولیه پیش‌بینی شده بود که این بندر با مدل تأمین مالی پیشنهادی - که ترکیبی از بودجه فدرال پاکستان و تأمین مالی توسعه‌ای تحت حمایت ایالات متحده خواهد بود - تا 1.2 میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.

طرفداران این طرح، آن را راهی برای محافظت از موقعیت این کشور در صحنه جهانی می‌دانند. این کشور در حاشیه مرزهای غربی خاورمیانه، به دنبال ایجاد تعادل در مجموعه‌ای از روابط دیپلماتیک با چین، ایالات متحده، ایران و عربستان سعودی - که اسلام‌آباد ماه گذشته با آن پیمان امنیتی امضا کرد - است.

طبق این طرح اولیه، «نزدیکی پاسنی به ایران و آسیای مرکزی، گزینه‌های ایالات متحده برای تجارت و امنیت را افزایش می‌دهد... تعامل در پاسنی، گوادر را متعادل می‌کند... و نفوذ ایالات متحده را در دریای عرب و آسیای مرکزی گسترش می‌دهد.»

چشم در چشم کمربند و جاده

در این طرح، با اشاره‌ای آشکار به نگرانی‌های ایالات متحده مبنی بر این‌که گوادر می‌تواند به عنوان پایگاه دریایی چین عمل کند، اظهار شده: «سرمایه‌گذاری‌های چین در گوادر تحت طرح کمربند و جاده، نگرانی‌ها از بابت استفاده دوگانه از آن‌ها را ایجاد می‌کند». این طرح ظاهراً با اشاره به نگرانی‌های ایالات متحده مبنی بر اینکه گوادر می‌تواند به عنوان پایگاه دریایی چین عمل کند - پیشنهادی که توسط اسلام‌آباد و پکن رد شده - ارائه شده است.

چین به طور سنتی نزدیک‌ترین شریک پاکستان است و بخش زیادی از تسلیحات و میلیاردها دلار وام و سرمایه‌گذاری‌های آن را تأمین می‌کند. پاکستان در ماه مه از هواپیماها و سیستم‌های تسلیحاتی تأمین‌شده توسط چین - که ادعا شده 6 هواپیمای هندی را سرنگون کرده - استفاده کرد.

در این طرح آمده است که طرح پاسنی «پایگاه‌سازی مستقیم» را مستثنی می‌کند - که به گفته این مشاوران به این معنی است که این بندر به عنوان تأسیسات نظامی ایالات متحده عمل نخواهد کرد. آمریکا در طول جنگ سرد و پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 به ایالات متحده متحد نزدیک بود، اما این روابط به دلیل حمایت پاکستان از طالبان در طول جنگ به رهبری واشنگتن در افغانستان متشنج شد. اکنون دو طرف مشتاقند تا روابط خود را با تمرکز بر سرمایه‌گذاری و تجارت تغییر دهند.

یکی از مشاوران پاکستانی ضمن حفظ پیوند چند دهه‌ای با پکن گفت: «من به رهبران خود گفته‌ام که باید از چین فاصله بگیریم. ما نیازی به مشورت با چینی‌ها نداریم زیرا این موضوع خارج از امتیاز گوادر است».

احیای یک دوستی خاموش

در اولین نشانه از علاقه ایالات متحده به بخش معدنی پاکستان، شرکت یواس استراتژیک متالز - مستقر در میسوری - در ماه سپتامبر تفاهم‌نامه‌ای را با شاخه مهندسی نظامی پاکستان برای تقویت همکاری امضا کرد. مایک هولومون، مدیر تجاری این شرکت، گفت که این شرکت مشتاق راه‌اندازی یک پالایشگاه است و ماه گذشته با مدیران دو بندر اصلی پاکستان در کراچی و نزدیک آن و هم‌چنین با نماینده‌ای از گوادر در جریان سفر به این کشور آسیای جنوبی دیدار کرد.

هولومون افزود که این شرکت صحبت‌هایی در مورد یک پروژه بندری احتمالی در نزدیکی پاسنی شنیده است. این شهر دارای یک بندر طبیعی در آب‌های عمیق است و می‌تواند از طریق راه‌آهن به رکو دیک - یک معدن مس و طلا که توسط شرکت کانادایی بریک مینینگ در حال توسعه است - متصل شود. بنابراین راه‌اندازی یک تأسیسات در این منطقه «بسیار منطقی» به نظر می‌رسد. هولومون گفت: «در گفت‌وگوهای ما با فیلد مارشال، او تأکید کرد که پاکستان مدت‌هاست متحد ایالات متحده بوده و مواد معدنی راهی برای احیای یک دوستی خاموش است «.

اواخر ماه گذشته، پاکستان اولین محموله کوچک کم‌تر از دو تن از مواد معدنی حیاتی و کمیاب شامل مس، آنتیموان و نئودیمیوم را به یواس استراتژیک متالز ارسال کرد. قیمت آنتیموان از زمانی که پکن فروش آن به ایالات متحده را در اواخر سال گذشته ممنوع کرد، افزایش یافته است.

بخش مواد معدنی پاکستان در حال حاضر تنها حدود 3 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ای از منابع توسعه نیافته آن در استان‌های غربی است که درگیر شورش‌های وحشیانه‌ای هستند که سال گذشته باعث مرگ بیش از 2000 نفر شد.

به گفته حسین عابدی، رئیس شورای دولتی تحقیقات علمی و صنعتی پاکستان، این کشور پتانسیل معدنی بکر گسترده‌ای دارد و «این یک بازسازی با آمریکا از طریق روابط اقتصادی است، نه فقط روابط امنیتی سنتی».

همچنین بخوانید

• فرمان تاریخی ترامپ؛ واشنگتن پشت قطر می‌ایستد؟ / بلاتکلیفی عربستان
• مادرو در خطر است / در سر ترامپ چه می‌گذرد؟
• نتانیاهو جایزه نوبل صلح را به ترامپ داد!
• واکنش ترامپ به درگیری های نتانیاهو در منطقه

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

• بله
• اینستاگرم
• تلگرام
• ایکس
• لینکدین