کاهش بهره‌برداری در استان‌های شمالی و شتاب تغییر کاربری اراضی کشاورزی

کارشناس دفتر کشاورزی مرکز آمار ایران گفت: کاهش بهره‌برداری کشاورزی در استان‌های گیلان، مازندران، اصفهان و مناطق ییلاقی استان تهران نشان از تغییر کاربری اراضی در این استان‌ها دارد.

به گزارشخبرنگار مهر، امروز یکشنبه 26 اسفند 1403 نشست خبری نتایج اولیه سرشماری عمومی کشاورزی 1403 با حضور رئیس مرکز آمار ایران در محل این مرکز برگزار شد.

ابوطالب عزیزی از دفتر کشاورزی مرکز آمار ایران با اشاره به برخی نتایج سرشماری عمومی کشاورزی 1403، گفت: اندازه بهره برداری در بخش کشاورزی در حال بزرگ شدن است. در سال 1382 5.8 میلیون هکتار زیر کشت بودند و این عدد در سرشماری سال 1393 به 5.9 میلیون هکتار رسید و امسال اراضی زیرکشت محصولات کشاورزی 6 میلیون هکتار برآورد شد.

وی افزود: در بخش دام، تعداد دام سبک (رأس) طبق سرشماری 1393 نسبت به 1382 36 درصد رشد داشت و امسال این عدد 45.5 درصد بود. این رشد در دام سنگین در یک دهه گذشته 10.3 درصد بود.

وی با بیان این که تعداد بهره برداران در سال 1403 افزایشی بود، گفت: استان‌های کرمان، خراسان رضوی، مازندران، فارس، گیلان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی 47 درصد آمار بهرهبرداران کشور را به خود اختصاص داده اند و استان‌های تهران، البرز و قم به لحاظ تعداد کمترین بهره برداران کشاورزی را دارند.

وی ادامه داد: بهره برداران بر اساس جنس 8 درصد مربوط به زنان و 92 درصد بهره برداران مرد هستند. در مقایسه با سرشماری عمومی کشاورزی 1393 سهم زنان 4 درصد افزایش یافته است.

عزیزی با اشاره به سطح سواد بهره برداران اضافه کرد: در این راستا رشد 35 درصدی را شاهد هستیم و این نشان از ارتقا تحصیلات در این قشر دارد. همچنین کشاورزان با سطح تحصیلات فوق دیپلم به بالا از 6 درصد سال 1393 به 10 درصد در سرشماری عمومی کشاورزی در سال 1403 رسیده است.

این مسئول دولتی افزود: به لحاظ سنی میانگین سن بهره برداران در کشور سال 1393 حدود 52 سال بود که امسال به 53 سال رسیده که نشان از بالا رفتن سن کشاورزان دارد.

مساحت اراضی آبی و دیمی

عزیزی در ادامه سخنان خود به مساحت اراضی آبی و دیمی کشور اشاره کرد و گفت: مساحت اراضی زراعی کشور 15.4 میلیون هکتار است که 33 درصد آن زیرکشت آبی و 47 درصد تحت کشت دیم است. همچنین 5 درصد آیش آبی و 15 درصد این اراضی در بخش آیش دیمی قرار دارد. به این ترتیب 12.3 میلیون هکتار از این اراضی زیرکشت دیمی و آبی هستند.

این کارشناس مرکز آمار ایران در حوزه کشاورزی اعلام کرد: 65 درصد سطح کاشت زراعی کشور به گندم اختصاص یافته که این عدد در سرشماری 1393 حدود 56 درصد بود. سطح کاشت جو 12 درصد، برنج 4 درصد، یونجه 3 درصد و انواع نخود 2 درصد است.

وی گفت: بیش از 60 درصد اراضی زراعی مربوط به استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، کردستان، زنجان، فارس است.

عزیزی با اشاره به شیوه نوین آبیاری در کشاورزی ایران، اظهار کرد: استفاده از آبیاری نوین از 27 هزار در سال 82 به 503 هزار بهره‌بردار در سال 1403 افزایش یافته است.

وی اضافه کرد: کاهش بهره‌برداری کشاورزی در استان‌های گیلان، مازندران، اصفهان و مناطق ییلاقی استان تهران نشان از تغییر کاربری اراضی در این استان‌ها دارد. ضمن این که افزایش بهره‌برداران غیر ساکن حاکی از این است که برخی کشاورزان با بهبود وضعیت زندگی از روستا به شهر مهاجرت کرده اند. همچنین برخی واحدهای کشاورزی توسط اتباع اداره می‌شود.

عزیزی تأکید کرد: سرشماری کشاورزی نشان داد که کشاورزی ما به سمت مدرن شدن پیش می‌رود اما حفظ اراضی خرد و واحدهای کشاورزی ضروری است تا روستاییان به حاشیه شهرها مهاجرت نکنند. تغییر کاربری اراضی کشاورزی پدیده بسیار خطرناکی است و عمدتاً در استان‌های مهم بخش کشاورزی ما مثل استان‌های شمالی در حال رخ دادن است.