کاهش وابستگی اتحادیه پایاپای آسیایی به دلار با اجرای طرح‌های ابتکاری ایران
اضافه شدن ارزهای محلی اعضا و برخی از ارزهای غیرجهانروا همچون روبل روسیه، یوآن چین و درهم امارات به سبد اتحادیه پایاپای آسیایی و تشکیل یک ارز دیجیتال بانک مرکزی مشترک میان اعضای اتحادیه از مهمترین محورهای اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، فرهاد مرسلی، دبیرکل اتحادیه پایاپای آسیایی، با بیان اینکه این اتحادیه قدمت طولانی دارد، افزود: اتحادیه پایاپای آسیایی از سال 1974 تشکیل شده است. در آن زمان معاهده برتون وودز که برای جهانروا سازی دلار و تعیین آن به عنوان ارز ذخیره جهانی شکل گرفته بود دچار مشکل شد و به طبع آن در آفریقا و آمریکای جنوبی و آسیا چندین اتحادیه برای استفاده از ارزهای محلی در مبادلات تجاری و بانکی تشکیل شدند. این مقام مسئول بانک مرکزی تصریح کرد: این اتحادیه با ابتکار ایران تاسیس شد و دبیرخانه دائمی آن نیز در ایران فعالیت می‌کند. از زمان تاسیس تا یکسال پیش فعالیت‌های این اتحادیه به همان شکل قدیمی انجام می‌گرفت. از سال گذشته ما پیشنهاد کردیم که ارزهای محلی اعضا و برخی از ارزهای غیرجهانروا همچون روبل روسیه، یوآن چین و یا درهم امارات نیز به سبد اتحادیه اضافه شود تا کشورهای عضو بتوانند برای تسویه مبادلات تجاری و بانکی خود از این ارزها بهره ببرند و از وابستگی آنها به دلار کاهش یابد. مرسلی با بیان اینکه این موضوع قرار است روز چهارشنبه در نشست مجمع هیئت مدیره اتحادیه پایاپای آسیایی به تصویب برسد، ادامه داد: موضوع دیگری که قرار است در نشست فردا مطرح شود، بحث تشکیل یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) مشترک میان اعضای اتحادیه است. شایان ذکر است، این ایده نیز با ابتکارعمل ایران مطرح شده است تا کشورهای عضو بتوانند روابط بانکی با یکدیگر را با تسهیل انجام دهند و برای تسویه‌ها از ذخائر ارزی خود کمتر استفاده کنند. دبیرکل اتحادیه پایاپای آسیایی در خصوص حضور کشورهای غیرعضو در نشست تهران این اتحادیه گفت: برای نشست فردا، علاوه بر کشورهای عضو، کشورهای روسیه، بلاروس، افغانستان و بانک توسعه اسلامی نیز حضور خواهند داشت. همچنین، یکسری از کشورهای غیرعضو نیز به صورت آنلاین به این نشست متصل خواهند شد که از جمله آنها می‌توان به بانک مرکزی موریس از قاره آفریقا اشاره کرد. وی در پاسخ به این سوال که چرا کشورهای غیرآسیایی در نشست این اتحادیه آسیایی شرکت می‌کنند؟ گفت: اتحادیه پایاپای آسیایی نزدیک به 20 سال است که در حال عضوگیری است و تا کنون تعداد اعضای آن به 9 کشور رسیده است و قرار است 2 کشور دیگر نیز به این اتحادیه بپیوندند. اساسنامه آن در سازمان ملل تصویب شده است و زیرمجموعه آن به شمار می‌رود. بنابراین برای عضویت کشورهای غیرآسیایی ممانعتی وجود ندارد، اگرچه تابه‌حال این اتفاق نیافتاده است. مرسلی در پایان سخنان خود در خصوص آثار و نتایج برگزاری این نشست تشریح کرد: نظام مالی جهان هم‌اکنون در حال پوست‌اندازی است. حضور دلار در ذخائر ارزی کشورهای دنیا کاهش یافته است و کمتر از 70 درصد شده است. کشورهای جهان به تدریج به معامله با ارزهای محلی خودشان سوق پیدا کرده‌اند. برای نمونه کشورهای عضو بریکس به دنبال ابداع یک ارز مشترک هستند. وی افزود: شاید آثار و نتایج این نشست به صورت محسوس طی روزها و هفته‌های آینده مشخص نشود، اما با توجه به تغییراتی که در نظام مالی جهان در حال رخ دادن است، قطعا آثار مثبتی برای اقتصاد ایران خواهد داشت.
گفتنی است، این اتحادیه هم دوجانبه تسویه‌ها را انجام می‌دهد و هم چند جانبه؛ برای مثال اگر ما در هند مازاد روپیه داشته باشیم و روسیه نیز در هند نیازمند روپیه باشد، ما می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم. اینها از جمله مزایا و آثار مثبتی است که اتحادیه پایاپای آسیایی برای تجارت و نظام بانکی ما خواهد داشت. شایان ذکر است اجلاس اتحادیه پایاپای آسیا روز چهارشنبه، 3 خردادماه 1402، در تهران برای بحث، بررسی و تصویب راهکارهای دلارزدایی از اقتصاد کشورهای عضو برگزار می شود.