کاهش کسری تراز عملیاتی و افزایش چشم‌گیر درآمد‌های پایدار دولت در بودجه 1401

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، دکتر دهنوی عضو هیئت رئیسه مجلس با اشاره به کاهش کسری تراز عملیاتی لایحه بودجه 1401 نسبت به قانون بودجه 1400 گفت: کسری تراز عملیاتی در لایحه بودجه سال 1400 به دلیل افزایش سرسام آور هزینه‌های دولت و افزایش محدود درآمدهای پایدار، به 464 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. اما در دولت سیزدهم و در لایحه بودجه سال 1401، به دلیل رشد 71 درصدی درآمدهای گمرکی و مالیاتی، کسری تراز عملیاتی به 271 هزار میلیارد تومان رسیده است. این اقدام به جهت کشیدن افسار رشد کسری تراز عملیاتی اقدامی مثبت است.

عضو هیئت رئیسه مجلس در ادامه با اشاره به شاخص وابستگی به فروش نفت در بودجه 1401 افزود: شاخص وابستگی به نفت بر اساس نسبت فروش ریالی نفت خام و گاز طبیعی به کل بودجه عمومی تعیین می‌شود. این شاخص در قانون بودجه سال گذشته به جهت رشد منابع حاصل از فروش اوراق مالی به حدود 20 درصد رسید و این رقم در لایحه بودجه 1401، به 27.7 درصد رسیده است. گفتنی است دلیل اصلی افزایش سهم نفت در بودجه به حذف ارز 4200 تومانی بازمی‌گردد. چرا که در سال گذشته دولت 8 میلیارد دلار از منابع نفتی را صرف واردات کالاهای اساسی و دارو با نرخ دلار 4200 تومانی کرده و مابقی را با نرخ دلار 17500 تومان محاسبه کرد اما این رقم در لایحه بودجه 1401 با نرخ دلار 23000 تومانی محاسبه شده است به همین دلیل رقم محاسباتی نفت در بودجه نیز افزایش یافته است.

دهنوی به کاهش وابستگی به فروش نفت در بودجه 1401 با احتساب میزان فروش روزانه نفت اشاره کرد و گفت: به عبارت صحیح دلیل افزایش حجم ریالی فروش نفت در بودجه سال آینده واقعی سازی نرخ تسعیر ارز و افزایش قیمت جهانی نفت است. با توجه به ظرفیت تولید نفت، کشور وابستگی کمتری به نفت پیدا کرده است؛ به طوری که در سال پیش در لایحه دولت تخمین زده بود روزی 2 میلیون بشکه نفت بفروشد که این بر خلاف مسیر بی اثر کردن تحریم‌ها است اما در بودجه سال 1401 میزان فروش نفت 1،2 میلیون بشکه در روز پیش بینی شده است که این با توجه به شرایط کشور اقدام قابل قبولی است.

دهنوی با انتقاد از اقدام دولت قبل بر تحمیل اصل و سود اوراق مالی سال‌های گذشته افزود: انتشار اوراق مالی، در سال 98 و 99 به دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی به شکل سرسام آوری شدت گرفت. به نحوی که در لایحه بودجه 1401،128 هزار میلیارد تومان جهت بازپرداخت اصل و 49 هزار و 400 میلیارد تومان جهت پرداخت سود این اوراق پیش بینی شده است، که این به معنای تحمیل بدهی زیادی را از طرف دولت قبل بر دولت سیزدهم است.

وی ادامه داد: یکی از علل اصلی افزایش حجم اوراق در بودجه افزایش حدود 60 درصدی هزینه‌های جاری بودجه در سال 1400 بود که به همین دلیل دولت وقت تصمیم به انتشار اوراق برای تامین بودجه گرفت. در صورتی که این روند ادامه پیدا می‌کرد چه بسا در سال‌های آتی کشور با بحران بدهی مواجه می‌شد اما دولت سیزدهم تصمیم گرفت با در نظر گرفتن 88 هزار میلیارد تومان برای فروش اوراق مالی نه تنها سقف اوراق را افزایش ندهد بلکه سایر منابع بودجه از جمله درآمدهای نفتی را صرف بازپرداخت اوراق کند. البته همین میزان انتشار اوراق نیز کماکان رقم بالایی است و انتظار می‌رود مجلس شورای اسلامی این رقم را کاهش دهد.

دهنوی با اشاره به عملکرد مثبت دولت در حوزه افزایش منابع پایدار بودجه اظهار داشت: یکی از شاخص‌های مهم در قوانین بودجه، نرخ مالیات به کل منابع بودجه است. این نسبت به معنای این که است که چه میزان از بودجه سالانه از محل منابع پایدار تامین میشود. در سال گذشته به 21.1 درصد رسید که با توجه به عدم تحقق درآمدهای نفتی پیش بینی می شود تا پایان سال به 30.6 درصد برسد. اما در لایحه بودجه 1401، با توجه به رشد 77 درصدی درآمدهای مالیاتی این رقم به 34.9 درصد رسیده است. گرچه با رسیدن به انتظار قانون ششم توسعه فاصله زیادی وجود دارد اما افزایش قابل توجه این درآمد نسبت به سال گذشته اقدامی مثبت است. دولت پیش بینی کرده است با توجه به کاهش کرونا و رونق تولید و همچنین توسعه پایه‌های مالیاتی جدید و تنظیمی مثل مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس دولت می‌تواند درآمد را در این زمینه محقق کند. دولت باید دقت کند که افزایش مالیات به روش مبارزه با فرار مالیاتی ثروتمندان محقق گردد و بار جدیدی بر کسب و کارها تحمیل نکند.

دهنوی در رابطه با میزان یارانه در سال آینده با توجه به بودجه سال 1401 گفت: دولت برای سال بعد تصمیم دارد ارز 4200 تومانی را به جز برای دارو و گندم حذف کند که این اقدام بسیار درستی است اما باید دقت شود که منابع حاصل از تغییر نرخ تسعیر ارز (همان منابعی که با آن ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی و گاهی هم به سوداگران اختصاص مییافت) به صورت یارانه نقدی در اختیار مردم قرار بگیرد. دولت میتواند بین 150 هزار تومان تا 250 هزار تومان به یارانه نقدی مردم اضافه کند.

عضو هیئت رئیسه مجلس با اشاره به نحوه افزایش حقوق و عادلانه شدن پرداخت‌ها گفت: حداقل حقوق پیشنهادی برای سال 1401 با رشد 29 درصدی از 3ونیم میلون تومان به 4ونیم میلیون تومان رسیده و با افزایش حقوق، رشد حقوق در راستای عدالت پرداخت‌ها کاهش پیدا می‌کند. همچنین دولت 25 هزار میلیارد تومان برای اجرای رتبه بندی معلمان اختصاص داده است.

این نماینده مجلس با اشاره به تغییرات کلی مصارف بودجه در سال 1401 گفت: کل مصارف بودجه‌ای دولت در سال بعد از رقم بسیار زیاد 1300 هزار میلیارد تومان عبور خواهد کرد که 685 هزار میلیارد تومان از مصارف دولت بابت حقوق کارمندان و بازنشستگان کشوری و لشکری است. این رقم نسبت به بودجه 180 هزار میلیارد تومانی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای غیر قابل قبول است. البته برای تغییر ریل دولت باید یک برنامه چند ساله ارائه کند تا بودجه پروژههای عمرانی افزایش یابد.

دهنوی با تاکید بر سرمایه‌گذاری در صنایع پیشران از طریق منابع حاصله بخش صنعت افزود: قیمت سوخت (گاز) برای صنایع با درآمدهای ارزی مثل پتروشیمی، فولادیها و صنایع سیمانی افزایش پیدا کرده که این اقدام مناسبی برای کاهش رانت است که این منابع حاصله حتما باید به سرمایه گذاری در صنعت در راستای رشد اقتصادی اختصاص یابد که متاسفانه این موضوع حداقل در پیش نویس سازمان برنامه نیست.

دهنوی در پایان با انتقاد از سازمان برنامه و بودجه به دلیل حذف رقم تسهیلات وام ازدواج و تسهیلات ساخت مسکن در بودجه 1401، گفت: سازمان برنامه و بودجه قصد دارد در سال آینده در بودجه ذکر میزان رقم تسهیلات ازدواج را حذف کند و چه بسا افزایش ندهد که در مجلس باید برای آن با توجه به قانون جوانی جمعیت کار ویژهای صورت گیرد. همچنین دولت تسهیلات ساخت مسکن را در بودجه 1401 حذف کرده که این نکته نیز در بحث هدایت اعتبارات بانکی اقدامی ناشایست و نابخشودنی است. اما در مجلس با توجه به قانون جوانی جمعیت در سال آینده به امید خدا رقم وام ازدواج را از 70 و 100 تومان به 120 و 150 تومان می‌رسانیم. وام فرزندآوری را هم برای اجرا حتما پیگیری خواهیم کرد.