"کلوس"؛ گیاهی نادر در ارتفاعات بام ایران / دست روی دست بگذاریم، طلای سبز از کفمان می‌رود

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از جهانبین نیوز؛ استان چهارمحال و بختیاری یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های گیاهان دارویی و خوراکی در کشور به شمار می‌رود؛ اما بازار رها شده خرید و فروش گیاهان دارویی، منابع طبیعی و حفاظت شده این منطقه را تا مرز نابودی و خطر انقراض باارزش‌ترین گونه‌های گیاهی کشانده است. خشکسالی نیز مزید بر علت شده و زنگ خطر انقراض گونه‌های گیاهی در استان را بار دیگر به صدا درآورده است. از تنوع 8 هزار و 500 گونه گیاهی در کشور، یک هزار و 250 گونه در استان چهارمحال و بختیاری شناسایی شده است که 230 گونه آن با خاصیت دارویی معرفی شده که 20 گونه آن خاص این استان است. از این تعداد نیز 20 گونه گیاهی خاص در این منطقه و گونه‌های باارزش دیگری نظیر کلوس، تره کوهی، انواع پونه کوهی، مرزه، آویشن و... به وفور یافت می‌شود. دامنه فصول رویشی این گیاهان از اواخر بهمن ماه آغاز شده و بهره‌برداری از آنها تا اواخر شهریور ماه ادامه دارد.

اما به‌دلیل موقعیت جغرافیایی این استان و کمبود نیرو در عرصه‌های منابع طبیعی، شاهد بهره برداری‌های بی‌رویه به چند دلیل می‌باشیم.

بهره‌برداری توسط جوامع محلی و با هدف مصارف دارویی و ادویه ایی، بهره‌برداری توسط سودجویان و دلالان بواسطه شرایط دشوار اقتصادی و بیلان اقتصادی بالای این کار که سبب تشدید هجمه به منابع طبیعی شده است؛ به طوری که برای مثال شاهد قیمت یک میلیون تومانی گیاه کلوس در ابتدای سال بودیم. گیاهی نادر به اسم کلوس که تنها در کوه های چهارمحال و بختیاری می روید صفی الله رئیسی کارشناس ارشد گیاهان دارویی در گفتگو با خبرنگار جهانبین نیوز گفت: طرح کشت و پرورش گیاه دارویی کلوس را در دستور کار خود قرار داده ام. وی با اشاره به اینکه علاقه خاصی به گیاهان دارویی دارم بیان داشت: کلوس یک گیاه دارویی است که در استان چهارمحال و بختیاری به خوبی جواب می دهد به همین خاطر تمام تلاشم را برای پرورش این گیاه به کار برده ام. رئیسی ادامه داد: این گیاه دارویی خاصیت های بیشماری دارد که می توان با پرورش دادن آن نه تنها در تولید واشتغال کمک کرد بلکه در سلامت افراد نیز موثر بود. وی به مشکلات پیش روی خود نیز اشاره کرد و گفت: آموزش های لازم برای بهره برداران از گیاه دارویی کلوس داده نشده است و این خود یکی از بزرگ ترین مشکلات پیش روی ما است. رئیسی اذعان داشت: باید کشت کلوس به اندازه ای باشد که صرفه اقتصادی داشته و برای توسعه کشت آن به آموزش های لازم و کافی نیاز است. وی با بیان اینکه ما کاشت و پرورش کلوس را به صورت علمی انجام می دهیم عنوان کرد: با توجه به شرایط آب و هوایی این استان کلوس را می توان در همه فصول سال هم تولید کرد.

به گزارش جهانبین نیوز؛ کلوس مخصوص استان چهارمحال و بختیاری است و اگر بخواهیم این گیاه را در استان افزایش دهیم تا دیگران از ما بخرند باید فرهنگ سازی لازم هم در این راستا صورت گیرد تا بتوان بهره برداری بهینه از این گیاه داشت. کنترل افراد سودجو در برداشت کلوس سخت است اصغر احمدی مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: کنترل افراد سودجو بسیار سخت است زیرا اغلب مسیرهای قاچاق این گونه‌های گیاهی، صعب العبور بوده و حمل به وسیله چارپایان انجام می‌شود. همین امر نیز کنترل را سخت‌تر می‌کند. وی تصریح کرد: بخشی از بازاریان، درآمد خود را بر این مبنا قرار داده و در همین راستا نیز اصلاح قانون مبارزه با قاچاق و بوته کنی و حمل این گیاهان ضروری به نظر می‌رسد. احمدی خاطر نشان کرد: به کارگیری قرق بانان محلی و بومی برای حفاظت از رویشگاه های گیاهان دارویی، افزایش کلاس‌های آموزشی و ترویجی با بهره برداران و تشویق آنها به تهیه طرح‌های مرتع‌داری و تغییر معیشت آنها را در وابستگی کمتر به مرتع و عرصه‌های ملی مؤثر دانسته و مجموعه این اقدامات را در کاهش برداشت بی‌رویه و غیراصولی گیاهان با ارزش دارویی در این استان مؤثر می‌داند. تبلیغات غیراصولی مردم را به سمت برداشت بی رویه از گونه های گیاهی ترغیب کرده است منصور نجفی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهرنگ اظهار داشت: برداشت گونه‌های دارویی و گیاهی نظیر کلوس، موسیر، تره، بن سرخ و... از قدیم الایام در میان جوامع محلی کوهرنگ مرسوم بوده و هم اکنون نیز این رویه ادامه دارد، اما طی سال‌های گذشته، افزایش قیمت گیاهان دارویی و شرایط سخت اقتصادی، سوداگران و قاچاقچیان، مردم را به بهره‌برداری بی‌رویه از این گونه‌های گیاهی سوق داده است.

نجفی از تبلیغات بی‌رویه عملکرد این گونه‌های دارویی در رفع بیماری‌ها طی سال‌های گذشته انتقاد کرد و گفت: همین موضوع مردم را به سمت برداشت غیراصولی و بی‌رویه از این گونه‌های گیاهی ترغیب کرده است. وی تصریح کرد: موسیر در بازار کیلویی بیش از 50 هزار تومان خرید و فروش می‌شود، بنابراین اگر فردی در روز 20 کیلو موسیر برداشت کند، درآمدی حدود یک میلیون خواهد داشت، از طرفی تعداد نیروهای حفاظت در کشور و بالطبع در منطقه نسبت به نرم استاندارد کمتر بوده و همین امر در جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه مؤثر است، این در حالی است که حفاظت عرصه‌ها بدون مشارکت بهره‌برداران امکان‌پذیر نیست. رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهرنگ در خصوص تخریب برخی از گونه‌های گیاهی در نتیجه برداشت بی‌رویه و غیراصولی گفت: چنانچه برداشت در زمان مناسب و بر اساس طرح‌های مصوب منابع طبیعی انجام شود، زادآوری انجام شده و تهدیدی متوجه بقای این گونه‌های گیاهی نخواهد شد. نجفی ادامه داد: اگر این بهره‌برداری‌ها در قالب برنامه‌های مدون طرح‌های مرتع داری به منصه ظهور درآید، علاوه بر حفاظت از این گونه‌ها به تقویت معیشت بهره‌برداران نیز کمک خواهد کرد، به طور نمونه موسیر پیازچه‌اش قابل برداشت است.

به گزارش جهانبین نیوز؛ انتظار می‌رود که مردم و بهره‌برداران با توجه به دانش و آگاهی از وضعیت رو به انقراض گیاهان دارویی و خوراکی منطقه، خودشان با حساسیت نسبت به تخریب و نابودی این گیاهان ارزشمند واکنش نشان داده و در راستای حفاظت و پاسداری از این ذخایر ژنتیکی منطقه، با مأموران منابع طبیعی همکاری مسئولانه داشته باشند. انتهای پیام