کمبود آب همچنان جبران نشد

دانه های برف با سکوت و زیبایی بسیار به زمین می رسد، گویی آسمان در حال خانه تکانی است، لحاف خود را می تکاند و پنبه های آن در هوا معلق و در نهایت بر سر دار و درخت و چمن می نشیند و شوق و ذوق را به زمینیان هدیه می دهد، کودکان با درست کردن آدم برفی و بزرگترها با پرتاب گلوله های برفی این نعمت را شکر می گویند، این تصویری است که در چند سال گذشته بخش زیادی از کشور از آن محروم بود و کم کم برف و برف بازی در حال پیوستن به تاریخ بود، کارشناسان علت آنرا تغییر اقلیم و خشکسالی های مداوم می دانند.

خشکسالی و تداوم کم بارشی در چند سال گذشته به حدی چشمگیر بود که موجب خشک شدن بخش زیادی از تالاب ها، رودخانه ها، از بین رفتن زمین های کشاورزی و حفر تعداد زیادی چاه های عمیق شد که این مساله موجب کاهش سطح آب های زیرزمینی و در نهایت پایین رفتن آبخوان ها و بروز پدیده فرونشست شد، از سوی دیگر ارتفاع آب در سدها کاهش یافت به طوری که بر اساس آخرین اعلام وزارت نیرو؛ ذخایر سدهای پنج‌گانه تهران با کاهش 82 درصدی همراه شده است، همچنین استان های زیادی درگیر کم آبی و بی آبی شدند.

اما امسال بر خلاف چند سال گذشته در حال تجربه کردن زمستان خوبی از لحاظ بارش برف و باران هستیم، شاید با وجود این شرایط به ذهن برخی خطور کند که از خشکسالی عبور کردیم و وارد ترسالی شدیم و مشکلات کم آبی برطرف شده است پس می توانند به وفور آب مصرف کنند در حالی که اینطور نیست، نباید فریب این بارندگی ها را بخوریم چون زمین کشور به حدی تشنه است که این بارش ها در حد تر کردن لب زمین است و باری از کم آبی را از دوش ذخایر زیر زمینی بر نمی دارد.

خشکسالی، کم بارشی، مصرف بی رویه و بی برنامه از منابع آبی در چند سال گذشته، شرایط را تا حد بحران آبی پیش برده است به طوری که در مقایسه با پنج سال گذشته، ورودی سدهای کشور کاهش 30 درصدی را نشان می‌دهد. آمارها می‌گویند آب شرب 500 شهر کشور با مشکل تامین می‌شود و 101 شهر در وضعیت قرمز تامین آب قرار دارد، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که بارش های یک یا دو هفته ای بار سنگین کم آبی را از دوش منابع آبی کشور بردارد و مسوولیت ما را در مقابل این شرایط کمرنگ کند.

بر اساس آخرین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر) تا 23 بهمن‌ماه حدود 9 میلیارد و 610 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته 11 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

امسال خشک‌ترین پاییز در 50 سال گذشته را پشت سر گذاشتیم، با توجه به اینکه ایران در کمربند خشک جهانی قرار گرفته و حدود یک‌سوم متوسط جهانی بارندگی دارد که متناسب با جمعیت و وسعت کشورمان نیست، صرفه‌جویی در مصرف آب و سازگاری با کم‌آبی توسط همه نهادها و سازمان‌ها ضروری است.

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو دراین باره گفت: بر اساس آخرین اعلام وزارت نیرو (16 بهمن ماه) اکنون 10 استان کشور در شرایط ترسالی قرار گرفتند و بقیه استان های کشور در شرایط خشکسالی خفیف تا شدید هستند.

محمد درویش افزود: در مجموع میانگین ریزش های آسمانی کشور حدود 9 درصد کمتر از میانگین دراز مدت 54 سال گذشته بوده است، البته شرایط بارندگی چه برف و چه باران در 45 روزی که از زمستان گذشته مطلوب بوده و نشان می دهد میانگین ریزش های آسمانی به شرایط نرمال نزدیک تر می شود.

وی اظهار داشت: پیش بینی ها حکایت از این دارد که وضعیت بارش ها بهتر هم خواهد شد و احتمالا امسال یک سال نرمال از لحاظ بارندگی را سپری خواهیم کرد، مدل های هواشناسی نشان می دهد که بارندگی ها همچنان ادامه خواهد داشت به ویژه در نیمه شمالی و شرقی کشور که وضعیت خشکسالی در آنجاها بسیار شدید بود و نگرانی های زیادی ایجاد کرده بود اما اکنون شاهد بارش های خوبی در این مناطق هستیم.

وی ادامه داد: در یک هفته اخیر به ویژه بارندگی ها در قالب برف و باران در حوضه های آبریز کشور مانند حوضه آبریز دریاچه ارومیه بسیار خوب بود، همچنین در استان گیلان که خشکسالی 33 درصدی حاکم بود برف و باران خوبی باریده است، استان مازندران هم شرایط مشابه ای دارد، پارک ملی گلستان که امسال برف نداشت هفته گذشته اولین برف را تجربه کرد و قرار است دوباره برف دیگری نیز در آنجا ببارد، در مجموع آن نگرانی های بسیار شدیدی که ممکن بود یک سال بی سابقه خشک داشته باشیم و حتی با جیره بندی آب برای شهروندان روبرو شویم، تقریبا برطرف شده است.