کوسه سفید می‌تواند نهنگ شکار کند؟

درحالی‌که موارد مشاهده‌شده از حمله کوسه‌ها به نهنگ‌ها کم است، می‌دانیم این اتفاق رخ می‌دهد. زخم‌هایی که بسیاری از نهنگ‌ها در طول زندگی خود متحمل می‌شوند و نتیجه‌ی حملات کوسه‌ها است، مدرکی است که نشان می‌دهد اگر فرصتی پیش بیاید، کوسه‌ها آن را از دست نخواهند داد. نبرد آن‌ها بر سر بقا است: وعده غذایی بعدی که کوسه به‌شدت به آن علاقه دارد و دفاع نومیدانه‌ی نهنگ برای تضمین بقای نسل بعدی خود. بنابراین، کدام‌یک از این غول‌های دریایی برنده خواهد شد؟

نهنگ آبی با طولی که به 30 متر می‌رسد و با وزن بیش از 100 تن، بی‌شک از کوسه سفید بزرگ‌تر است که طول آن می‌تواند به بیش از 6 متر برسد و کمتر از یک تن وزن دارد. اما نهنگ آبی برخلاف کوسه‌ها به‌خاطر کشتن و خوردن حیوانات بزرگ دیگر بزرگ نشده است. درعوض، آن‌ها روش کارآمدی برای مصرف مقادیر بسیار زیاد طعمه‌ای کوچک یعنی کریل را تکامل دادند.

نهنگ‌های آبی با آرواره‌های بزرگ خود که می‌تواند تا حدود 80 درجه باز شود، خودشان را به سمت جمعیت متراکم متشکل از هزاران و شاید میلیون‌ها کریل می‌اندازند. این خیزش فشار آب زیادی دربرابر دهان ایجاد می‌کند و لایه‌ی شیاردار پلیسه‌مانند اطراف حفره دهان آن‌ها را به شکل بالون باد می‌کند. نهنگ‌های آبی با این ابزار می‌توانند هزاران لیتر آب را در یک حرکت ببلعند.

نهنگ‌های آبی (همانند نهنگ گوژپشت و بسیاری از دیگر گونه‌های نهنگ) به جای دندان صفحات شانه‌ای مومانندی دارند که وقتی حفره دهان فشرده می‌شود، موجودات کوچک را از آب می‌گیرد. بدین‌ترتیب، نهنگ‌های آبی با حداقل تلاش، انرژی دریافتی خود را به حداکثر می‌رسانند.

از سوی دیگر، کوسه‌ها شکارچیان راس هرم غذایی بسیار تخصصی هستند که حیوانات بزرگی مانند ماهی‌های بزرگ، فک‌ها و شیرهای دریایی و گاهی اوقات حتی دلفین‌ها را شکار می‌کنند. آن‌ها به خوبی برای این کار طراحی شده‌اند و بدن‌های آب‌لغزی دارند که مناسب شکار کردن به شیوه‌ی کمین و تعقیب است. آن‌ها همچنین آرواره‌های انعطاف‌پذیر و کشش‌پذیر و دندان‌های تیزی دارند که برای گرفتن و پاره کردن گوشت طراحی شده است.

اگر کوسه‌ای بتواند با موفقیت نهنگ بزرگی را شکار کند، برنده ضیافتی بزرگ خواهد بود. چه غذایی بهتر از منبع عظیمی از انرژی بالای گوشت و چربی ضخیم و چرب یک نهنگ!

همان‌طور که درمورد همه چیز صادق است، به شرایط بستگی دارد. نهنگی که به‌وسیله‌ی یک کوسه سفید تهدید می‌شود، می‌تواند به کوسه مهاجم آسیب بزند. نهنگ آبی در صورتی که ترجیح دهد، همچنین می‌تواند با داشتن مزیت استقامت در سرعت بالا دست به فرار بزند. اما اگر نهنگ از قبل آسیب‌پذیر بوده باشد (مثلاً نهنگ ضعیفی که در تور ماهیگیری گیر کرده است)، حملات مداوم و حساب‌شده‌ای که موجب خونریزی نهنگ می‌شود، می‌تواند پیروزی کوسه و شکست نهنگ را در پی داشته باشد.

در جولای 2015، مورد جالبی در سواحل خلیج ماساچوست در ایالات متحده اتفاق افتاد که سرنوشت یک نهنگ را عوض کرد. اعضای گروه «نجات حیوانات دریایی به دام‌افتاده» موفق شدند نهنگ گوژپشت به دام افتاده‌ای را که یک کوسه سفید 5 متری آن را زخمی کرده بود، آزاد کنند.

این واقعیت که گیر کردن در دام باعث می‌شود نهنگ‌ها آسیب‌پذیرتر شوند، باید موجب شود درمورد نقشی که در قرار دادن بسیاری از نهنگ‌ها درمعرض خطر مرگ غیرطبیعی داریم، تأمل کنیم.

5858