به گزارش دنیای اقتصاد، رونامه کیهان در گزارش تحلیلی درباره طرح اقتصادی دولت با عنوان «شروع طرح، وفور کالا و برخورد قاطع با متخلفان» نوشت:
طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها که هفته گذشته با واریز معادل دو ماه یارانه‌های 300 و 400 هزار تومانی به حساب 72 میلیون ایرانی وارد مرحله اجرا شد، روز پنجشنبه با دو اتفاق یعنی آزاد‌سازی یارانه‌های ماه نخست و اعلام نرخ‌های جدید 9 قلم کالای اساسی عملیاتی شد.
بر اساس قیمت‌های جدید کالاهای اساسی پس از اصلاح ارز ترجیحی، قیمت هر کیلوگرم مرغ 59 هزار و 800 تومان، تخم‌مرغ به 39 هزار و 800 تومان (شانه
2 کیلوگرمی حدود 80 هزار تومان)، روغن مایع آفتاب‌گردان 810 گرمی پخت و پز 630 هزار ریال و قیمت مصرف‌کننده روغن مایع 810 گرمی سرخ‌کردنی 620 هزار ریال، قیمت شیرنایلونی 900 گرمی 1.5 درصد چربی 150000 ریال، شیر بطری یک لیتری 1.5 درصد چربی 180000 ریال، ماست 2.5 کیلویی 1.5 درصد چربی 498000 ریال، پنیر uf400 گرمی نسبتاً چرب 375,000 ریال، افزایش می‌یابد.
خبرگزاری فارس در این باره از افزایش قدرت خرید اغلب خانوارها با یارانه های جدید خبر داد و نوشت: «با توجه به این قیمت‌ها و مقایسه آن با نرخ‌های قبل کالاهای اساسی و با لحاظ افزایش جدی یارانه جدید که به حساب خانوارها واریز شده است، محاسبات نشان می‌دهد که دهک‌های کم‌درآمد و متوسط جامعه شهری کشور با بهبود قدرت خرید مواجه خواهند شد. بر همین اساس، قدرت واقعی خرید سه دهک کم‌درآمد800 هزار تومان و 4 دهک متوسط 227 هزار تومان بیشتر می‌شود. همچنین قدرت خرید دهک اول شهری با وجود قیمت‌های جدید کالاهای اساسی، بیش از 900 هزار تومان افزایش پیدا خواهد کرد.»
البته شایان ذکر است که این مقایسه تغییرات قدرت خرید مربوط به همین سبد کالایی است که ارز ترجیحی آن اصلاح شده، وگرنه با لحاظ کردن افزایش قیمت سایر کالاهای مشتق شده از این کالاها، وضعیت قدرت خرید تغییر خواهد کرد.
تدابیر دولت
روز پنجشنبه همزمان با اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها، در برخی از فروشگاه‌های سطح کشور صف‌هایی برای خرید اقلامی همچون روغن و مرغ شکل گرفت. اما به گفته مسئولان، علت اصلی صف‌ها، فروش این اقلام به نرخ‌های قبلی بود که با عرضه این کالاها با نرخ‌های جدید و از سوی دیگر امکان‌پذیری برداشت یارانه 300 یا 400 هزار تومانی مربوط به یک ماه آتی، این مشکل برطرف خواهد شد. آمارها و اظهارات مسئولان هم نشان می‌دهد مشکلی از بابت تأمین این کالاها وجود ندارد.
در جلسه ستاد تنظیم بازار که روز پنجشنبه در دو نوبت صبح و عصر به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، بر لزوم فراوانی کالاهای اساسی در بازار و تامین و توزیع مناسب اقلام مورد نیاز مردم تاکید و مقرر شد تمهیدات لازم برای توزیع گسترده اقلام مختلف نظیر مرغ، تخم‌مرغ و روغن اندیشیده شود. در این جلسه همچنین مقرر شد ساعت کاری میادین میوه و تره‌بار افزایش پیدا کند و در نوبت عصر روز جمعه نیز فعال باشند تا مردم دغدغه‌ای برای خرید و تامین نیازهای خانوار نداشته باشند.
همچنین مقرر شد بدون مجوز سازمان حمایت و بدون تایید ستاد تنظیم بازار هیچ افزایش قیمتی در بازار اتفاق نیفتد و بازرسی‌ها و نظارت‌ها در سطح بازار برای جلوگیری از گرانفروشی تشدید شود.
فراوانی تولید روغن
در بین اقلام اساسی، وضعیت مرغ و روغن در این روزها مورد توجه ویژه دولتمردان قرار گرفت. روز پنجشنبه وزیر جهاد کشاورزی بازدید میدانی از یک واحد تولیدی روغن خوراکی در شهرری را در دستور کار قرار داد و وزیر صمت هم به تلویزیون آمد و درباره آخرین اقدامات صورت گرفته گزارش داد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در این گفت‌وگوی تلویزیونی تصریح کرد: کمبودی در موجودی کالا در کشور نداریم.
فاطمی‌امین با بیان این‌که روزانه نزدیک چهار هزار تن مصرف روغن در کشور است، افزود: پنجشنبه چهارهزار تن، جمعه در روز تعطیل 3500 تن تولید می‌شود و روز شنبه نیز پنج هزار تن تولید می‌شود.
وی در عین حال گریزی هم به ماجرای احتکار کالا زد و خبر داد: در یکی از استان‌های شمالی انباری با دو هزارتن روغن معادل نصف مصرف یک روز کل کشور کشف شد.
فاطمی امین با بیان این‌که همه واحدهای تولیدی الان ذخیره روغن خام دارند افزود: بنابراین ما به هیچ وجه درمورد ذخایر روغن خام و بسته‌بندی شده دچار مشکل نیستیم. چند روزی کمبود روغن و اختلال خواهیم داشت، اما به سرعت برطرف خواهد شد.
ذخیره 20 هزار تن مرغ
وزیر صمت درباره وضعیت تأمین مرغ هم توضیح داد: مصرف مرغ تهران در روز 1200 تن است، روز پنجشنبه 1200 تن مرغ گرم و 400 تن هم مرغ منجمد در تهران عرضه شد. در همین رابطه وزیر جهاد کشاورزی نیز با تأکید بر این‌که هیچ مشکلی در تأمین کالاهای اساسی مورد نیاز وجود ندارد، گفت: شرکت پشتیبانی امور دام کشور تنها در اردیبهشت ماه 20 هزار تن مرغ مازاد خریداری کرده و در انبارها ذخیره کرده است.
ساداتی‌نژاد افزود: علاوه بر آن، 130 میلیون جوجه‌ریزی در ماه‌های اسفند و همین میزان در فروردین انجام شده و در اردیبهشت نیز سقف جوجه‌ریزی همین میزان خواهد بود. بنابراین، نیاز کشور برای این کالای اساسی کاملا تأمین است.
نظارت میدانی رئیس‌جمهور؛
رئیسی صبح جمعه در میان مردم
یکی از مشکلاتی که در اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها وجود دارد، سوءاستفاده برخی تولیدکنندگان و واحدهای عرضه از شلوغی این روزها برای افزایش غیرقانونی قیمت سایر کالاها است که نیاز به نظارت میدانی و برخورد با متخلفان را دوچندان می‌کند.
شخص رئیس‌جمهور به عنوان نفر اول دولت سیزدهم همچون گذشته پای کار این موضوع است. سیدابراهیم رئیسی صبح جمعه دفتر کار خود را ترک کرد و با حضور در بازار میدان بهمن تهران از نزدیک در جریان وضعیت عرضه گوشت و مرغ قرار گرفت و با مردم به گفتوگو پرداخت و دغدغه‌های آنها را شنید او همچنین پس از بازدید از یک فروشگاه زنجیره‌ای و نظارت بر روند عرضه کالا، به جلسه ستاد تنظیم بازار رفت تا از نزدیک در جریان آخرین تصمیم‌گیری‌ها برای مدیریت بازار کالاهای اساسی باشد.
تشدید نظارت‌ها و افزایش جریمه‌ها
وزیر صمت نیز درباره نظارت بر توزیع در فروشگاه‌ها اعلام کرد که از روز یکشنبه هفته گذشته ظرفیت بازرسی در وزارت صنعت، معدن و تجارت 10 برابر شده است. «در سراسر کشور روزی 700 نفر بازرس داشتیم که این را به بالای هفت هزار نفر رسانده‌ایم».
فاطمی امین گفت: در یک روز نزدیک به 9 هزار پرونده کوچک و بزرگ معادل یک ماه بازرسی، تشکیل و انجام شد.
وی افزود: روز پنجشنبه در سراسر کشور 20 هزار تماس داشتیم که 58 درصد آن راجع به گرانفروشی بود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: سازمان تعزیرات اختیارات بسیار خوبی گرفته، هفته‌های قبل اگر کسی درج قیمت نمی‌کرد 84 هزار تومان جریمه می‌شد که این جریمه هیچ بازدارندگی ندارد، آن جریمه الان به 10 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
به گفته فاطمی‌امین، سامانه 124 دو قسمت است یک کانال تلفنی است که ما در یکی دو ماه گذشته ارتقا داده‌ایم، تمام تماس‌ها ضبط می‌شوند و بخشی دیگر سایت 124 است که قیمت‌ها را اعلام می‌کند.
400 گروه بازرسی در استان تهران
از سوی دیگر معاون بازرسی و نظارت سازمان صمت استان تهران در گفتوگو با خبرنگار مهر در مورد وضعیت نظارت بر بازار، اظهار کرد: با توجه به این‌که سیاست اصلی ما جلوگیری از احتکار و عرضه بیشتر کالاست، از این رو یک طرح نظارتی ویژه با هدف نظارت بر عرضه کالاهای اساسی به ویژه روغن، ماکارونی، برنج، شکر، شوینده و محصولات سلولزی از روزهای گذشته آغاز به کار کرده است.
محمدی‌پور افزود: در این طرح 400 گروه بازرسی در سطح استان تهران با همکاری اتحادیه‌ها، بازرسان وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی و تعزیرات حکومتی فعال هستند.
معاون بازرسی و نظارت سازمان صمت استان تهران از مردم خواست اگر با احتکار و گرانفروشی مواجه شدند به سامانه 124 گزارش کنند و گفت: هم اکنون، تعداد پاسخگویان دو برابر شده و تا ساعت 9 شب به صورت مستقیم به شکایت‌ها رسیدگی می‌شود. از ساعت 9 شب تا شش صبح هم به صورت پیغام‌گیر ضبط و بعد پیگیری می‌شود.
گفتنی است تخصیص ارز 4200 تومانی به واردکنندگان برای واردات کالاهای اساسی تصمیمی بود که دولت دوازدهم در سال 97 اتخاذ کرد ولی در کنار مزیت‌های مقطعی آن، مشکلاتی برای کشور در پی داشت و علاوه بر تشکیل پرونده‌های فساد متعدد، خیر آن چندان شامل حال مردم نشد. دولت قبل به مرور تعدادی از این کالاها را از چتر ارز ترجیحی خارج کرد بدون این‌که ریالی به مردم بپردازد. حالا دیگر امکان ادامه این سیاست وجود ندارد و دولت سیزدهم طبق قانون بودجه 1401 می خواهد این ساختار را به نفع مصرف‌کننده نهایی اصلاح کند.
بدون شک طرحی به این بزرگی و حساسیت مشکلاتی در اجرا خواهد داشت که با انگیزه بالای دولت قابل حل است و نظارت میدانی رئیس‌جمهور در صبح جمعه به جای عافیت‌طلبی، بزرگ‌ترین نشانه برای امیدواری به آینده است.
البته در این میان طیفی از کارشناسان و دلسوزان تلاش می‌کنند با ارائه نظرات کارشناسی دولت را در این مسیر حمایت کنند یا مانع از آسیب‌های احتمالی در آینده شوند که در زیر به آنها اشاره می‌شود.
چند توصیه برای اجرای بهتر طرح
به گزارش فارس، یک توصیه این است که اگرچه دولت می‌گوید افزایش قیمت‌ها تنها برای 4 کالای مرغ، تخم مرغ، روغن و لبنیات خواهد شد، باید مانع از گسترش این گرانی به سایر بخش‌ها و بروز تورم انتظاری در جامعه شد.
توصیه بعدی این‌که ذخایر انبار کالاهای اساسی باید پر باشد نه به اندازه نیاز بلکه بسیار بیش از نیاز که کسی با احتکار نتواند بازار را به هم بزند، هر زمانی بازار عطش داشت تزریق شود که در این صورت با کاهش دادن قیمت بازار محتکران ضرر کرده و عقب‌نشینی خواهند کرد.
توصیه دیگر این‌که با توجه به این‌که طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها یک طرح ملی است لذا باید تمام ظرفیت‌های نظام برای اجرای بهتر آن پای کار بیاید و مثلا برای نظارت قوی بر بازار و مقابله با محتکران و گرانفروشان از ظرفیت‌های بسیج و سپاه بهره گرفت.
نکته دیگر این‌که به اعتقاد کارشناسان مهم‌ترین عامل موفقیت در اصلاح یارانه‌ها کاهش وابستگی به واردات است، واردات کشاورزی که اکنون یارانه‌ها را می‌بلعد، باید کمتر شود هر چه تولید بیشتر باشد ارز کمتری صرف واردات خواهد شد.
بخش کشاورزی 90 درصد در تامین دانه‌های روغنی،
70 درصد در تامین خوراک دام و طیور وابسته به واردات است که برای این دو حدود 8 میلیارد دلار در سال صرف می‌شود. سال گذشته 7.5 میلیون تن گندم وارد کشور شد و پیش‌بینی شده که امسال نیز همین میزان وارد شود. لذا با برنامه‌ریزی اصولی باید به سمت کاهش این وابستگی به واردات برویم. بر اساس اعلام مسئولان جهاد کشاورزی، ظرفیت زیادی در تولید علوفه با وجود این‌که یک سوم میانگین بارش دنیا را داریم در زمین‌های دیم وجود دارد، عباس کشاورز سرپرست اسبق وزارت جهاد کشاورزی در پی اجرای این طرح مهم بود و معتقد بود وابستگی را می‌توان تا 50 درصد کاهش داد.
درباره روغن هم برنامه‌های خودکفایی وزارت جهاد کشاورزی در دهه‌های اخیر هیچ موفقیتی نداشته و عامل آن را در کنار کمبود آب برای کشت دانه‌های روغنی، واردات بی‌رویه دانه‌ها و روغن خام می‌دانند که پس از ارز 4200 تومانی شدت بیشتری پیدا کرده است.
اما کارشناسان بر این باورند که می‌توان با اصلاح گونه‌های مقاوم و پرتولید و اصلاح قیمت‌ها در داخل تولید را افزایش داد و وابستگی به این محصول بسیار ضروری را به حداقل رساند.
در سال‌های گذشته در دهه 90 چند سالی خودکفایی گندم را تجربه کردیم و می‌توان دوباره تجربه کرد، به غیر از خشکسالی، سیاست‌های نادرست خرید تضمینی و
عدم حمایت کافی از کشاورزان در تامین نهاده در سال‌های اخیر عامل از دست رفتن این خودکفایی شده، اما می‌توان دوباره به این مهم دست یافت.
درایت و نجابت مردم، ناامیدی معاندان از فتنه‌انگیزی
در روزهای اخیر و در جریان اجرای تصمیم بسیار مهم و بزرگ دولت در مردمی‌سازی یارانه‌ها دشمنان قسم‌خورده ملت ایران به همراه شبکه‌های فارسی‌زبان معاند با هجمه‌های ناجوانمردانه و اخبار دروغین سعی در ایجاد یک فضای مسموم در جامعه و توزیع بذر ناامیدی در دل مردم داشته‌اند اما اغلب مردم ضمن خویشتنداری و عدم ازدحام برای خرید کالا با معاندان همراهی نکردند و بار دیگر تلاش بدخواهان کشور در فتنه انگیزی را ناکام گذاشتند.
قطعا همراهی و همدلی مردم نشان از اعتماد بالای آنها به دولت مردمی است و همین سرمایه اجتماعی امکان اجرای طرح‌های بزرگ به نفع مردم را فراهم می‌نماید.
این در حالی است که مردم تهران هم صبح دیروز (جمعه) در اتفاقی جالب رئیس‌جمهور را در میدان تره‌بار در میان خود دیدند که این حضور میدانی شخص رئیس‌جمهور برای نظارت بر فرآیند عملیات‌های اقتصادی دولت، بیانگر این است که تعریف رئیسی از واژه نظارت تا چه اندازه دقیق و جدی است.
محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور هم با حضور در موسسه نیکوکاری رعد الغدیر از بخش‌های مختلف سامانه تلفنی 6369 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در این مرکز به منظور رسیدگی به شکایات و سؤالات مردمی در اجرای طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» مستقر است، بازدید کرد و از نزدیک در جریان روند پاسخگویی به درخواست‌ها، شکایات و سؤالات مردم درخصوص جاماندگان دریافت یارانه در طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها و همچنین سؤالات پیرامون این طرح قرار گرفت.
