گزارش غیرمنتظره آژانس قبل از سفر گروسی به تهران
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران پیش از موعد منتشر شد؛ عصر سه‌شنبه بود که خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از رویت گزارش جدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس درباره ایران خبر داد؛ بر اساس گزارش جدید آژانس، میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران 18برابر سقف مشخص شده در برجام است.
در این گزارش که آسوشیتدپرس می‌گوید روز سه‌شنبه آن را دیده، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می گوید که مشغول مذاکره با مقام های ایران درباره منشأ اورانیوم با غنای نزدیک به 84درصد است که در تاسیسات ایران پیدا شده است. این درحالی است که مقامات ایران بارها تاکید کرده‌اند این موضوع بسیار طبیعی و مساله کوچکی است. در عین‌حال این گزارش غیرمنتظره آژانس، شائبه سیاسی‌کاری این نهاد و مدیر کل آن را افزایش داده است. زیرا هدف گروسی تحت فشار قرار دادن ایران با نیات سیاسی و نه فنی است.
به گزارش «انتخاب»؛ بر اساس گزارش تازه آژانس، آثاری از اورانیوم غنی شده تا «7/ 83درصد» پیدا شده و از ایران خواسته شده است تا درباره این میزان غنی سازی شفاف سازی کند.
در گزارش آژانس آمده است: «ایران به ما اطلاع داده که نوسان های غیرعمدی در درصد غنی سازی ممکن است در روند انتقالی تنظیم کار دستگاه های غنی‌سازی برای تولید اورانیوم با غلظت 60درصد در ماه نوامبر 2022 یا هنگام جایگزین کردن سیلندر تزریق اورانیوم روی داده باشد.» گزارش تصریح می‌کند که در جلسه فنی میان مقام های ارشد آژانس و مقام های ارشد ایران در تهران در روز 23 فوریه، تهران این موارد اختلاف را پذیرفته و با همکاری با آژانس برای رفع آن موافقت کرده است. آژانس همچنین مدعی است که میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران 18 برابر سقف مشخص شده در برجام است.
انتشار این گزارش آژانس با واکنش تهران مواجه شد و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: «مواردی از جمله عدم‌انطباق بیانیه طراحی چیدمان سانتریفیوژها در سطح کارشناسی میان ایران و آژانس بحث و نهایی شد و مشخص شد که انحراف خاصی انجام نگرفته است.»
گروسی تا یکی دو روز دیگر در تهران
محمد اسلامی در جمع خبرنگاران در حاشیه نشست هیات دولت درباره تعاملات طبق روال با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با توجه به عملیات روانی و تهاجمی امپریالیسم برای تخریب کشور و روابط با آژانس توضیح داد: «به لطف الهی در دو ماه گذشته رفت و آمدها با آژانس در سطح کارشناسی و معاونان انجام شد و در دو هفته گذشته هیات هایی از آژانس در تهران حضور یافتند و تبادل نظر شد.»
به گزارش «ایسنا»، وی همچنین از سفر رافائل گروسی به تهران طی یکی دو روز آینده خبر داد و در مورد محورها و موضوعات مطرح در سفر گروسی به ایران تصریح کرد: «موضوع همین مواردی است که به عنوان مسائل پادمانی نام‌گذاری کردند و بسته شدن این پرونده. دلیل برجام همین موارد اتهامی بوده است که 20 سال علیه ایران مطرح می کردند و در نهایت مذاکره شد و بر اساس سند برجام آنها مختومه شده اند. موارد تازه و جدیدی در کار نیست.»
رئیس سازمان انرژی اتمی در رابطه با اینکه آیا سفر گروسی می‌تواند گره‌گشای مذاکرات برجامی باشد؟ تاکید کرد: «ما هیچ چیز غیر‌عادی ای که تحت فشار و سیاسی باشد را نمی پذیریم.» همچنین «ایسنا» درباره سفر گروسی به تهران نوشت، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احتمالا روز شنبه با رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار و گفت وگو می‌کند.
این چهارمین بار است که رافائل گروسی از زمان تصدی مدیرکلی آژانس به ایران سفر و با مقامات ایران دیدار می‌کند. سفر مدیرکل آژانس چند روز قبل از نشست فصلی شورای حکام که قرار است دوشنبه هفته آینده آغاز به کار کند انجام می‌شود. بحث و گفت وگو درباره مسائل باقی مانده پادمانی و نیز برخی موارد از اختلاف‌نظرهای فنی و حقوقی میان ایران و آژانس در دستور کار است.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره بخشی از گزارش برجامی آژانس که در آن به موضوع غنی سازی بالای 83 درصدی در ایران اشاره کرده است، گفت: «در نمونه برداری از یک شیر در روند غنی‌سازی یک ذره ای (particle) که با میکروسکوپ هم دیده نمی‌شود مشاهده شد، اما مهم حجم و سطح غنای موادی است که در پایان روند غنی‌سازی به دست می آید که بازرسان مشاهده کردند این مواد از 60درصد تجاوز نکرده است و خط تولید ما همان تولید اورانیوم با غنای 60 درصدی است. ما همان هدف را دنبال می‌کنیم بنابراین، آن موضوع با همین تعریف کنار گذاشته می‌شود.»
اسلامی در ادامه درباره سفر هیات آژانس به ایران و اقدامات انجام گرفته، توضیح داد: «در این تبادل نظرها و رایزنی ها مواردی از جمله «عدم‌انطباق بیانیه طراحی چیدمان سانتریفیوژها» یا یک ذره، به خوبی مرور و بحث و کارشناسی شد. همچنین مشخص شده که انحراف خاصی وجود ندارد و این موضوعات با توجه به بحث های کارشناسی واجد اهمیت نبوده که به عنوان یک موضوع مورد پیگیری قرار گیرد.» اسلامی گفت: «همچنین درباره موارد پادمانی باید برای روشنگری پاسخ هایی که دادیم، مذاکره انجام می شد. برخی القا می‌کنند که پاسخ داده نشده است این درست نیست. پاسخ ها در چند صد صفحه ارسال شده بود و باید با حوصله پاسخ‌ها را با آنها مرور می‌کردیم و این امر هم تداوم دارد و گفت‌وگو شده است.»
وی افزود: «در همین راستا در سفر آقای آپارو معاون پادمانی مدیرکل آژانس و مذاکراتی که انجام شد دعوت رسمی از آقای گروسی کردیم و ان شاءالله در یکی دو روز آینده به تهران می آیند.»
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره کاهش نظارت های آژانس بر اساس برجام که در گزارش روز سه شنبه آژانس آمده است نیز تصریح کرد: «بر اساس سند برجام 2015 به دلیل اینکه طرفین متعهد، تعهداتشان را انجام ندادند، طبیعی است که ما هم بازگشت از تعهدات مان را طبق قانون راهبردی انجام دهیم و این هم که آژانس بنویسد نظارت هایش مانند گذشته نیست طبیعی است، اما این به معنی آن نیست که اشراف به فعالیت های هسته‌ای ایران ندارد.»
رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد اینکه در گزارش آژانس آمده است به دلیل اینکه اقدامات ایران شفاف نیست قادر به راستی‌آزمایی نیستیم، بیان کرد: «اصلا در گزارش چنین چیزی نیامده است.»
اقدام پیش دستانه آژانس
این در حالی است که بر اساس گزارش اخیر وال استریت ژورنال و صحبت های بهروز کمالوندی مبنی بر سفر پیش روی رافائل گروسی به ایران این انتظار می رفت که گزارش آژانس بعد از این سفر و مطابق با نتایج سفر انجام گیرد؛ سفری که بار دیگر محمد اسلامی به آن اشاره کرده و گفته که طی یکی دو روز آینده گروسی به تهران خواهد آمد.
اما انتشار گزارش در عصر سه شنبه اغلب کارشناسان و صاحب نظران را غافلگیر کرد. به نظر می‌رسد که آژانس با چنین اقدامی اهدافی را دنبال می‌کند. از جمله اینکه شاید انتشار گزارش پیش از سفر گروسی به تهران، نشانه ای از این باشد که مذاکرات بین ایران و مدیرکل آژانس آنچنان که آژانس انتظار داشته پیش نرفته است. بنابراین آژانس با انتشار این گزارش دست به یک اقدام پیش دستانه زده تا ایران را در فاصله زمانی صدور گزارش مدیرکل آژانس یعنی سه شنبه عصر تا 6 مارس یعنی دوشنبه هفته آینده تحت فشار فزاینده قرار دهد. درواقع اکنون آژانس با انتشار این گزارش این پالس را به تهران می‌دهد که اگر با این سازمان همکاری نکند ممکن است در نشست 6 مارس قطعنامه شدیداللحن تری علیه ایران صادر شود.
در نتیجه باوجودی که برخی تحلیلگران از انتشار گزارش پیش از سفر گروسی به تهران متعجب شدند اما با واکاوی اوضاع می‌توان به اهداف آژانس و در پشت آن غرب از چنین اقدامی به خوبی پی برد. هدف آژانس از تحت فشار گذاشتن تهران این است که مقامات ایران در وهله اول با سفر گروسی که چند ماهی است دائما اخبار آن منتشر اما انجام نمی‌شود موافقت کنند و ثانیا اگر مدیرکل آژانس به تهران آمد با استفاده از اهرم گزارش آژانس، به نوعی از ایران بخواهند که با دستورکارهای آژانس موافقت کند. هرچند مقامات در ایران بارها اعلام کرده اند هر آنچه تحت فشار و سیاسی باشد را نخواهند پذیرفت.
--> اخبار مرتبط