گعده و بیانیه کافی است؟ / فعالیت کاریکاتوری احزاب در ایران

همانطور که قابل پیش بینی بود با پایان یافتن انتخابات و تا چند ماه مانده به انتخابات سال آینده، اثر چندانی از احزاب در عرصه سیاسی کشور دیده نمی شود و این تشکل ها فعلا پشت درهای بسته و کرکره‌های پایین کشیده شده رفته و منتظر هستند تا با شروع ایام انتخابات مجلس دوازدهم دوباره به صحنه آمده و دست یاری به سوی مردم دراز کنند.

احزاب اصلاح طلب با توجه به اینکه در قدرت حضور ندارند، رویکرد انتقادی به سیاست های جاری کشور بخصوص در زمینه اقتصادی، فرهنگی و سیاست خارجی داشته و در مقابل، اصولگرایان که در نهادهای انتخابی حضور دارند یا نسبت به سیاست های در حال اجرا سکوت کرده یا در حال دفاع از آن هستند. البته اینگونه هم نیست که انتقادی را مطرح نکنند، اما به هر حال طبیعی است که کفه انتقاد اصلاح طلبان سنگین از رقیب باشد. از سویی برخی اعضای احزاب اصولگرا به دولت، شورای شهر یا مجلس نقل مکان کرده اند و همین عامل موجب کاهش فعالیت تشکل های متبوع این جریان شده است.

آخرین باری که فعالان حزبی دو ر هم جمع شدند و به بیان نظرات خود پرداختند به دیدار آنها با رئیس جمهور در ماه رمضان باز می گردد. در این دیدار شخصیت های سیاسی و حزبی همچون سید مصطفی میرسلیم، احمد توکلی، علی خضریان، اشرف بروجردی، نصرالله پژمانفر، محمدرضا خباز، سعید لیلاز، بیژن نوباوه، حمید رسایی، زهره الهیان، محمدحسین صفارهرندی، ناظمی اردکانی، مالک شریعتی، مجتبی شاکری، علی مطهری، مجید انصاری، حسین مرعشی و حسین کمالی حضور داشتند.

آنها پس از پایان جلسه و در گفت وگو با رسانه ها، فضای جلسه را مثبت ارزیابی کرده و واعلام کردند که رئیس جمهور پذیرای نقد آنها بود. رئیس جمهور هم در این جلسه گفته بود که «دولت از انتقادات استقبال می‌کند و در مقابل انتظار دارد منتقدان منصفانه عمل کرده و راهکار نیز ارائه دهند.» پس از این دیدار احزاب دوباره به لاک خود فرورفته و فعالیت آنها به چند توییت و بیانیه محدود شد.

در ادامه فعالیت‌های اخیر برخی احزاب مهم کشور را مرور می‌کنیم:

حزب موتلفه اسلامی:

این حزب قدیمی هم در حال حاضر فعالیت قابل ندارد و عمده بروز فعالیت آنها به مواضع هفتگی آنها برمی‌گردد. موتلفه اگرچه حامی دولت است، اما دبیرکل این حزب اخیرا نسبت به عملکرد وزیر صمت انتقاد داشته است. در زمینه مذاکرات هسته‌ای هم موتلفه مخالفت خود «با مذاکراتی که بوی سازش بدهد را اعلام کرده است.» با این حال این حزب معتقد است باید به دولت برای پیشبرد برنامه های خود وقت داد.

از سویی بادامچیان در بیان مواضع موتلفه، از اصلاح طلبان بخاطر انتقاد به گشت ارشاد و نوع موضع گیری آنها در قبال مسأله حجاب انتقاد کرد. او گفت:«اصلاح طلبان تندرو که در یک بن بست و انزوای سیاسی گرفتار شده اند با مواضع افراطی و طغیان علیه مبانی نظام اسلامی و حتی نسبت به احکام ضروری اسلام، می خواهند خود را مطرح کنند، زیرا حرفی برای گفتن ندارند. سوابق تاریک آنها در گذشته و در دوران اصلاحات، اعتباری برایشان نگذاشته است، لذا حریم و حرمت شکنی را پیشه کرده اند که متاسفانه گاه به مخرج مشترک با دشمنان اسلام و ایران می‌رسند. آنها با این روش غلط هرچه بیشتر به سقوط خواهند رسید و بدانند که ملت با آنها هیچ نوع همراهی نخواهد داشت، ضمن اینکه قانون شکنی هم عواقب خود را دارد.»

بیشتر بخوانید:

• انتقاد سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری از «کم‌کاری احزاب اصولگرا بعد از انتخابات»

• عضو شورای مرکزی حزب موتلفه: جریان اصلاحات جز سرسپردگی غرب و خیانت به رهبری کارنامه ای ندارد

جامعه اسلامی مهندسین:

در روزهای اخیر پانزدهمین مجمع عمومی جامعه اسلامی مهندسین با حضور اعضای این تشکل و نماینده وزارت کشور برگزار شد و اعضای جدید انتخاب شدند. محمدرضا باهنر، محمدرضا پورابراهیمی، علیرضا خجسته پور، احمد نیکفر، محمدمهدی زاهدی، سید مهدی هاشمی، حمیدرضا فولادگر و جبار کوچکی نژاد از مهمترین اعضای انتخاب شده هستند.

از سویی باهنر که دبیرکل مجمع نیروهای خط امام و رهبری هم هست، طی روزهای گذشته مصاحبه‌ای درباره مسأله حجاب داشت که در آن گفت:«یک زمانی آقای احمدی‌نژاد می‌گفت یک شاخه و دو شاخه از موی بانوان بیرون باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما گاهی این دو شاخه می‌شود چهار شاخه اگر شد 40 شاخه و بعد 400 شاخه و اگر روسری رفت کنار و یواش یواش شلوار هم کوتاه شد و دامن هم آمد بالا چه می‌شود؟» این مصاحبه و شیوه بیان باهنر با واکنش های انتقادی روبرو شد.

او همچنین به ریشه های مشکلات اقتصادی اشاره و خطاب به دولت گفت: «باید متوجه شویم که اقتصاد کلان ما مشکل دارد و هیچ یک از دولت‌ها مقصر نیستند. اگر بخواهیم گردن همدیگر بیندازیم که بانیان وضع موجود تورم 44 درصدی تحویل دادند؛ حالا شماها می‌خواهید چه کار کنید؟ می‌خواهید آن را روی7 درصد بیاورید؟ همین هم راه حل دارد من نمی‌گویم راه حل ندارد اما جراحی خیلی سختی می‌خواهد و همین مسائل پیش می‌آید.»

جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت

در جریان انتخابات اخیر هیات رییسه جبهه پیشرفت رفاه و عدالت، سیدشهاب الدین صدر به عنوان دبیرکل انتخاب شد. همچنین در جریان این نشست عضویت دو حزب تمدن اسلامی و حزب مستقل کار توسط شورای مرکزی جبهه پیشرفت برای پیوستن به این جبهه تصویب شد.

طی ماه‌های اخیر از دیگر فعالان و تشکل های سیاسی اصولگرا از جمله شورای ائتلاف اصولگرایان، جبهه پایداری، جمعیت جانبازان و ایثارگران خبر چندانی در دست نیست و فعالیت آنها چندان بروز و ظهور ندارد.

کارگزاران سازندگی:

حزب کارگزاران پس از تغییر دبیرکل خود که چند ماه از آن می‌گذرد، دچار تحول چشمگیری نشد، این حزب مواضع خود را از طریق روزنامه سازندگی اعلام کرده و در این مدت اخیر نسبت به بازداشت مصطفی تاجزاده، گشت ارشاد و برخی عملکردهای دولت به خصوص در زمینه اقتصادی به بیان نقطه نظرات خود پرداخت. مرعشی اخیرا در گفت‌وگویی برنامه‌های اقتصادی دولت را مورد نقد قرار داد. او گفت که «دولت آقای رئیسی تورم را حدود 40 درصد از آقای روحانی تحویل گرفت و تا الان براساس پیش بینی های تمام کارشناسان خوش بین 60 درصد به بالا است. براساس بررسی اقتصاددانان بدبین بالای صد است. باید فکری به حال این کرد.»

اتحاد ملت:

این حزب اصلاح طلب که آذر منصوری دبیرکل آن است، در روزهای اخیر گزارشی از حادثه متروپل آبادان را تهیه و بخش هایی از آن را منتشر کرده است. اتحاد ملت در این گزارش از قوه قضاییه خواسته است که «نسبت به تشکیل پرونده و برگزاری دادگاه علنی با حضور خانواده جانباختگان و خبرنگاران، برای رسیدگی به اتهامات نهادها و اشخاص دست اندرکار و موثر در عواملی که منجر به فروریزی ساختمان شده، اقدام کند.»

دبیر کل حزب اتحاد ملت هم مانند دیگر تشکل های سیاسی همفکر خود نسبت به عملکرد گشت ارشاد انتقاداتی را مطرح کرده است. منصوری در توییتی نوشت که «تنها راه پایان دادن به این مناقشه ویرانگر کنار گذاشتن همه رفتارهای سلبی و قهری در مواجهه با پوشش زنان است.» همچنین این حزب در بیانیه ای با نقذ جدی به عملکرد برخی گشت‌های ارشاد و از علما و نواندیشان دینی برای حل آنچه این تشکل سیاسی آن را مناقشه حجاب می‌خواند یاری طلبید.

حزب ندای ایرانیان:

این حزب اخیرا هفتمین کنگره خود را برگزار کرد. صادق خرازی دبیرکل سابق، از این حزب جدا شد و شهاب طباطبایی دبیر کل شد. ندای ایرانیان در تازه ترین موضع خود خواهان پاسخگویی دولت نسبت به عملکرد یکساله خود شد.

این حزب در سالگرد انتخابات هم بیانیه انتقادی نسبت به دولت منتشر کرد. ندای ایرانیان در بخشی از این بیانیه اعلام کرد که «صمیمانه امیدوار است حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی بتواند به وعده‌های خود عمل کرده و با حل مشکلات معیشتی، کام مردم ایران را شیرین کند و...»

حزب جمهوریت ایران اسلامی:

کمیته سیاسی این حزب اخیرا در حال تهیه پیشنهاد خود برای اصلاح قانون احزاب است. همچنین این حزب منتقد بازداشت مصطفی تاج‌زاده بوده است. منتجب نیا دبیرکل این حزب هم نسبت به طرح برخی مسایل از تریبون نماز جمعه درباره موضوع حجاب انتقاد تندی کرد.

این حزب اصلاح طلب همچنین در بخش هایی از آخرین بیانیه انتقادی خود اظهار کرد:«انگار هیچ گوش شنوایی برای شنیدن و رفع درد و رنج مردم وجود ندارد و تنها معاندین و مخالفین کشور در حال بهره برداری هستند و نظام را ناکارآمد جلوه می‌دهند. در این خصوص و تا دیر نشده اهتمام ویژه بزرگان نظام را طلب می نماید.» جمهوریت همچنین در حال بازسازی برخی ارکان خود از جمله کمیته اقوام و مذاهب است.

همچنین در چند ماه اخیر مجمع روحانیون مبارز اولین جلسه حضوری خود پس از همه گیری کرونا را برگزار کرد. حزب اعتماد ملی هم پس از مخالفت با استعفای حضرتی دبیرکل خود، فعالیت موثری نداشته است اما به لحاظ تشکیلات داخلی به دنبال اصلاح اساسنامه و کاهش تعداد اعضای شورای مرکزی خود است.

واقعیت این است که جایگاه احزاب در کشور ما در قانون اساسی دیده شده، اما احزاب جایگاهی در نظام انتخاباتی ندارند و خود احزاب هم در ایفای کارویژه خود ناکام مانده اند و به اصطلاح فصلی هستند. اخیرا حمیدرضا ترقی عضو موتلفه اسلامی با اشاره به دلایل اینکه چرا احزاب نتوانسته اند جایگاه خود در نظام سیاسی کشور را بدست آورند، اظهار کرده است که «قانون احزاب مانع انجام هرگونه فعالیت اقتصادی از سوی احزاب برای تامین مالی آنان می‌شود. حزبی که منبع مالی قابل توجهی برای فعالیت نداشته باشد و نتواند حتی دفتر مرکزی خود را اداره کند، نمی‌تواند کارکرد مناسب یک نظام مردم‌سالار را داشته باشد. نکته بعدی این است که زمانی احزاب می‌توانند جایگاهی در کشور پیدا کنند که مردم برای عضویت در آن‌ها انگیزه داشته باشند و این انگیزه مستلزم این است که مردم احساس کنند اگر عضو حزب یا تشکیلاتی شدند، در جایگاه اجتماعی آن‌ها تاثیر مثبتی داشته باشد.»