یادی از سیدرضا مؤید؛ شاعر خراسانیِ شعر «سرمایه محبت زهراست دین من...»

مشهد - اشعار دلنشین سیدرضا مؤید؛ شاعر آیینی مشهدالرضا با روح اخلاص و عشق رضوی، راه ایمان، ولایت و پایداری را برای نسل‌ها روشن کرد.

خبرگزاری مهر، گروه استانها: استاد سیدرضا مؤید خراسانی، یکی از نامدارترین چهره‌های شعر آئینی معاصر ایران، از کودکی در دامان عشق اهل بیت (ع) پرورش یافت و از 12 سالگی، قریحه شعری خود را در مسیر مدح و منقبت خاندان رسالت به شکوفایی رساند. این آغاز زودهنگام، مسیر عمر او را با ذکر و حماسه گره زد. علاقه بی‌اندازه مؤید به ادب و فرهنگ اصیل ایرانی - اسلامی، او را به کتابخانه آستان قدس رضوی کشاند؛ جایی که ساعت‌ها در جوار بارگاه امام رضا (ع) با دیوان شاعران بزرگ مأنوس شد و از سرچشمه ناب شعر کلاسیک، برای غنی‌کردن زبان و محتوای آثارش سیراب گشت.

سبک شعری او تلفیقی از روانی و صلابت زبان با عمق معنایی برگرفته از آیات قرآن، روایات اهل بیت (ع) و وقایع تاریخ اسلام بود؛ سروده‌هایی که از مناجات عاشقانه تا حماسه‌های دفاع مقدس را در بر می‌گرفت و با جان و دل مخاطب پیوند می‌زد. در کنار جایگاه شاعری، مؤید با حضور در جبهه‌های دفاع مقدس نشان داد که کلماتش تنها در صفحه کاغذ نمی‌مانند؛ بلکه با تعهد عملی به آرمان‌های انقلاب اسلامی، روحیه و ایمان رزمندگان را تقویت می‌کرد و کلامش در میدان نبرد نیز جاری بود.

توجه ویژه مقام معظم رهبری به آثار مؤید، گواهی است بر جایگاه محکم او در ساحت شعر متعهد و آئینی. بسیاری از اشعار او در محافل رسمی و مردمی قرائت شده و الهام‌بخش مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) در سراسر کشور بوده است. شاخص‌ترین آثار او مانند «گل‌های اشک»، «جلوه‌های رسالت»، «نغمه‌های ولایت»، «سفینه‌های نور» و «چکامه عشق»، روایتگر پیوند عشق و معرفت در قالبی هنرمندانه است؛ مجموعه‌هایی که هر یک به‌مثابه گنجینه‌ای از فرهنگ عاشورا و ولایتمداری به یادگار مانده‌اند.

منش اخلاقی استاد مؤید، سرشار از تواضع، بی‌ریایی و روحیه یاری‌رسانی بود؛ هرگز از کمک به همکاران، مداحان و شاعران دریغ نکرد و در هر مناسبت، اشعار تازه خود را بی‌منت در اختیار دوستداران اهل بیت قرار می‌داد. او بر این باور بود که شعر باید خادم دین باشد، نه وسیله‌ای برای شهرت یا منفعت شخصی. همین نگاه سبب شد که میراث شعری‌اش نفوذی عمیق در جامعه پیدا کند و زمزمه اشعارش در مجالس مذهبی، پیوند نسل‌ها را با فرهنگ اهل بیت تازه کند.

زندگی و آثار سیدرضا مؤید، از نخستین روزهای شاعری‌اش تا واپسین لحظات، همگی در خدمت ولایت و عشق به خاندان رسول‌الله (ص) قرار گرفت. بیت مشهور او «دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت / جایی ننوشته است گنهکار نیاید» آیینه تمام‌نمای این معرفت و امیدبخشی است. در نیمه مهر 1401، این ستاره فروزان شعر آئینی خاموش شد و در جوار حضرت رضا (ع) آرام گرفت؛ اما یاد و نامش، به یمن اخلاص و هنر ماندگارش، همچنان در دل شیعیان و دوستداران فرهنگ ولایی زنده است و هر زمزمه عاشقانه‌ای که بر زبان مداحان جاری شود، بخشی از روح او را با خود دارد.

سیدرضا موید خراسانی؛ حماسه‌سرای بصیرت، همگام با شهدا، و همواره مورد عنایت رهبر انقلاب

یاسر رحمانی، مسئول کانون مداحان مشهد مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر مرحوم سیدرضا موید خراسانی را «حماسه‌سرای بصیرت، همگام با شهدا، و همواره مورد عنایت رهبر انقلاب» دانست و با ذکر خاطراتی از همراهی او و استقامتش در پاسداری از آرمان‌های اسلام و انقلاب سخن گفت.

مسئول کانون مداحان مشهد مقدس با بیان اینکه مرحوم سیدرضا موید خراسانی از دهه‌ها پیش به عنوان یکی از برجسته‌ترین شاعران بصیرتی شناخته می‌شد، اظهار کرد: از پیش از انقلاب تا دوران دفاع مقدس، اشعار ایشان همواره جهت‌دهنده مسیر انقلاب اسلامی بود؛ شعرهایی برای شهدا که چراغ راه می‌شد و در جای‌جای جبهه‌ها می‌درخشید. بارها در مورد همین آثار، مورد تمجید و تحسین مقام معظم رهبری قرار گرفت.

وی افزود: هرگاه آقا به مشهد مشرف می‌شدند، در جلسات و محافل مرتبط با مداحی و شعر، اصرار داشتند که مرحوم موید حضور داشته و حتما اشعاری بخواند. در مراسم تشییع شهدا نیز، همراهی او با مرحوم حاج آقای اکبرزاده، از تاثیرگذارترین ترکیب‌ها در تاریخ انقلاب به شمار می‌رفت. تا آخرین روزهای عمر شریفش، ملتزم به دفاع از آرمان‌ها و شهدا بود.

رحمانی با اشاره به خاطره‌ای از سال 1396 بیان کرد: در آن سال که مسئولیت آموزش سازمان بسیج مداحان را برعهده داشتم، برنامه راهیان نور را تدارک دیدیم. با وجود کهولت سن و سختی‌های مسیر و گرمای خوزستان، حاج آقای موید مصر بودند که با کاروان همراه شوند. دیدن او که با گام‌های استوار و شوق شهدا از جوانان هم پیشی می‌گرفت، روح تازه‌ای در جمع می‌دمید و حتی خستگی جوانان با نگاه به چهره مصمم او برطرف می‌شد.

مسئول کانون مداحان مشهد مقدس یکی دیگر از جلوه‌های تواضع او را چنین روایت کرد: روزی در حرم امام رضا (ع) قصد داشتم دست ایشان را ببوسم که در این میان، نوه ایشان که در آغوش پسرشان بود، ناخواسته به صورت من خورد و عینکم شکست. حاج آقا با خنده گفتند «کسی که خم شود دست غیر علما را ببوسد، عاقبتش همین است!» این شوخ‌طبعی و فروتنی در او، با وجود جایگاه عظیمش، همواره آشکار بود.

وی ادامه داد: در سال‌های پایانی حیات، حاج آقا ویلچرنشین بودند. یک‌بار در ورودی حرم امیرالمؤمنین (ع)، مصر بودند که تنها وارد شوند. وقتی ایستادیم تا همراهش باشیم، دیدیم از حفظ زیارت جامعه کبیره را می‌خواند؛ زیارتی بسیار طولانی که بیش از یک ساعت زمان برد. ما شگفت‌زده، او را با مولایمان تنها گذاشتیم؛ صحنه‌ای که هرگز از خاطرمان پاک نمی‌شود.

رحمانی گفت: سیدرضا موید خراسانی نمونه بارز خدمت‌گزاری به اهل‌بیت (ع) و پاسداری از جبهه فرهنگی انقلاب بود؛ مردی که سنگر شعر و بصیرت را هرگز ترک نکرد و با قدم‌های استوار، حتی در غروب عمر، به شوق شهدا راه می‌پیمود.

استاد مؤید از 12 سالگی سرودن شعر را آغاز کرد

محمد هادی شرقی، مداح اهل بیت (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استاد مؤید از 12 سالگی سرودن شعر را آغاز کرد و علاقه‌اش به ادبیات او را به کتابخانه آستان قدس رضوی کشاند. ساعت‌ها مطالعه در جوار حرم مطهر رضوی و آشنایی با دیوان اشعار گذشتگان، تأثیر عمیقی بر سبک و محتوای آثارش گذاشته است.

مداح اهل بیت (ع) بیان کرد: استاد مؤید با قریحه‌ای سیال و روان، اشعاری سروده که آیات و روایات، سیره اهل بیت (علیهم السلام) و داستان‌های تاریخی در آن‌ها به وضوح دیده می‌شود. سروده‌های ایشان محدود به مدح و منقبت اهل بیت نمی‌شود، بلکه مضامین انقلابی و حماسه‌های دفاع مقدس نیز در دریای اشعارشان موج می‌زند.

وی به توجه ویژه مقام معظم رهبری به آثار استاد مؤید اشاره کرد و گفت: این ویژگی‌ها باعث شده که اشعار ایشان مورد توجه رهبر انقلاب نیز قرار گیرد.

شرقی به آثار برجسته استاد مؤید اشاره کرد و افزود: استاد مؤید طی سال‌های متمادی، اشعار آئینی قابل توجهی سروده که همواره مورد استفاده ذاکران و مداحان اهل بیت (علیهم السلام) قرار گرفته است.

مداح اهل بیت (ع) اظهار کرد: هیچ مناسبتی در تقویم تشیع نیست که برای آن شعری نسروده باشد. از جمله آثار ایشان می‌توان به «گل‌های اشک»، «جلوه‌های رسالت»، «نغمه‌های ولایت»، «سفینه‌های نور» و «چکامه عشق» اشاره کرد که هر یک نشان‌دهنده عمق و غنای شعر اوست.

استاد سیدرضا مؤید خراسانی؛ ستاره درخشان شعر آئینی و متعهد به معارف الهی

رضا یعقوبیان، شاعر و مداح اهل بیت (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استاد سید حاج رضا مؤید خراسانی از برجسته‌ترین و ماندگارترین چهره‌های شعر آئینی و مذهبی معاصر ایران، عمر پر برکت خود را در خدمت آستان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و ترویج معارف دینی و انقلابی سپری کرد. ایشان نه تنها به عنوان یک شاعر خوش‌ذوق و متعهد شناخته می‌شد، بلکه با حضوری فعال در جبهه‌های دفاع مقدس، تعهد عملی خود به آرمان‌های انقلاب و ارزش‌های الهی را به اثبات رساند

شاعر و مداح اهل بیت علیهم السلام درباره شعر این شاعر بزرگ آیینی افزود: شعر مؤید خراسانی، نمونه‌ای ممتاز از شعر آئینی است که در عین برخورداری از روانی و صلابت زبان، سرشار از اخلاص و ارادت به خاندان رسالت است. یکی از مشهورترین بیت‌های ایشان که در دل‌های عاشقان جای گرفته و گویای عمق معرفت اوست، این بیت مشهور است: «دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت جایی ننوشته است گنهکار نیاید.»

وی افزود: این اشعار، نه تنها در محافل مذهبی، بلکه در جامعه نیز نفوذ عمیقی یافت و همواره الهام‌بخش مداحان، ذاکران و عموم مردم بود.

منش اخلاقی و تواضع یگانه

یعقوبیان درباره شخصیت این استاد فقید چنین گفت: مرحوم حاج رضا مؤید، شاعری بودند که اشعارشان همواره در خدمت معارف و ارزش‌های دینی قرار داشت. ایشان با حضور در جبهه‌ها، روحیه و انگیزه را در دل رزمندگان زنده نگه می‌داشتند و در میدان ادب نیز، انسانی خوش‌ذوق، متواضع و بی‌ریا شناخته می‌شدند.

شاعر و مداح اهل بیت علیهم السلام همچنین به روحیه یاری‌رسانی استاد مؤید اشاره کرد و گفت: ایشان هیچ‌گاه از کمک فکری و شعری به مداحان و ذاکران اهل بیت (ع) دریغ نمی‌کرد و در هر مناسبتی، اشعار خود را با کمال میل در اختیار دیگران قرار می‌دادند. این ویژگی‌های اخلاقی، مؤید را به یک چهره مورد احترام در میان جامعه شعری و مداحی تبدیل کرده بود.

میراثی جاودانه

وی بیان کرد: استاد سیدرضا مؤید خراسانی با تأکید بر این اصل که «شعر باید در خدمت دین و ارزش‌های الهی باشد» نه تنها نام خود را به عنوان یکی از بزرگان شعر آئینی در تاریخ ثبت کرد، بلکه با اخلاص و تعهد مثال‌زدنی، میراثی گرانبها از اشعار دلنشین و تأثیرگذار بر جای گذاشت که همچنان در مجالس مذهبی زمزمه می‌شود و یاد و خاطره ایشان را در دل‌ها جاودانه ساخته است.

یعقوبیان افزود: استاد موید شاعری بود که با اخلاص و تعهد، شعر را در خدمت دین و ارزشهای الهی قرار داد و نام خود را در دلها جاودانه ساخت.

همچنین این شاعر و مداح اهل بیت علیهم السلام قطعه ای از اشعار خودش را تقدیم استاد موید کرد:

موید عبد درگاه خدا بود موید محو حی کبریا بود

موید در تمام طول عمرش کنار خوان احسان رضا بود

تمام عمر او وقت ائمه کنار سفره ی آل عبا بود

موید عاشق شاه ولایت موید شاعری غرق ولا بود

موید ریزه‌خوار مرتضی شد کنار سفره اش از ابتدا بود

ز روز اول عمرش موید به عشق پور زهرا مبتلا بود

میان جمع عشاق ولایت موید پاک بود و بی ریا بود

موید سر به زیر و عاشق دوست چو زهرا مادر خود با حیا بود

میان اهل دل، شمع محافل موید خنده رو و باصفا بود

صفابخش محافل بود و عشقش حضور او به هر بزم عزا بود

گواه این سخن، ذکر مدامش موید مرد تقوا و دعا بود

همه اشعار او درس ولایت موید خوش قریحه، خوش نوا بود

بود معاون از اشعار نغزش موید با شهیدان آشنا بود

حسین فاطمه شد مقتدایش موید عاشق کرب و بلا بود

به اشک و ناله اش در محفل عشق به یاد هجر ختم الاوصیا بود

به یاد غربت آل محمد ص همیشه ذکر او مهدی بیا بود

به یاد فاطمه ام الائمه همیشه گریه ی او بی صدا بود

همیشه دیده اش گریان زینب به یاد غربت کرب و بلا بود

به هر محفل میان سوز و گریه به یاد آن شهید سر جدا بود

به یاد پیکر صد چاک مولا به یاد سر به روی نیزه ها بود

منم شاگرد درس مکتب عشق موید اوستاد این (رضا) بود

مؤید؛ پژواک جاودان شعر آئینی از مشهدالرضا تا محافل شیعی جهان

جایگاه معنوی مؤید، فراتر از مرزهای شهر مشهد و حتی ایران، به محافل مذهبی منطقه و جهان رسیده بود. سروده‌های او در مجالس حسینیِ مراکز شیعی در کشورهای مختلف با همان طراوت و عشق قرائت می‌شد که در حرم رضوی جاری بود. با وجود درگذشت او، اشعارش همچنان زنده‌اند؛ در هر بزم عزای حسینی، در هر محفل مناجات رضوی، و در هر مراسم بزرگداشت دفاع مقدس، رد پای کلام مؤید آشکار است؛ گویی عشق و ارادتش به اهل بیت (ع) از دیوارهای زمان عبور کرده است.

میراث شعری او یک مجموعه ثابت یا محدوده زمانی خاص نیست، بلکه جریانی پویا است که نسل‌های متعدد را تحت‌تأثیر قرار داده و همچنان الهام‌بخش خواهد بود. مضامین آثارش مانند چراغی برای شاعران جوان روشن است. حضور مؤید در جبهه‌ها، او را از بسیاری از شاعران هم‌دوره‌اش متمایز کرد. این تجربه زیسته، حماسه را با معنویت درآمیخت و زبان او را به ابزاری برای تقویت روحیه مقاومت و ایستادگی بدل نمود.

آشنایی عمیق او با متون کلاسیک فارسی و عربی، تلفیق هنرمندانه سنت ادبی با دغدغه‌های معاصر را رقم زد و موجب شد که آثارش نه تنها از نظر مذهبی، بلکه از نظر زیبایی‌شناسی نیز ارزشمند باقی بمانند. اخلاص و بی‌ریایی در رفتار و گفتار مؤید، الگویی عملی برای همکاران و شاگردانش بود. او ثابت کرد که شعر آئینی، اگر با صداقت و عشق همراه باشد، می‌تواند فراتر از مرز قشری‌گرایی، دل‌های مختلف را جذب کند.

با گذشت سال‌ها از خاموشی او، هر بیت مؤید همچون سندی فرهنگی و معنوی باقی مانده است؛ سندی که هویت ادبی مشهدالرضا و نقش این شهر در پاسداشت شعر مذهبی را برای تاریخ ثبت می‌کند. خانواده، دوستان و شاگردان او، هر یک نگهبان گوشه‌ای از این میراث معنوی‌اند. گردآوری و انتشار کامل آثارش، نه تنها ادای دین به اوست، بلکه امکانی برای حفظ و گسترش این سرمایه فرهنگی در آینده فراهم می‌آورد.

سیدرضا مؤید خراسانی در کنار بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) آرام گرفته، اما حقیقتاً در دل فرهنگ شیعه و در جان مردمان این سرزمین زنده است. پایان زندگی جسمانی‌اش آغاز فصل نوینی از حضور روحانی او در ادبیات آئینی ایران است؛ حضوری که تا همیشه ادامه خواهد داشت.