22 میلیون نفر ایرانی حداقل یک بار وارد معاملات رمز ارز شدهاند
مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران گفت: سه میلیون نفر در ایران سرمایهگذاری فعال دارند و 22 میلیون نفر حداقل یک بار در بازار رمزارز معامله کردهاند.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری- رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران، در روز نخست دومین همایش ملی رمزآتی با بیان اینکه معاملات مالی رمزارزها آغازگر موجی جدید در بازارهای جهانی بوده است، گفت:«بعد از شروع معاملات مالی و وقفهای که ایجاد شد، اتریوم خواب اصلی بازارهای مالی گذاشت و پس از آن شاهد توکنسازی اوراق بهادار و داراییها بودیم. انافتیها هم وارد بازارهای مالی شدند و 24 ساعته معامله شدند؛ داراییهایی با سرعت بالای تسویه، بدون تمرکز و حتی خالقان ناشناخته.»
او افزود:«این ویژگیها نشان میدهد کلاس جدیدی از داراییها وارد بازارهای مالی شده و رشد خیرهکنندهای داشتهاند.» کیانی با اشاره به اینکه ارزش بازار رمزارزها در نوامبر 2022 به رقم بیسابقهای رسیده بود، گفت:«بازار یک میلیارد دلاری رمز ارزها در چند سال به حدود580 برابر افزایش یافت، اکنون نزدیک 60 درصد ارزش این بازار در اختیار بیتکوین است و اتریوم حدود 12 درصد بازار را در دست دارد.»
او توضیح داد: «اگر ارزش بازار رمزارزها را با بورسهای اوراق بهادار مقایسه کنیم، در سال 2015 ارزش بورسها 70 تریلیون دلار بود و امروز به 148 تریلیون دلار رسیده است. رشد بورسها دو برابری بوده، اما بازار رمزارزها رشد 580 برابری را رقم زده و نمیتوان آن را نادیده گرفت.»
مدیر تحقیق و توسعه بورس با اشاره به اینکه بورسهای جهانی احساس کردند از رقابت عقب ماندهاند، گفت: «بورسها در برابر یک موتور سوار جسور قرار گرفتند و دو انتخاب داشتند: یا داراییها را توکن کنند یا محصولات جدید مبتنی بر رمزارز طراحی کنند. در ابتدا بورسها به توکنسازی خوشبین بودند. مدیرعاملان مطرح جهان اعلام میکردند که در آینده تمام اوراق بهادار توکن خواهند شد.
کیانی گفت: در اولین گام، توکنهای مصنوعی و نظیر به وجود آمدند. این توکنها پشتوانهشان رمزارزهایی بود که در همان بستر ایجاد شده بودند. سهام شرکتهایی مثل اپل و آمازون در این قالب توکن شدند، اما این فرایند چندان موفق نبود و در آگوست 2022 متوقف شد.
او با اشاره به فشارهای آمریکا و چالشهای نظارتی افزود: ارتباط توکنها با دلار قطع شد و پروژهها متوقف شدند. گام بعدی، توکنسازی مبتنی بر دارایی واقعی بود؛ یعنی خود سهام و اوراق. اما نهادهای ناظر نگران بودند که توکنها باعث سوءتفاهم سرمایهگذاران شوند، چون حقوق سهامدار مانند حق رأی یا حق تقدم لزوماً در توکنها وجود ندارد.»
او توضیح داد: در دنیا اکنون 16 و 26 توکن مبتنی بر سهام وجود دارد و طلا و نقره نیز توکن شدهاند. ارزش کل توکنهای معاملهشده حدود 3.5 میلیارد دلار است که سه میلیارد دلار آن مربوط به طلاست؛ بنابراین سهم توکنهای اوراق بهادار چندان زیاد نیست. برخی بورسها به دلیل کاهش نقدشوندگی و پخش شدن معاملات میان پلتفرمها، رسماً از نهادهای ناظر خواستهاند جلوی این روند گرفته شود.
او با اشاره به تاریخچه ورود رمزارز به بازارهای رسمی گفت: در سال 2017 قراردادهای آتی بیتکوین در شیکاگو راهاندازی شد. سپس صندوقهای مبتنی بر بیتکوین در بورس تورنتو و دیگر کشورها ایجاد شدند. در ژانویه 2024 کمیسیون بورس آمریکا اجازه راهاندازی صندوقهای اسپات بیتکوین را صادر کرد و همان روز 11 صندوق در بورس نیویورک آغاز به کار کردند.
او گفت: سوئیس یکی از فعالترین کشورها در این حوزه است؛ با نزدیک به 200 صندوق سرمایهگذاری و 500 ابزار مبتنی بر سرمایهگذاری بورسی در بیتکوین سادهتر است. خرید مستقیم نیاز به ولت و زیرساخت خاص دارد، اما صندوقها این پیچیدگی را حذف میکنند و سرمایهگذار از اعتبار کارگزاران استفاده میکند. در بسیاری از بورسها صندوقهای کالایی و اوراق مبتنی بر کالا هم معامله میشوند؛ بنابراین صندوق رمزارز یک مفهوم جدید نیست.
کیانی با اشاره به نبود آمار رسمی گفت: تخمین زده میشود سه میلیون نفر در ایران سرمایهگذاری فعال دارند و 22 میلیون نفر حداقل یک بار در بازار رمزارز معامله کردهاند. ترکیب سنی بسیار متنوع است؛ از زیر 20 سال تا بالای 50 سال. ورود سرمایهگذاران جدید نیز متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.
کیانی افزود: پلتفرمها خدمات گستردهای ارائه میکنند؛ از انواع سفارشها گرفته تا معاملات نقره، رباتهای معاملاتی، وامدهی و حتی خرید کالا با اعتبار. بازار سرمایه ایران نیز در برابر این روند جهانی نمیتواند بیتفاوت باشد. همانطور که بورسهای جهان واکنش نشان دادهاند، بورس تهران هم باید برای ورود ابزارهای رمزارزی آماده شود.
کیانی افزود: قانون مالیات داراییها، رمزداراییها را به رسمیت شناخته و این قانون با تأیید مجلس و شورای نگهبان، نشان میدهد که داراییهای رمزی اکنون جایگاه رسمی پیدا کردهاند. با راهاندازی صندوقهای رمزارز، بورس ایران میتواند ابزارهای جدید سرمایهگذاری ارائه کند و تنوع بیشتری برای سرمایهگذاران فراهم سازد.