5 نکته به بهانه حکم طالبان علیه تحصیل دختران افغانستان

عصرایران‌؛ رضا غبیشاوی - دولت طالبان در جدیدترین محدودیت خود علیه زنان و دختران افغانستان، آنان را از تحصیل دانشگاهی منع کرده است. مقامات طالبان برای اجرای این ممنوعیت به قوانین اسلامی استناد می‌کنند. در این باره می‌توان به این نکات اشاره کرد: فریب‌کاری طالبان  حکم طالبان برای ممنوعیت تحصیل زنان و دختران در دانشگاه‌ها و قبل از آن هم منع دختران از تحصیل دبیرستان بیش از هر چیز نشانه‌ای از فریب‌کاری طالبان است. طالبان از زمان بازگشت به قدرت تاکنون گام به گام، ممنوعیت ها ومحدودیت‌های گوناگون و عجیب و غریبی را علیه دختران و زنان افغانستان اعمال کرده‌اند که جز در داعش، مشابهی ندارد. ممنوعیت سفر زنان بدون مَحرم، ممنوعیت ورود به ورزشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی، پارک‌ها و مراکز تفریحی، منع اشتغال زنان در ادارات دولتی و خصوصی و منع پخش فیلم و سریال با حضور بازیگران زن از جمله این ممنوعیت‌هاست.

این در حالی است که طالبان قبل از بازگشت به قدرت در افغانستان هیچ کدام از این محدودیت‌ها وممنوعیت‌ها را اعلام نکرده بودند اما وقتی قدرت را در دست گرفتند و چند ماهی از تقویت قدرت آنها گذشت یک به یک محدودیت ها و ممنوعیت‌های خود را به اجرا گذاشتند. طالبان قبل از بازگشت دوباره به قدرت هیچ کدام از این محدودیت‌ها را اعلام نمی‌کردند زیرا از واکنش جامعه جهانی و مردم افغانستان می‌هراسیدند و بیم داشتند روند بازگشت به قدرت آنها را مختل کند؛ این نشانه‌ای است از فریب‌کاری آنها.

این نوع فریب‌کاری را چه می‌توان توصیف کرد جز حیله و نیرنگ؟ علمای اسلامی که در راس طالبان اند چه نظری در این باره دارند؟ البته دهان برای توجیه همیشه باز است. طالبان همیشه در واکنش به هر موضوعی از جمله زنان گفته‌اند براساس معیارهای اسلامی، کار خواهد کرد و حالا از قرائت و برداشت آنها از اسلام این حجم از ممنوعیت ومحدودیت برای دختران و زنان استخراج کرده اند. از کشتن جان تا قتل روح انسان در ابتدای بازگشت دوباره طالبان به قدرت، بسیاری از مردم افغانستان گرچه دل خوشی از طالبان نداشتند و به حکومت آنان راضی نبودند اما می‌گفتند با بازگشت آنان، درگیری‌ها و انفجارها و کشته شدن انسان‌ها متوقف می شود. این امر، واقعیت دارد. کشتار انسان‌ها متوقف شد اما کشتار جدیدی به راه افتاده و آن قتل روح و احساس انسان‌ها بود.

اِعمال انواع و اقسام ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها علیه دختران و زنان، به معنای سلب زندگی از همه انسان‌هاست. طالبان قتل جان انسان‌ها را متوقف کردند اما به کشتار روح انسان‌ها پرداختند بی آن که قطره خونی ریخته شود یا صدای انفجاری به گوش برسد. کشتن روح انسان‌ها اما کم از ستاندن جان انسان ها نیست گرچه شاید دیده نشود.  واکنش جهانی کشورهای دیگر در برابر این اقدامات انسان ستیزانه طالبان چه کرده‌اند؟ به یک معنی باید گفت هیچ. جامعه جهانی از اینکه طالبان، کشور افغانستان و جمعیت آن را بدون کمک مالی دیگر کشورها اداره می‌کند؛ امنیت ظاهری برقرار است و در یک کلام جنگ داخلی به پایان رسیده سپاس‌گزار طالبان اند. گرچه دولت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسند اما ارتباطات با افغانستان و دولت طالبان برقرار است. در حال حاضر آمریکا ماهانه 40 میلیون دلار نقدی (اسکناس) تحت عنوان "کمک بشردوستانه" برای دولت طالبان ارسال می‌کند. شرایط هم به گونه‌ای است که هر تحریم اقتصادی علیه طالبان به طور مستقیم تاثیر منفی بر مردم افغانستان خواهد داشت و شرایط دشوار اقتصادی را بدتر خواهد کرد. در مقابل، هیچ ابزاری از سوی جامعه جهانی برای اعمال فشار بر طالبان وجود ندارد. زیرا طالبان نه برای تخریب تصویر جهانی خود ارزشی قائل است و نه به حقوق انسان‌ها و اکنون و آینده جامعه افغانستان اهمیتی می‌دهد. در مقابل این وضعیت چه می توان کرد؟ در برابر چنین وضعیتی احتمالا فقط می توان به فشار داخلی و اصلاح نسل های جدید طالبان امید داشت. با این حال سطح کمی و کیفی موضع گیری‌های کشورهای جهان در برابر ممنوعیت های طالبان علیه دختران و زنان افغانستان تامل‌برانگیز است. در خاورمیانه و کشورهای اسلامی، واکنش‌ها، حداقلی، کم عمق و کم‌رمق بود. کشورهای برجسته غربی گرچه ابزارهای عملی برای منع رفتارهای زن ستیزانه طالبان ندارند اما در موضع گیری و انتقاد کم نگذاشته اند.

در ایران هم واکنش‌ها در برابر ممنوعیت جدید طالبان، کم بود. سخنگوی وزارت خارجه ایران از این اتفاق "ابراز تاسف" کرد ولی از "محکومیت" خبری نبود. دستیار وزیر خارجه ایران هم با سرپرست سفارت افغانستان در تهران دیدار و پیشنهاد کرد ایران می توان به رفع مشکل کمک کند اما از اعتراض و انتقاد هم خبری نبود. در رسانه‌های رسمی هم پوشش این خبر و اعتراض به آن پررنگ نبود به عنوان مثال می‌توان به انعکاس این موضوع در بخش های خبری اصلی صداوسیما اشاره کرد. از سخنرانان و تریبون داران هم خبری نیست؛ نه اعتراض و نه انتقادی شنیده نمی شود. واکنش روحانیون علاوه بر این باید از سکوت روحانیون اسلام و واکنش های کم رمق دولت‌های اسلامی گفت. در حالی که طالبان این ممنوعیت را با استناد به اسلام اجرا می کند و دین اسلام را به عنوان متهم اصلی این داستان در جهان معرفی می کند انتظار می رفت کشورهای اسلامی و روحانیون اسلام به شدت به این ممنوعیت اعتراض می کردند تا ننگ اتهام را از این دین، دور کنند اما جز واکنش نهاد اسلامی الازهر مصر، نه از حوزه های علمیه و مراکز اسلامی خبری شنیده می شود و نه از روحانیون مسلمان.

از دیدگاه روحانیون اسلام، آیا منع تحصیل زنان و دختران افغانستانی به نام اسلام و دستورات اسلامی، کمتر از "توهین به اسلام" نیست؟ کمک ایران برای تحصیل دختران در شرایط ناگوار کنونی افغانستان و سیل ممنوعیت ها علیه زنان و دختران افغانستانی، می‌توان از مسوولان و جامعه ایرانی انتظار داشت به کمک آنان بشتابند. از مهمترین کمک ها می توان به تسهیل تحصیل زنان و دختران افغانستانی در دانشگاه های ایران اشاره کرد تا در این موقعیت سخت که جهانیان از کمک به زنان و دختران درمانده اند ایران و ایرانیان کمک رسان باشند.

ببینید | هتلی برای آن‌که در آن یخ بزنید / خیلی شیک و هنری

اجازه شوهر برای درمان زن!/ آیا این موضوع صحت دارد؟ آنچه باید دراین باره بدانید (فیلم)