8 سرعت گیر بزرگ بورس تهران!
التهابات اقتصادی - اجتماعی، ریسک های سیاسی، موضوعات بین المللی، دخالت‌های دولتی، مصوبه های لحظه ای، تداوم فاصله قیمت دلار آزاد و نیما، پایین بودن حاشیه سود شرکت ها، ادامه دار بودن سطح پایین معاملات و... از جمله این عواملی هستند که مانع از رشد بورس تهران و خروج سهامداران بورس از بازار شده اند.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای‌اقتصاد، روند بازار خسته کننده شده است. سهامداران خرد و حتی برخی حرفه ای ها به‌نظر از بازار ناامید شده و به جذابیت های بازارهای موازی چشم دوخته اند. هرچند که کارشناسان مدام تکرار کرده و می‌کنند که باید با دید بلندمدت در بازار، سرمایه‌گذاری کرد و بورس همچنان بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری است اما از یک‌طرف حک شدن تجربه دوران طلایی بورس در سال‌های 98 و 99 در ذهن سهامداران خرد، گوش شنوایی نسبت به واقعیت سرمایه‌گذاری در این بازار و اصول آن برای آنها باقی نگذاشته است و از طرف دیگر اما وعده های پوچ و غیرعملی سیاستگذاران و ریل گذاری نامناسب سیاست‌ها و این سوء ظن که اجازه رشد به بورس داده نمی‌شود، باعث‌شده که خروج حقیقی ها از بورس شدت بگیرد و در نقطه مقابل هم سرمایه ای وارد بورس نشود. البته که در کنار این مسائل مطرح‌شده، عوامل دیگری هم اثرگذار هستند و نمی‌توان از آنها چشم پوشی کرد. عواملی که کارشناسان بازار سرمایه در گفت وگو با «دنیای‌اقتصاد» به آنها پرداخته اند.
التهابات اقتصادی - اجتماعی، ریسک های سیاسی، موضوعات بین المللی، دخالت‌های دولتی، مصوبه های لحظه ای، تداوم فاصله قیمت دلار آزاد و نیما، پایین بودن حاشیه سود شرکت ها، ادامه دار بودن سطح پایین معاملات و... از جمله این عوامل هستند، اما در شرایط فعلی سوالی که مطرح می‌شود این است که اصلاح شدیدتر در بورس چقدر محتمل است؟ نقطه پایان این اصلاح ها چه زمانی است؟ عوامل اثرگذار بر این اصلاح و پایان آنها چه مواردی هستند؟ آیا در روزهای آینده باید منتظر اتفاق های جدیدی در بورس باشیم؟ آیا بازار و سهامداران خرد به شرایط ترس و لرز خود ادامه می‌دهند؟ به این سوال ها کارشناسان بازار سرمایه در صحبت هایشان پاسخ داده اند.
اصلاح شدیدتر سهام چقدر محتمل است؟
«احتمالش وجود دارد.» این پاسخ نوید قدوسی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با «دنیای‌اقتصاد» به این پرسش بود. حمزه کریمی از دیگر کارشناسان بازار سرمایه هم اینطور پیش‌بینی کرد که «احتمالا بازار چند روز دیگر منفی باشد و بعد شاید حالت صعودی به خود بگیرد.» اما نوید قدوسی درباره پیش‌بینی خود توضیح داد «که از آنجایی که به لحاظ تکنیکال شاخص یک و نیم را از دست داده، ممکن است فروشنده ها بیش از پیش فعال شوند.» او همچنین در صحبت هایش اینطور گفت که از نظر فاندامنتال مساله ای که می‌تواند منجر به اصلاح های شدیدتری در بازار شود، گزارش‌های شرکت‌ها است. این کارشناس بازار سرمایه به حاشیه سود شرکت‌ها در گزارش‌ها اشاره کرد و گفت: اگر حاشیه سود شرکت‌ها افت قابل‌توجهی داشته باشد و از انتظارات بازار کمتر باشد، شاهد اصلاح های شدیدتری در بازار خواهیم بود.
از دیگر موضوعاتی که عامل اصلاح های شدیدتر برای بازار هستند، به اعتقاد قدوسی تداوم شکاف نرخی دلار آزاد و نیما، حجم پایین معاملات و رکود در بورس است. افزایش نرخ بهره و تاثیر آن از لحاظ روانی روی سهامداران، کاهش قیمت کامودیتی ها و... مجموع عوامل دیگری هستند که فروشنده را تشویق می‌کند که وارد عمل شود و سهام خود را بفروشد، چراکه به اعتقاد او «بازار سهام روی کاهش نقدشوندگی حساسیت بالایی دارد و این موضوع فروشنده ها را ترغیب به فروش می‌کند.»
شوک خودرویی‌ها به بازار؟
نوید قدوسی همچنین به موضوع قیمت‌گذاری در بلوک خودرویی ها هم اشاره می‌کند و آن را عامل دیگری برای شرایط بازار درنظر می‌گیرد. قیمت بلوک خودرو اگر کمتر از آن چیزی باشد که بازار پیش‌بینی کرده، انتظار می‌رود که شوک بدی به بازار وارد شود و به قول او «آب سردی است که روی سر بازار ریخته می‌شود.» حمزه کریمی هم درباره پیش‌بینی خود مبنی‌بر اینکه بازار در روزهای آینده ممکن است منفی باشد و بعد با روندی صعودی همراه شود، توضیح داد که این وضعیت بورس برای روزهای آینده به پارامترهای مختلفی بستگی دارد. یکی از این پارامترها رفتار مسوولان و دیگری ورود منابع جدید به بازار است. کریمی در صحبت هایش این مساله را مطرح می‌کند که سرمایه گذاران نتایج وعده های داده‌شده در رابطه با بورس را نمی بینند. به اعتقاد او این نتایج در پرتفوی سهامداران باید دیده شود، نه اینکه در حرف و شعار.
این کارشناس بازار سرمایه در همین رابطه توضیح می‌دهد که وقتی گفته می‌شود سهامداران صندوق پالایش از ضرر خارج می‌شوند اما چند‌ماه از این وعده می‌گذرد و این اتفاق نمی‌افتد، این مساله در ذهن و فکر سهامداران خرد، خلف‌وعده تلقی می‌شود و آن را به تمام وعده های دیگر تعمیم می‌دهند. رکود در کسب وکارها، تورم در اقتصاد کشور و تعیین نرخ دستوری برای شرکت ها، از جمله شرایطی هستند که به گفته حمزه کریمی سهامداران حاضر در بورس با آنها درگیر هستند. مجموعه عواملی که باعث می‌شود انتظاری برای بازگشت سهم ها به نقطه سربه سر برای خروج از بازار در بین سهامداران خرد شکل بگیرد و هر مثبت‌شدنی در بازار را یک امتیاز و فرصت بدانند تا از بازار خارج شوند و در نهایت تمام این اتفاقات باعث می‌شود که سرمایه ها از بازار فراری شوند. در این شرایط سیاستگذار چه می‌تواند بکند؟
حمزه کریمی در این رابطه بیان می‌کند که باید به تمام وعده هایی که قبلا به سهامداران خرد برای بهبود وضعیت بورس داده اند جامه‌عمل بپوشانند. به اعتقاد او بازار به نقدینگی نیاز دارد و برای آن باید نقدینگی تامین شود. کریمی توضیح می‌دهد که در حال‌حاضر بازار شده است گاو شیرده و اکثر شرکت‌ها و حقوقی های بزرگ که نقدینگی نیاز دارند، نقد شونده ترین بازار برای‌شان بورس است.
بعید است ریزش های شدیدتری در راه باشد؟
«شکست محدوده یک‌میلیون و چهارصد و پنجاه‌هزار واحد سخت شده است.» این موضوعی است که وحید نکویی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به این پرسش مطرح می‌کند. به اعتقاد او نباید ترس زیادی را از این نقطه به بعد برای بازار در نظر بگیریم چراکه «از نظر بنیادی خیلی از سهم ها ریزش آنچنانی ندارند و در مجموع با درنظر گرفتن شاخص در این محدوده و دو عامل ورود پول حقیقی ها و افزایش حجم معاملات در هفته های آینده به نظر می‌رسد رغبت بار دیگر به بازار بازمی‌گردد.»
او با بیان اینکه این محدوده، محدوده مهمی است، توضیح داد که «به نظر می‌آید بازار حمایت می‌شود و از لحاظ ارزش گذاری به آن نقطه جذاب رسیده است و در آینده حقیقی ها ورود پیدا می‌کنند.» اما در ادامه این توضیحات بیان کرد که اگر این محدوده حمایت نشود، محدوده بعدی یک‌میلیون و چهارصد‌هزار واحد است که البته رسیدن به آن را بعید می‌داند.
عوامل اثرگذار بر این اصلاح؟
تداوم ابهامات در فضای سیاسی و اقتصادی، دستکاری‌های بازار، دخالت ها و... جزو عواملی هستند که اکثر کارشناسان به آنها اشاره می‌کنند. وحید نکویی مجموع این عوامل را روی کاهش جذابیت بازار برای افرادی که ریسک گریز هستند مهم می‌داند و می‌گوید که ترساندن سهامداران حقیقی هم خود عامل اثرگذار دیگری در وضعیت این روزهای بازار سهام است. او این روند را عامل کاهش حجم معاملات در بازار معرفی می‌کند. روندی که به گفته او از 16 فروردین‌ماه به این طرف شروع شده که سیر نزولی آن آغاز شده است.
گذر زمان و یخ زدگی شرایط ناامیدی ایجاد کرده است
امیررضا کاهدی، کارشناس بازار سرمایه از جمله افرادی است که در صحبت هایش با «دنیای‌اقتصاد» به ریسک های سیاسی و التهابات اجتماعی در کشورمان اشاره می‌کند و این دو موضوع را عامل ریزش های اخیر بورس معرفی می‌کند. او در توضیح اینکه چرا بازار رشد نمی‌کند، به این دو عامل اشاره کرد و با نام‌بردن از خبرهای بین المللی و دخالت‌های دولت در بازار گفت: «مصوبه های لحظه ای که از سمت دولت صادر می‌شود، وضعیت سودآوری یک صنعت حاضر در بورس را زیرورو می‌کند و بازار هم از این قضیه به‌شدت ترسیده است.» نوید قدوسی هم از دیگر کارشناسانی بود که به تاثیر شرایط بین المللی روی وضعیت فعلی بازار اشاره کرد. او توضیح داد که در بحث شرایط بین المللی و مذاکرات احیای برجام به نوعی متوقف شده ایم و این وضعیت اگر بخواهد ادامه پیدا کند، مساله ای است که مکانیزم‌عمل آن شبیه حجم پایین معاملات است و گرچه اتفاق جدیدی در بازار نمی افتد اما گذر زمان باعث خسته‌شدن سهامداران و ناامیدی آنها می‌شود.
نقطه پایان این اصلاح ها در بازار چه زمانی است؟
کارشناسانی که با «دنیای اقتصاد» صحبت کردند، اکثرا نگاهشان به اوایل مردادماه بود و برخی هم از اواخر شهریورماه صحبت کردند؛ دو بازه زمانی‌که آنها برای خروج از ریزش های بورس پیش‌بینی کرده اند. امیررضا کاهدی، کارشناس بازار سرمایه، در همین رابطه و با برشمردن عوامل اثرگذار بر وضعیت امروز بورس، بیان کرد که رشد بورس ممکن است «از اواسط مردادماه شروع شود»؛ چراکه به اعتقاد او در آن زمان هم از التهابات اجتماعی کاسته شده است و هم تکلیف خیلی از صنایع در بازار مشخص می‌شود.
کاهدی همچنین به این مساله اشاره کرد که «بازار تا جایی می‌تواند تورم را نادیده بگیرد اما در نهایت تورم خودش را به بازار تحمیل خواهد کرد.» این کارشناس بازار سرمایه در صحبت هایش ادامه داد که این اتفاق خواسته یا ناخواسته بر اساس تورمی که در اقتصاد کشور در حال تجربه آن هستیم، خواهد افتاد و توضیح داد که «مواد خوراکی از خرداد پارسال تا امسال 116درصد قیمتشان بالا رفته ولی سهامشان بالا که نرفته هیچ، کاهش هم داشته است. طبعا آن رشد باید جایی خودش را در سهام نشان بدهد» و به‌زودی این اتفاق خواهد افتاد. حمزه کریمی از دیگر کارشناسان بازار سرمایه هم در صحبت هایش بیان کرد که با منتشر‌شدن گزارش‌های شرکت‌ها و با توجه به واقعی‌شدن نرخ دلار در صورت‌های مالی، احتمال اینکه بازار واکنشی مثبت به این موضوعات داشته باشد زیاد است.
همچنین بخوانید