آتش خشکسالی به جان دشتها و چشمهها / خروشانترین رودخانههای لرستان خشک شد
کاهش بیسابقه منابع آبی در لرستان سبب شده تا بخش زیادی از رودخانههای خروشان این استان خشک و دبی رودخانهها و چشمهها بسیار کاهش یابد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از سفیرافلاک، این روزها بحران «آب» در لرستان، سرزمین آبشارهای خروشان به یک چالش بزرگ تبدیل شده و قصه تکراری خشکسالی که سالهاست دامن گیر این استان شده است، مشکلات جدی پیش پای مردم لرستان گذاشته است.
کم آبی و خشکسالی سبب شده تا بسیاری از رودخانهها و چشمههای استان خشک شوند به طوری که «کشکان» که روزی خروشانترین رودخانه لرستان لقب گرفته بود، اکنون آبدهی آن 93 درصد کاهش یافته و با خشک شدن این رودخانه حیاتی بسیاری از آبزیان تلف و حیات بسیاری از باغاتی که در جوار این رودخانه قرار دارند، به خطر افتاده است.
کاهش بارشها و خشکسالی از یک سو و مدیریت نامناسب منابع آب، برداشت غیرمجاز، عدم نظارت بر کشت محصولات آبدوست از سویی دیگر سبب شده تا به مشکلات آبی لرستان بیشتر دامن زده شود و بسیاری از مردم به ویژه کشاورزان با مشکلات جدی مواجه شوند به طوری که برخی خبرها حاکی از این است که در پی خشکشدن رودخانه چولهول پلدختر هیچگونه آبدهی برای200 هکتار باغ چندین ساله پاییندست وجود ندارد و این باغات در معرض خشکی قرار گرفتهاند.
اما چالش کم آبی تنها به نبود آب برای مزارع و باغات ختم نمیشود بلکه در پی خشک شدن چشمهها، برخی از مردم در روستاهای لرستان با کمبود یا نبود آب شرب رو به رو شدهاند تا آنجا که براساس آخرین آمار حدود 180 روستای استان با تانکر آبرسانی میشود.
کاهش بی سابقه آبدهی رودخانه کشکان
مظفر زیویار مدیر مطالعات پایه شرکت آب منطقهای لرستان در رابطه با وضعیت منابع آبی لرستان به خبرنگار سفیرافلاک گفت: در چهار ماهه نخست امسال براساس ایستگاههای بارانسنجی شرکت آب منطقهای، متوسط بارش در لرستان حدود 46.5 میلیمتر بوده که نسبت به میانگین بلندمدت حدود 67 درصد کاهش داشته است.
وی افزود: مدت زمان مذکور حجم جریان عبوری از ایستگاه کشکان در پلدختر حدود 52 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 66 درصد و نسبت به متوسط بلندمدت حدود 93 درصد کاهش داشته است.
همچنین در این مدت جریان عبوری ایستگاه کشکان در افرینه حدود 45 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 64 درصد و نسبت به متوسط بلندمدت حدود 93 درصد کاهش یافته است.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای لرستان عنوان کرد: امسال با توجه به کاهش بارندگیها شاهد کم شدن دبی رودخانهها و به تبع حجم جریان عبوری از رودخانهها بودهایم به طوری که برخی از سرشاخهها و مسیرهایی از رودخانههای اصلی به ویژه در ماههای خرداد و تیر خشک شدهاند و این روند به دلیل کاهش نزولات جوی تا شروع بارندگی ادامه دارد.
کاهش 55 درصدی آبدهی چشمههای اصلی لرستان
وی بیان کرد: درصد اختلاف متوسط آبدهی چشمههای اصلی لرستان در چهارماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود شش درصد و نسبت به مدت مشابه دوره بلندمدت 4 ماهه حدود 55 درصد کاهش داشته است.
زیویار تصریح کرد: چنانچه با روشهای مختلف به ویژه در بخش کشاورزی که درصد بالایی از مصارف را دارد، حدود 20 درصد صرفهجویی شود از تخلیه حدود 140 میلیون متر مکعب آب زیرزمینی جلوگیری میشود و با این شیوه علاوه بر اینکه بیش از ذخایر تجدید پذیر برداشت نمیشود ذخایر استاتیک نیز دست نخورده باقی میماند و در نتیجه با این روش میتوان از روند کمبود آب جلوگیری کرد.
داریوش حسن نژاد مدیر عامل شرکت آب منطقهای لرستان در گفتگو با خبرنگار سفیرافلاک اظهارداشت: استان لرستان در حوضه آبریز درجه دو رودخانههای کرخه و کارون بزرگ واقع شده است که 59 درصد مساحت استان (حدود 16666.5 کیلومتر مربع) در حوضه کرخه و مابقی 41 درصد (حدود 11530 کیلومتر مربع) در حوضه کارون بزرگ قرار گرفته است. ضمن اینکه حدود 90 کیلومتر مربع از مساحت استان در حوضه دریاچه نمک است.
وی افزود: متوسط بارشهای لرستان از مهر ماه تا 23 مرداد ماه امسال بر اساس آمار سازمان هواشناسی حدود 365 میلیمتر بوده که نسبت به سال آبی گذشته حدود پنج درصد افزایش و نسبت به متوسط دوره آماری حدود حدود 36 درصد کاهش داشته است.
متوسط دبی رودخانه های لرستان 78 درصد کاهش یافت
مدیر عامل شرکت آب منطقهای لرستان با اشاره به اینکه کاهش و شکل بارش در سال آبی جاری نسبت به دوره آماری (بلند مدت) سبب شده است تا منابع آب زیرزمینی و آبدهی رودخانههای استان همچنان با کاهش مواجه شوند عنوان کرد: متوسط دبی رودخانههای لرستان در تیر ماه سال آبی جاری نسبت به سال گذشته حدود 16 درصد و نسبت به متوسط تیر ماه طول دوره آماری 78 درصد کاهش داشتهاند.
وی در رابطه با حوضه آبریز کرخه بیان کرد: رودخانه کرخه از به هم پیوستن دو رودخانه سیمره و کشکان در جنوب پلدختر تشکیل میشود که دبی رودخانههای سر شاخه کرخه در استان لرستان در تیر ماه سال آبی جاری نسبت به تیر ماه طول دوره آماری حدود 80 درصد کاهش یافته است.
کاهش 95 درصدی دبی رودخانه کشکان
حسن نژاد گفت: رودخانه کشکان در محل پلدختر در تیر ماه با دبی حدود 0.8 مترمکعب برثانیه نسبت به سال گذشته (3.2 مترمکعب برثانیه) 75 درصد و نسبت به بلندمدت (17.6 مترمکعب برثانیه) حدود 95 درصد کاهش داشته است.
وی در رابطه با حوضه آبریز کارون بزرگ تصریح کرد: این رودخانه از تلاقی دو رودخانه بختیاری و سزار در محل تنگ پنج تشکیل و رودخانه سزار خود از به هم پیوستن شاخههای تیره و ماربره تشکیل میشود.
مدیر عامل شرکت آب منطقهای لرستان اظهارداشت: در پائین دست و در ایستگاه چم چیت رودخانه آب سبزه نیز به آن میریزد همچنین آب شاخههای واسک - زاز و سرخاب نیز در پائین تر به آن میریزد.
وی افزود: دبی رودخانه های سرشاخه کارون بزرگ در استان لرستان در تیر ماه سال آبی جاری نسبت به تیر ماه طول دوره آماری حدود 77 درصد کاهش یافته است.
حسن نژاد عنوان کرد: رودخانه تیره در محل دورود نیز در تیر ماه با دبی حدود 0.5 مترمکعب برثانیه نسبت به بلندمدت (3.4 مترمکعب برثانیه) حدود 82 درصد کاهش داشته است.
وی بیان کرد: رودخانه ماربره در محل دورود در تیر ماه با دبی حدود 1.09 مترمکعب برثانیه نسبت به سال گذشته نسبت به بلندمدت (4.2 مترمکعب برثانیه) حدود 72 درصد کاهش داشته است.
حسن نژاد گفت: متوسط سطح آب زیرزمینی محدودههای بیلان استان در تیر ماه امسال نسبت به تیر سال گذشته حدود 1.3 متر افت داشته است که معادل حجمی حدود 116 میلیون متر مکعب است و نسبت به سال گذشته حدود چهار درصد کاهش نشان میدهد. از این حجم حدود 44 میلیون متر مکعب مربوط به حوضه کرخه و 71 میلیون متر مکعب مربوط به حوضه کارون بزرگ است.
افتِ سطح آب در دشتهای لرستان
وی تصریح کرد: دشت ازنا - الیگودرز با حدود 2.2 متر افتِ سطح آب و کسری مخزن حدود 44.4 میلیون متر مکعب و دشتهای الشتر و نورآباد با حدود 1.8 متر افت و کسری مخزن به ترتیب حدود 11.5و 17.3 میلیون متر مکعب بیشترین تغییرات سطح آب زیرزمینی را در تیر ماه سال 1401 نسبت به تیر ماه سال گذشته داشتهاند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان گفت: متوسط دبی چشمههای مهم و انتخابی استان در تیر ماه 1401 نسبت به سال گذشته حدود پنج درصد و نسبت به بلندمدت حدود 58 درصد کاهش داشته است.
وی اظهارداشت: متوسط دبی چشمههای مهم و انتخابی حوضه کرخه در استان لرستان در تیر ماه امسال نسبت به سال گذشته حدود 30 درصد و نسبت به بلندمدت حدود 71 درصد کاهش داشته است.
حسن نژاد افزود: متوسط دبی چشمههای مهم و انتخابی حوضه کارون بزرگ در استان لرستان در تیر ماه 1401 نسبت به سال گذشته حدود 48 درصد افزایش و نسبت به بلندمدت حدود 26 درصد کاهش داشته است.
انتهای پیام /
