آخرین اثر مرحوم صادق ملک‌شهمیرزادی به بازار آمد
تهران - ایرنا - کتاب «مساله ظروف تزیینی زرین و سیمین فرهنگ کاسپی» آخرین اثر مرحوم صادق ملک‌شهمیرزادی که روز گذشته (21 مهر) درگذشت، توسط مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با همکاری موزه ملی ایران چاپ و منتشر شد.
کتاب حاضر که ترجمه پایان نامه دوره فوق لیسانس مرحوم صادق ملک‌شهمیرزادی در موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگوست در قالب دو فصل به همراه عکس های رنگی به تشریح مطالبی در خصوص ظروف تزیینی زرین و سیمین فرهنگ کاسپی می پردازد. این کتاب از سوی مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با همکاری موزه ملی ایران چاپ و منتشر شد. نگارنده در پیشگفتار این کتاب آورده است؛ این کتاب ترجمه ای است از پایان نامه دوره فوق لیسانم که در موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در سال 1348خورشیدی (1969) اخذ کردم. بنابراین دقیقا 50سال از نگارش آن گذشته و اطلاعات آن را باید با توجه به موازین و معیارهای علمی باستان شناسی 50سال پیش مورد ارزیابی قرار داد. این پایان نامه را بر اساس ضوابط موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو و با راهنمایی استادم زنده یاد دکتر هلن ج. کنتور که استاد تارخ هنر و باستان شناسی ایران و بین النهرین و مصر باستان بود نوشتم. این عنوان را برای ارتباط شمال غرب ایران با سایر قسمت های آن منطقه نوشتم، انگیزه من برای نوشتن پایان نامه ای با چنین عنوان بیانات استاد جان برینکمن استاد تاریخ بین النهرین و ایران بود که در یکی از کنفرانس های کلاسی گفته بود در حدود سال 600 پیش از میلاد شاهک نشین های خراجگذار دولت آشور مانند مادها، میتانی ها، مانایی ها، اورارتوها و سکاها و چند قدرت دیگر منطقه ائتلافی تشکیل دادند و در 612پیش از میلاد دولت آشور را منقرض کردند.
جبرئیل نوکنده در مقدمه ای با نام پژوهشی از جنس تاریخ هنر در آغاز این کتاب آورده است: کتاب حاضر بیش از 5دهه پیش به قلم استاد صادق ملک شهمیرزادی و به منظور تدوین پایان نامه کارشناسی ارشد ایشان به نگارش در آمده است. بخشی از این آثار حاصل کاوش علمی نبودند و در همان سال ها به عنوان نو یافته های باستان شناسی ایران در کاتالوگ نمایشگاه های مختلف منتشر شدند و توجه ایشان را به خود جلب کرد. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، انتشار این کتاب از دو نظر حائز اهمیت است: نخست اینکه بخشی از تاریخچه مطالعات باستان شناسی ایران را نشان می دهد و اهمیت اصالت سنجی و مطالعات کنونی را برای ما بیشتر روشن می کند. از آنجایی که در باره زمانی نگارش این پژوهش امکانات آزمایشگاهی کنونی برای اصالت سنجی و تعیین هویت آثار وجود نداشت، مطالعات بعدی بر پایه دانش امروز در مورد اصالت برخی از آثار معرفی شده در این پایان نامه تردید ایجاد کرد. دوم، این پژوهش در مکتب تاریخی - فرهنگی و از دل نسلی به عرصه ظهور رسیده است که تاریخ هنر و باستان شناسی را بصورت موازی و همزمان می شناختند و اشراف داشتند. دانستن تاریخ هنر و ویژگی های سبکی و هنری دوره های مختلف اندوخته مهم و اصلی این نسل بود که متأسفانه کمرنگ شده است و آنچنان که باید به آن پرداخته نمی شود و باستان شناسان ایرانی بیشتر غافل مانده اند و گویی این رسالت خویش را به رشته هایی مانند پژوهش هنر واگذار کرده اند که متأسفانه آنان نیز آنچنان که باید از عهده انجام این رسالت بر نیامده اند. انتشار این کتاب تلنگری به ذهن باستان شناسان جوان برای بازگشت به این حوزه فراموش شده است و اینکه بتوانند از دل هزاران اثری که امروز از رهگذر فعالیت های غیر مجاز به موزه ها و مجموعه ها راه یافته اند، ناگفته های علمی را بیرون بکشند و بر تاریکی ها و ابهاهات هزاران ساله این سرزمین نوری از دانش و معرفت بتابانند.
صادق ملک شهمیرزادی باستان‌شناس پیشکسوت روز گذشته دارفانی را وداع گفت. وی در سال 1322 شمسی در شهمیرزاد به دنیا آمد و یکی از باستان‌شناسان و کاوشگران بنام است که در کاوش‌های تپه سیلک نقش مهمی را ایفا کرد و مدیریت آن را برعهده داشت. او در مدت سی سال خدمت آموزشی در گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، تدریس دروس کاوش در محل، طبقه‌بندی سفال و اشیا، طراحی فنی و نقشه‌برداری و عکاسی، بررسی آثار باستانی، سمینار و ترتیب نمایشگاه، تهیه گزارش مشروح، باستان‌شناسی و هنر مصر باستان، آشنایی با باستان شناسی، مبانی باستان‌شناسی فرهنگی، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین النهرین، باستان‌شناسی پیش از تاریخ ایران، باستان‌شناسی آسیای غربی و مصر (این واحد درسی را در دانشگاه‌های خارج از کشور ارائه کردند)، باستان و فرهنگ ایران باستان (این عنوان درسی را در دانشگاه هلسینکی ارائه کردند.
*س_برچسب‌ها_س*