آزمون و خطا با داده های کلان مردم

عصرایران؛ دکتر حمید ضیایی پرور (پژوهشگر حوزه ارتباطات) - شیوه ثبت نام و خرید خودرو در ایران اخیرا تغییر کرده و همه چیز به سامانه بورس کالا منتقل شده است. به طور کلی خرید خودرو در ایران از جمله خدماتی است که متقاضی بسیار دارد و هر شخص بالغ ایرانی که گواهی نامه دارد حداقل یکبار تقاضای خرید خودرو ثبت کرده است.

پس بی جهت نیست که بگوییم خودروسازان و سامانه های ثبت نام خودرو، اطلاعات کامل مردم شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، محل و تاریخ تولد و محل صدور شناسنامه، کد ملی، آدرس پستی، کد پستی، شماره تلفن همراه و تلفن ثابت، شماره کارت و حساب بانکی، شماره گواهی نامه رانندگی، اسکن یا کپی همه مدارک سجلی و هویتی افراد و در برخی موارد حتی مدارک و اطلاعات فرزندان، همسر و بستگان افراد را در اختیار دارند. تا همین دو سال پیش هر خودرو سازی به طور مستقل در سامانه شرکتی خود، از افراد ثبت نام به عمل می آورد. بعدا وزارت صمت سامانه متمرکزی با نام iranecar به این منظور راه اندازی کند و همه مردم را دوباره به این سامانه ارجاع دهد. سامانه ای که علاوه بر راستی آزمایی و احراز هویت اقدام به ثبت و دریافت مدارک و اطلاعات مردم می کرد. به تازگی این سامانه که کمتر از دو سال از عمر آن می گذرد جمع شده و ثبت نام و خرید خودرو به بورس کالا www.ime.co.ir واگذار شده است.

این یعنی برای بار سوم متقاضیان خودرو باید اطلاعات و مدارک خود را در سامانه جدیدی ثبت کنند. البته این سامانه جدید، آنقدر پیچیده و تودر تو است که به نظر من هر فردی بتواند در این سامانه، ثبت نام کرده و تاییدیه بگیرند باید یک خودرو به طور رایگان به وی هدیه بدهند! البته اخیرا انتقادهایی به فرآیند فروش خودرو در سامانه بورس کالا شده و می توان پیش بینی کرد که احتمالا باز هم فرآیند فروش خودرو تغییر کند و سامانه دیگری برای این منظور معرفی یا راه اندازی شود. در حوزه فضای مجازی، مفهومی به نام حریم خصوصی، اطلاعات شخصی و داده های فردی وجود دارد که با تجمیع اطلاعات و داده ها و مدارک مردم، مفهوم جدید تری به نام بیگ دیتا شکل می گیرد. تصور کنید صدها میلیون مدرک و داده های هویتی شهروندان ایرانی در چندین دیتا بیس خودرویی کشور متمرکز شده است و در صورت دستیابی غیر مجاز به این داده ها از طریق حملات هکری یا خرابکارانه یا جاسوسی، چه حجم اطلاعات مردم در دسترس مجرمان قرار خواهد گرفت. همین الان اطلاعات افشا شده دهها میلیون شهروند ایرانی در سایتی به نام لیکفا منتشر شده است سایتی که فقط نوک کوه یخی هک های سامانه های دولتی و عمومی ایران را نشان می دهد. مردم موش آزمایشگاهی وزارت صمت یا دولت نیستند که هر روز به بهانه ای مشغول جمع کردن اطلاعات شخصی و هویتی آنها می شوند. اساسا دولت الکترونیک که در ایران در حد حرف و شعار است، به این معنا و مفهوم است که هر فرد با داشتن یک کد ملی بتواند از خدمات مختلف الکترونیک استفاده کند و ثبت نام و جمع آوری و دریافت مدارک هویتی و سجلی و اطلاعات بانکی و ارتباطی شهروندان، خط قرمز آنها است. جالب است بدانید این رویه مختص خودروسازان نیست. همه دستگاه های دولتی همین طور هستند. نه تنها دستگاه های دولتی به همدیگر متصل نیستند حتی سازمان های زیر مجموعه یک دستگاه هم به هم متصل نیستند. مثلا در سازمان تامین اجتماعی، هر شعبه رویه مخصوص خود را دارد. شعبه های استانی تامین اجتماعی به صورت مکتوب و پستی با همدیگر مکاتبه می کنند و یا در مورد بانکها، هر بانکی برای ساده ترین خدمات بانکی، برای چندمین بار کپی مدارک و اطلاعات هویتی مشتریان را دریافت می کند. راه حل این مشکل، تدوین وتصویب هر چه سریعتر قانون حفاظت از داده های عمومی است. چیزی که کشورهای پیشرفته سالها است در اختیار دارند. کاش یک صدم حساسیتی که مسئولان و نمایندگان مجلس نسبت به پلتفرم های خارجی دارند نسبت به نقض حریم خصوصی و اطلاعات شخصی مردم در سامانه های داخلی داشتند.

ببینید | فستیوال عجیب در اسپانیا / اسب‌هایی که برای سلامتی از میان دود و آتش عبور می‌کنند

جنگ اوکراین: روس ها دست به دامن نوشابه های ایرانی شد / آیا زرادخانه تسلیحاتی مسکو ته کشیده است؟ (عکس)