آنچه بر سینمای ایران در اسکارها گذشته است

ماهرخ عباسپور: هیأت انتخاب معرفی نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار، پس از 10 روز بررسی و بازبینی فیلم‌های حایز شرایط، فیلم سینمایی «در آغوش درخت» به کارگردانی بابک خواجه پاشا را به عنوان نماینده ایران به اسکار 2025 معرفی کرد.

خانم ها نرگس آبیار، شبنم مقدمی و آقایان فریدون جیرانی، علی دهکردی، مرتضی رزاق کریمی، مهدی سجاده چی، اکبر نبوی، بهروز شعیبی و مجید زین العابدین اعضای 9 نفره هیأت انتخاب نماینده سینمای ایران برای حضور در نود و هفتمین دوره آکادمی اسکار را تشکیل دادند.

فیلم مستند «ایساتیس» به کارگردانی علیرضا دهقان، فیلم سینمایی «شهر خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی و فیلم «در آغوش درخت» به کارگردانی بابک خواجه پاشا سه نامزد نهایی این هیأت بودند.

در نشست نهایی این هیأت، «شبنم مقدمی» به اتفاق آرا به عنوان سخنگو انتخاب شد؛ اطلاعات تکمیلی در این خصوص توسط سخنگوی هیأت در خبر تکمیلی اعلام می شود.

اگر به تاریخچه حضور سینمای ایران در اسکار برگردیم، متوجه می‌شویم که سینمای ایران همواره و البته تا اواسط دهه 90 شمسی جایی برای عرض اندام و حرفی برای گفتن داشته است. حتی اگر دو اسکار اصغر فرهادی برای «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» را هم کنار بگذاریم متوجه می‌شویم که آثار نامدارانی به اسکار ارائه شده که قابل ستایش است. حتی در سال 2018 هم سینمای ایران اسکار فیلم کوتاه «پریود ختم کلام» را گرفته است.

به کمی قبل‌تر که بازگردیم فیلم «بچه‌های آسمان» ساخته‌ی مجید مجیدی در سال 1377 با عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی شد و برای اولین‌بار در جمع نامزدهای بهترین اسکار غیر انگلیسی زبان در سال 1999 قرار گرفت.

نکته مهم‌تر سابقه حضور سینمای ایران در اسکار است، سال‌ها پیش و برای نخستین‌بار وزارت فرهنگ و هنر وقت در سال 1356 فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و پس از آن فیلم «باد صبا» ساخته آلبر لاموریس به عنوان نماینده ایران در سال 57 راهی آکادمی اسکار شد. پس از آن سینمای ایران به مدت 16 سال نماینده‌ای به اسکار معرفی نکرد تا سال 1373 که فیلم «زیر درختان زیتون» ساخته عباس کیارستمی معرفی شد و سپس در سال 1374 «بادکنک سفید» به کارگردانی جعفر پناهی، سال75 فیلم معرفی نشد، 76 «گبه» محسن مخملباف، 77 «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی (جزو نامزدها قرار گرفت)، 78 «رنگ خدا» مجید مجیدی، 79 «زمانی برای مستی اسب‌ها» بهمن قبادی، 80 «باران» مجید مجیدی، 81 «من ترانه 15 سال دارم» رسول صدرعاملی، 82 «نفس عمیق» پرویز شهبازی، 83 «لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند» بهمن قبادی و 84 «خیلی دور خیلی نزدیک» رضا میرکریمی، 85 «کافه ترانزیت»، 86 «میم مثل مادر» رسول ملاقلی‌پور و 87 «آواز گنجشک‌ها» مجید مجیدی، 88 «درباره الی» به کارگردانی اصغر فرهادی و سال 89 «بدرود بغداد» مهدی نادری، «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی در سال 90، سال 92 «گذشته» اصغر فرهادی، سال 93 «امروز» رضا میرکریمی، سال 94 «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی، سال 95 «فروشنده» اصغر فرهادی، سال 96 «نفس» نرگس آبیار، سال 97 «بدون تاریخ، بدون امضا» وحید جلیلوند، سال 98 فیلم «در جست‌وجوی فریده»، سال 99 «خورشید» مجید مجیدی، سال 1400 «قهرمان» اصغر فرهادی، سال 1401 «جنگ جهانی سوم» هومن سیدی به عنوان نماینده سینما ایران به اسکار معرفی شد.

وقتی اسامی همین سال‌ها را بررسی می‌کنیم به نام کارگردانان بزرگی بر می‌خوریم که امروز نه تنها در جشنواره‌های خارجی اثری از آن‌ها دیده نمی‌شود، بلکه در سینمای خودمان هم جایی ندارند و این یک فاجعه برای سینما به شمار می‌آید، سینمایی که تنها در ده روز نهایی که از فرصتش باقی مانده بود، اثری زا به اسکار معرفی کرد.

245245