آیا روسیه و چین می‌توانند مانع فعال‌سازی مکانیسم ماشه شوند؟
کارشناس مسائل روسیه اظهار داشت: مخالفت روسیه یا چین با فعال‌سازی مکانیسم ماشه عملاً نمی‌تواند مانع از اجرای آن شود.
شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه، در پاسخ به این سوال که با توجه به ریاست روسیه بر شورای امنیت سازمان ملل از اول مهر، نقش این کشور در فعال‌سازی یا عدم فعال‌سازی مکانیسم ماشه را چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: به ویژه فرایند موضع‌گیری کاملاً مشخص و سریع بوده است. در حقیقت، سه کشور اروپایی به‌رغم تلاش‌هایشان، فاقد وجاهت قانونی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه هستند. این کشورها بر این باورند که برجام پس از خروج آمریکا و بی‌عملی اروپایی‌ها عملاً از میان رفته و دیگر هیچ چیزی از آن باقی نمانده است که بتوان به آن استناد کرد و مکانیسم ماشه را فعال نمود. این دیدگاه، دیدگاه روس‌هاست و چینی‌ها نیز در این زمینه تقریباً هم‌نظر با روسیه هستند. دیدگاه ایران نیز در این زمینه به‌طور عمده همان نگاه را دارد.
وی ادامه داد: با این حال، حقیقت این است که مکانیسم ماشه، که تحت عنوان اسنپ‌بک در چارچوب برجام طراحی شده، مسئله را در شورای امنیت پیچیده‌تر می‌کند. برخلاف سازوکارهای مرسوم شورای امنیت که اعضای دائم شورا می‌توانند از حق وتو استفاده کنند، در اینجا مکانیسم ماشه به‌گونه‌ای طراحی شده که عملاً این کشورها از حق وتو محروم می‌شوند. بنابراین، مخالفت روسیه یا چین با فعال‌سازی مکانیسم ماشه عملاً نمی‌تواند مانع از اجرای آن شود، چرا که این فرآیند بر اساس سندی که در چارچوب برجام پذیرفته شده است، تنظیم گردیده است.
بهمن در ادامه افزود: به همین دلیل، با وجود مخالفت روسیه و اعتقاد این کشور به عدم وجاهت قانونی برای انجام این کار، اگر این فرآیند توسط اروپایی‌ها آغاز شود و به شورای امنیت برسد، قطعاً نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. در نتیجه، با توجه به مدل اسنپ‌بک، احتمال فعال‌شدن این مکانیسم و به سرانجام رسیدن آن بسیار بالاست.
وی در پاسخ به پرسش که پیشتر گمانه‌زنی‌هایی درباره میانجی‌گری چین میان ایران و آمریکا مطرح بود، اما به نظر می‌رسد که اکنون این موضوع به حاشیه رفته است؟ گفت: ایران، به‌طور غیرمستقیم، در حال مذاکره با آمریکا بوده است. فرآیند مذاکرات غیرمستقیم از سوی عمانی‌ها به‌عنوان واسطه پیش می‌رفت. در آینده، ممکن است کشورهای دیگری از جمله چین، روسیه یا حتی سایر کشورها، نقش میانجی را بر عهده بگیرند. با این حال، مسئله بیشتر به اراده و تمایل طرفین برای رسیدن به توافق بازمی‌گردد.
وی خاطرنشان کرد: به‌هرحال تجربه‌ای که در مذاکرات قبلی داشتیم، به‌ویژه در میانه مذاکرات زمانی که آمریکا و اسرائیل دست به تجاوز نظامی به ایران زدند، این تجربه به‌هیچ‌وجه مطلوبی نبوده است. بنابراین، اولویت اصلی در این روند باید بر تمایل واقعی طرف‌های مقابل به مذاکره متمرکز باشد. اگر آمریکا بخواهد در فرایند مذاکره برای اعمال فشار بیشتر یا حتی استفاده از زور و تجاوز نظامی باشد، این فرآیند با شکست روبرو خواهد شد. در این صورت، دیگر هر کشوری، چه روسیه، چه عمان یا هر بازیگر دیگری، نمی‌تواند به نتیجه مطلوب دست یابد.
بهمن در پایان تاکید کرد: اما اگر طرفین واقعاً تمایل به مذاکره داشته باشند، ایران نیز همان‌طور که در گذشته نشان داد، آمادگی برای پای میز مذاکره را خواهد داشت. در نهایت، مسئله تمایل طرفین به مذاکره است که تعیین‌کننده خواهد بود، و موضوع میانجی‌ها در درجه دوم قرار دارد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.