آیت الله علوی گرگانی به دیار باقی شتافت

جماران نوشت: مرجع تقلید شیعه آیت الله العظمی علوی گرگانی دقایقی قبل پس از طی دوره ای بیماری به ملکوت اعلی پیوست.

آیت الله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی در خرداد سال 1318 در نجف به دنیا آمد. وی از محضر اساتیدی همچون آیت الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله اراکی و... بهره برد. ایشان از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و اصول فقه در قم بود. او از شاگردان آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله گلپایگانی و آیت الله اراکی بوده است. برخی از تألیفات علوی گرگانی عبارت‌اند از: المَناظر الناضره فی احکامِ العِترهِ الطاهره، منهج‌الناسکین (در زمینه مناسک حج) و توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و اردو و عربی. ساخت مسجد و درمانگاه در گرگان و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در تهران از جمله اقدامات وی است.

اطلاعات فردی

لقب آیت‌الله، آیت‌الله‌العظمی

تاریخ تولد 1318ش

محل زندگی قم

تاریخ وفات 1400ش

اطلاعات علمی

استادان آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیات: مرتضی حائری یزدی، سید محمدرضا گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی، محمدعلی اراکی

محل تحصیل قم، نجف

تألیفات المَناظر الناضره فی احکامِ العِترهِ الطاهره، منهج‌الناسکین (در زمینه مناسک حج)، توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و عربی و اردو، نورالهدی (تعلیقه بر عروه الوثقی)

زندگی‌نامه و تحصیلات

سید محمدعلی علوی گرگانی در خرداد سال 1318ش در نجف به دنیا آمد.[1] پدرش سید سجاد از فقیهان گرگان بود.[2] محمدعلی در هفت‌سالگی، همراه پدرش به ایران نقل‌مکان کرد.[3]

علوی گرگانی نزد پدرش ادبیات عرب را فرا گرفت.[4] در شانزده سالگی، عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج، قصد ماندن در نجف را داشت؛ اما به توصیه آیت‌الله حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال نزد افرادی چون مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فراگرفت.[5]

او سه سال، در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی و پانزده سال در درس خارج فقه مرتضی حائری یزدی شرکت کرد. وی هفت سال، در ایام تابستان، به نجف می رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون آیت الله خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر می‌شد. آیت الله گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بودند.[6]

جایگاه علمی و مرجعیت

آیت الله علوی گرگانی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد. پس از آن، کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال 1405ق به تقاضای شماری از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را آغاز کرد.[7] در سال 1412ق، جمعی از شیعیان، به ویژه اهالی مازندران و گیلان، از او تقاضای رساله توضیح‌المسائل کردند. او نیز این رساله را به زبان فارسی نوشت و سپس به زبان‌های عربی و اردو نیز ترجمه کرد و در اختیار مقلدان قرار داد.[8]

نظرات سیاسی و اجتماعی

آیت‌الله علوی گرگانی استفاده از ماهواره را برای دیدن برنامه‌های مستند سیاسی، اجتماعی و علمی حلال می‌داند؛ البته به‌شرطی که وجود ماهواره باعث انحراف خانواده نشود.[9] وی در پاسخ به سؤالی درباره محصولات تراریخته، تحقیق درباره این محصولات را بدون اشکال دانسته است؛ اما کشت تجاری آن را جایز نمی‌داند.[10]

امور عام المنفعه

آیت الله علوی اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستای اَلَنگ، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان و تأسیس صندوق قرض الحسنه هیئت فاطمیه تهران از آن جمله است.[11]

آثار و تألیفات

آیت الله علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است.[12] تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در یک لوح فشرده منتشر شده است.[13] برخی از این آثار عبارت است از:

توضیح المسائل (به زبان‌های فارسی و اردو)

منهج الصالحین (رساله توضیح‌المسائل عربی)

اَجوِبه المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات

منهج‌الناسکین (مناسک حج عربی).

المَناظر الناضره فی اَحکامِ العترهِ الطاهره (فقه اجتهادی)

نورالهدی (تعلیقه بر عروه الوثقی).

گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق‌های وی)

ره‌توشه پارسیان (شرح وصیت‌های پیامبر اسلام (ص) به ابوذر غفاری)

رحلت

آیت الله علوی گرگانی پس از یک دوره بیماری در بیست و چهارم اسفند ماه سال 1400 به ملکوت اعلی پیوست.

پانویس ها: 

1. زندگینامه، قم، ص 11.

2. زندگینامه، قم، ص 7.

3. زندگینامه، قم، ص 13.

4. زندگینامه، قم، ص 13.

5. زندگینامه، قم، ص 13-14.

6. زندگینامه، قم، ص 14-15.

7. زندگینامه، قم، ص 15-16.

8. زندگینامه، قم، ص 20.

9. «استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، سایت ایسنا.

10. «فتوای آیات مکارم شیرازی و علوی گرگانی درباره «محصولات تراریخته»»، سایت شبکه اجتهاد.

11. زندگینامه، قم، ص 23.

12. زندگینامه، قم، ص 21.

13. مجموعه آثار آیت الله العظمی علوی گرگانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

منابع

«مجموعه آثار آیت الله العظمی علوی گرگانی»، وبگاه فروشگاه اینترنتی نورشاپ، تاریخ بازدید: 6 اسفند 1397.

«استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟»، وبگاه ایسنا، تاریخ درج مطلب: 3 آبان 1393، تاریخ بازدید: 6 اسفند 1397.

«فتوای آیات مکارم شیرازی و علوی گرگانی درباره «محصولات تراریخته»»، وبگاه شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: 26 شهریور 1395، 7 اسفند 1397.

زندگینامه حضرت آیت‌الله العظمی علوی گرگانی، قم، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، بی‌تا.

مجموعه آثار آیت الله العظمی علوی گرگانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

/6262