ابعاد مختلف زندگی امام خمینی (ره) در کتاب الف لام میم خمینی

کتاب الف لام میم خمینی به قلم هدایت الله بهبودی درباره زندگینامه روح الله خمینی رهبر پیشین انقلاب اسلامی است؛ این کتاب در سال 1397 از انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به چاپ رسیده است، این کتاب شامل 1157 صفحه در یک جلد، شامل 18 فصل می‌باشد، و آن را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد، نخست زندگی مذهبی روح‌الله خمینی در قم، که بیش از چهل سال از عمر او را دربرگرفت، دوم زندگی سیاسی او است که از اواسط سال 1341 آغاز می‌شود و در سال 1357 پس از پیروزی نهضت اسلامی به اوج خود رسید، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

این کتاب، منتخب یازدهمین جایزه‌ی ادبی جلال آل احمد در بخش مستند و همچنین برنده‌ی جایزه‌ی سی و ششمین کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است و شرح مفصلی از زندگی "سید روح الله خمینی" قدس سره است، خانواده‌ی ایشان در ابتدای اثر معرفی می‌شوند و پس از آن شرح زندگی این شخصیت بزرگ از کودکی تا بزرگسالی از جمله تحصیل در روستا، تحصیل در اراک و مهاجرت به حوزه‌ی علمیه‌ی قم به خوانندگان ارائه می‌شود.

مخاطب می‌تواند با خواندن این کتاب به درک درستی از وضعیت اجتماعی در زمان حیات "امام خمینی (ره) " و تصویری از وضعیت جامعه برسد، در بخش نخست کتاب که دوران حیات علمی "حضرت آیت الله روح الله خمینی" را در بردارد، به این چهار دهه یادگیری، تدریس، نوشتن و ثبت آثار شگفت انگیزی از نشریات و پیروان ایشان اشاره می‌شود.

کتاب «دایره المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی» در سال 1393 توسط انتشارات سایان به علاقه‌مندان تاریخ انقلاب اسلامی ارائه شده است، این کتاب که توسط جعفر شیرعلی نیا و همکارانش در قطع رحلی با چاپ نفیس و کاغذ کلاسه تهیه شده که با استفاده از عکس و اینفوگرافی‌های مستند، سیر تحولات زندگی امام خمینی را از تولد تا وفات همراه با توضیحات مربوطه در اختیار مخاطبان به ویژه نسل پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران قرار داده است.

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی حوزه هنری و کتابخانه تخصصی جنگ این حوزه، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، خبرگزاری جمهوری اسلامی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، پژوهشگاه امام خمینی و همچنین روزنامه‌های اطلاعات و کیهان از منابع تامین محتوای کتاب حاضر بوده اند.

اگر چه ابعاد مختلف زندگی امام خمینی در زمینه‌های سیاسی، عرفانی، فلسفی، فقهی و تاریخی به حدی گسترده و عمیق است که یک اثر به تنهایی نمی‌تواند به همه این ابعاد توجه کند، اما به اتکاء عکس‌های موجود که یا مستقیما با زندگی امام مرتبط بوده و یا غیرمستقیم، این کتاب مخاطبان را با خود همراه می‌سازد.

شیرعلی نیا که خود در سال 1357 به دنیا آمده در این کتاب با اتکاء پژوهشی گسترده و عمیق خود، زندگی امام خمینی و نقش تاریخ ساز ایشان را به مخاطبان هم نسل خود ارائه کرده است، از آنجا که سیر تحولات زندگی امام خمینی با تاریخ معاصر ایران درقبل و بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی گره خورده است، مخاطبان کتاب ضمن آن که با مراحل زندگانی امام خمینی آشنا می‌شوند با نقاط عطف تاریخی ایران در 86 سال یعنی درفاصله سال‌های اول مهر 1281 تا چهاردهم خرداد 1368 نیز آشنا می شوند.

علاوه بر تصاویر تاریخی و نفیس که در این کتاب مورد استفاده قرار گرفته اند، این دایره المعارف با عنوان بندی گویا و کوتاه تلاش کرده انگیزه لازم را برای مخاطبان به وجود آورد تا با علاقه بیشتری موضوع‌های مطرح شده در هر فصل را دنبال کند، کتاب دایره المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی (ره) دارای 12 فصل می‌باشد که هر فصل مقاطعی از زندگی امام را در بر گرفته است، علاوه بر این هر فصل به فصول کوچکتری نیز تقسیم شده و گاه شمار‌هایی نیز که مخاطب را در سیر حوادث قرار دهد ارائه شده است.

این کتاب در 488 صفحه همراه با 19 صفحه ترجمه توسط انتشارات سایان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، در این کتاب تلاش شده با تنظیم اینفوگرافی‌های تاریخی در حداقل صفحات اطلاعات فشرده‌ای را درباره سیر تحولات در یک دوره زمانی مشخص به خوانندگان کتاب ارائه کند.

از دیگر مزایای این کتاب تاریخی، زبان ساده و همه فهم و بیان منصفانه تحولات تاریخی به صورت موجز است، این در حالی است که نویسنده برای بیان تحولات تاریخی به دلیل تغییرات زمان و سرنوشت اشخاص گوناگون در بستر تحولات، با مشکلات متعددی روبرو بوده است، تشریح تحولات و بیان رویداد‌های تاریخی بدون در نظر گرفتن سرنوشت افراد تاثیرگذار از دشواری‌های روایت تاریخ معاصر است که این کتاب تا حد زیادی از عهده انجام آن برآمده است.

تهیه نمایه برای کتاب نیز به مخاطبان کمک کرده تا بتوانند اشخاص یا اماکن و رویداد‌های تاریخی را به ترتیب حروف الفباء فارسی در پایان کتاب جستجو کنند، همچنین در مورد ارجاع‌ها به روزنامه‌ها صرفا به تاریخ روزنامه اکتفا شده و از ذکر شماره روزنامه و صفحه مورد نظر صرف نظر شده است، ترجمه مقدمه و معرفی کتاب به زبان‌های عربی و انگلیسی در انتهای کتاب نیز از نکات خوبی ست که در این کتاب ارزشمند وجود دارد.

در مجموع می‌توان گفت کتاب دایره المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی (ره) در موضوع خود کاری بی نظیر و ابتکاری محسوب می‌شود که با برخورداری از طراحی زیبا، صفحه آرایی و چاپ نفیس اثری ماندگار بوجود آورده است، این کتاب از یک سو برای مخاطبان عام بسیار جذاب و برای مخاطبان خاص و متخصص تاریخ معاصر انقلاب و ایران تحسین برانگیز است.

نادر ابراهیمی در کتاب سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد جلد اول، ابعاد مختلف شخصیتی امام خمینی (ره) را در قالب داستان بلندی بررسی می‌کند، دوران کودکی امام و شکل گیری شخصیت وی در دامن پر مهر مادر و صاحبه خانم (عمه ایشان)، مرام و منش پدر امام و نحوه شهادت ایشان، حضور امام در کلاس درس مدرس، بررسی شجره نامه اجداد، امام و شرحی از زندگی پدربزرگ ایشان، مراحل آشنایی امام با دختر حاج آقا ثقفی تا ازدواج، از جمله مواردی است که محتوای این داستان را دربر می‌گیرد.

در بخشی از جلد اول کتاب سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌خوانیم:

هدف شما برای کوتاه مدت خوب است که بنده به عنوان یک طلبه کوچک جست‌وجوگر، به این هدف اعتقاد دارم، اما روش‌تان را برای رسیدن به این هدف، روشی درست نمی‌دانم. شما، با دقت و قدرت، به نقاط ضربه پذیر رضاخان ضربه نمی‌زنید؛ بلکه ضربه‌هایتان را غالبا به سوی او و دیگران، بی‌هوا پرتاب می‌کنید، شما در سنگر مشروطیت ایستاده‌اید. اما یکی از رهبران ما، سال‌ها پیش، از مشروعیت سخن گفته است؛ و در اسلام، شرع مقدم بر شرط است.

همچنین جلد دوم «در میانه میدان» به دوران نوجوانی و آغاز مبارزات او می پردازد و جلد سوم «حرکت به اوج» که نوشته نشد، این کتاب نخستین‌بار توسط حوزه هنری در سال 1377 منتشر و هم زمان با بیست و پنجمین سالگرد درگذشت سید روح الله خمینی، تجدید چاپ شده است، همچنین در سال 1399 در سالروز درگذشت خمینی انتشارات سوره مهر نسخه صوتی کتاب را با صدای وحید یامین پور روانه بازار کرده است.