اثرگذاری اخذ مالیات از خانه های لوکس بر بازار مسکن چقدر است؟

در چند سال گذشته دولت و مجلس بسیار سعی کرده اند از طریق اخذ مالیات از خانه‌های خالی بتوانند بازار مسکن را به ساماندهی برسانند، اما متاسفانه عدم همکاری بسیاری از دستگاه ها در این بخش نتوانسته است این اقدام را به مرحله اجرایی و عملیاتی شدن برساند.

اخیرا هم در بودجه 1402 اعلام شد که مالیات از خانه های لوکس حذف شده است که این خبر باعث شد که دلالان و لوکس نشینان برای مدتی خوشحال شوند، اما خوشحالی آنها چندان دوام نیاورد و طبق مصوبه نمایندگان مجلس زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلاهای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه های لوکس که ارزش آنها بیش از 200 میلیارد ریال باشد مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو در هزار می‌شوند.

این مالیات برعهده شخصی است که در ابتدای هر سال مالک املاک فوق بوده و افرادی که فقط مالک یک باب منزل مسکونی هستند و در ده سال اخیر تغییر مالکیت نداده اند از این حکم مستثنی هستند و خانه های لوکس و باغ ویلاهای درحال ساخت، مشمول این مالیات نیستند.

آئین نامه اجرائی این بند ظرف مدت دوماه از تاریخ تصویب این قانون به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی (مسئول) با همکاری وزارتخانه های راه و شهرسازی و جهادکشاورزی تهیه و به تصویب هیأت دولت می رسد.

براساس این گزارش اخذ مالیات از خانه های خالی یکی از مهم ترین برنامه های است که به گفته بسیاری از کارشناسان نقش بسیار موثری در حوزه کنترل بازار مسکن به ویژه کنترل بازار اجاره دارد، اما برای اجرایی شدن این طرح باید دولت به ویژه وزارت راه وشهرسازی ابزارهای لازم برای شناسایی خانه های خالی را به کار گیرد.

یکی از این ابزارها راه اندازی سامانه املاک و اسکان است که هنوز بعد از گذشت بیش از سه سال دولت نتوانسته است اطلاعات مالکان و مستاجران را به صورت کامل در این سامانه بارگذاری کند، اما پیش از این در هیئت دولت اعلام شده بود که اگر مالکان و یا مستاجران اطلاعات خود را در سامانه املاک واسکان بارگذاری نکنند. انجام برخی از خدمات دولتی از جمله کارهای بانکی و یا ثبت نام در مدارس امکان پذیر نخواهد بود اما هم اکنون شاهد آن هستیم که هیچ کدام از آنها اجرایی نشده است. یکی از شاخه های شناسایی خانه های خالی، خانه های لوکس است که متاسفانه در این بخش هم دستگاه ها نتوانسته اند عملکرد خوبی داشته باشند. به طوریکه در آخرین اظهار نظر ها هم از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شده است که تعداد شناسایی خانه های لوکس با هدف گذاری که صورت گرفته بسیار فاصله دارد.

پیش از این مقرر شده بود که بخشی از مالیات های خانه های خالی و همچنین خانه های لوکس در صندوق ملی مسکن واریز شود تا از طریق آن اقدام به تامین مالی ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن کنند، اما متاسفانه شاهد آن هستیم که تاکنون طبق اعلام مسعود رهنما رئیس هیئت عامل صندوق ملی مسکن حدود 7 هزار میلیاردتومان به حساب صندوق ملی مسکن واریز شده است که 4 هزار و 500 میلیاردتومان آن از خزانه دولت و از سوی سازمان برنامه و بودجه و نزدیک به 2 هزار و 100 میلیاردتومان نیز از طریق بازپرداخت تسهیلات مسکن مهر تخصیص یافته است.

اخذ مالیات به درستی اجرا نمی شود

در همین رابطه فرشید ایلاتی کارشناس مسکن در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه متأسفانه مجلس مالیات ضعیفی تصویب کرده که کارایی لازم را ندارد گفت: متاسفانه این مالیات هیچ وقت به درستی نرخ گذاری نشده است.

کارشناس اقتصاد مسکن با تأکید بر اینکه این مالیات باید نرخ صحیحی داشته باشند، افزود: ما باید در یک دوره پنج ساله، محدودیت مالکیت مسکن ایجاد کنیم و برای خانه های خالی نیز سیاست های شدید مالیاتی اعمال کنیم.

ایلاتی تأکید کرد: اگر سامانه املاک و اسکان به درستی پیاده سازی و نرخ مالیات هم اصلاح شود هم اکنون می توان سه میلیون واحد مسکونی را وارد بازار مسکن کرد.

براساس قانون مالیات‌های مستقیم تصویب شده در مجلس شورای اسلامی، اگر واحد مسکونی خالی باشد مشمول این مالیات می‌شود و واحد‌های تجاری و اداری مشمول این مالیات نیستند. البته همه خانه‌های خالی مشمول مالیات نمی‌شوند، بنابراین شناخت خانه‌های خالی معاف از مالیات یکی از نکات مهم مد نظر سازمان امور مالیاتی برای اجرای این قانون خواهد بود.

اخیرا هم داود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی در خصوص مالیات از خانه های لوکس گفت: ما امسال با همکاری شهرداری 140 خانه لوکس و باغ ویلا را شناسایی کرده و اطلاعات آنها را دریافت کرده ایم البته اطلاعات ثبتی آنها باید تبدیل شود به اطلاعات هویتی که ما با سازمان ثبت مکاتبه و پیگیری کرده ایم که بخشی از اطلاعات هویتی آنها در اختیار ما قرار گیرد و منتظر هستیم بخش باقی مانده در اختیار ما قرار گیرد تا آنها را به مردم اطلاع رسانی کنیم.

رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: در سال های گذشته نقص اطلاعات مانع از اجرای کامل این قانون بود اما امسال با پیگیری های صورت گرفته توانستیم اطلاعات لازم را دریافت کنیم.

منظور گفت: ما طبیعتا در منابع درآمد برآوردهای کرده ایم که ممکن است این برآورد ها کمتر یا بیشتر شود، اما تلاش می کنیم این کمبودها را با شناسایی فرارهای مالیاتی جبران کنیم.

او افزود: زمانیکه سال مالی تمام می شود، وصول مالیات شروع می شود و وظیفه ما شناسایی و تعیین میزان مالیات و ابلاغ آن بوده است و اکنون ما تابع اجرای سیاست قانون گذار هستیم.

شناسایی 520هزار خانه خالی در کشور

ابوالفضل نوروزی سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد: شناسایی خانه‌های خالی در حال افزایش است و با اولویت دانه درشت‌ها این مالیات اخذ خواهد شد.

او گفت: به همین منظور وزارت راه و شهرسازی طی نامه‌ای فهرست اشخاص حقوقی و حقیقی دارای بیش از 100 و بین 50 تا 100 واحد مسکونی خالی را به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده است.

سرپرست دفتر اقتصاد مسکن با اعلام اینکه پیش از ارسال این فهرست با ارسال پیامک و نامه اخطار، مهلت یک هفته‌ای برای مشخص کردن وضعیت واحدهای مسکونی، به اشخاص داده شد گفت: برخی با خوداظهاری، ساکن را معرفی یا ملک را برای فروش و اجاره به بازار عرضه کردند. پس از اتمام مهلت فهرست اشخاصی که تکمین نکردند به سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات ارسال شد.

مشاور وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در فهرست ارائه شده به سازمان امور مالیاتی در خصوص خانه‌های خالی 10 شخص حقوقی وجود داشت، توضیح داد: به اشخاص دارای 20 تا 50 واحد مسکونی خالی طی نامه اخطار داده شده و در مرحله تعیین تکلیف برای ارسال فهرست به سازمان امور مالیاتی قرار دارد.

او در خصوص همکاری دستگاه‌ها برای تکمیل اطلاعات سامانه املاک و اسکان گفت: با پیگیری مستمر، بیش از 350 میلیون رکورد اطلاعاتی از دستگاه‌های اجرایی مختلف دریافت شده و پس از کیفیت‌سنجی و استخراج اطلاعات محل سکونت اشخاص و همچنین اطلاعات مرتبط با مالکیت واحدهای مسکونی، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. در این راستا اطلاعات موجود در سامانه ملی املاک و اسکان کشور شامل اقامتگاه‌های مسکونی بیش از 73 میلیون شخص حقیقی و حقوقی است.

با توجه به آنکه بسیاری از متقاضیان بازار مسکن چشم انتظار ورود خانه های خالی و لوکس به بازار مسکن هستند که از طریق آن بتوانند بازار مسکن کمی رنگ آرامش ببنید بنابراین انتظار می رود در سال جدید با اخذ مالیات از این خانه ها و همچنین شناسایی خانه های خالی شاهد بهبود وضعیت بازار مسکن باشیم.